HAVA HUKUKU

Hukuki anlamda hava araçları devlet ve sivil hava aracı olarak ayrılırlar. Şikago Sözleşmesi’nde bu ayrım 3/b maddesinde yer almaktadır. Buna göre, askerî, gümrük ve polis hizmetlerinde kullanılan hava araçları “devlet hava aracı” olarak kabul edilecektir. Bununla birlikte, bunların dışında kamu hizmetinde bulunan hava araçları da “devlet hava aracı” olarak kabul edilecektir. Burada önemli olan devlet fonksiyonunu yerine getirmedir. Bu bağlamda, sahil güvenlik, arama-kurtarma, gemi ambulansı, haritalama ve jeolojik arama yapan hava araçları da kamu hizmetine hasredildiği sürece devlet hava aracı olarak kabul edilecektir. Şikago Sözleşmesi, fonksiyonel yaklaşımı benimsemiştir. Dolayısıyla, tasarım, teknik karakteri, tescil ve mülkiyet unsurlarına bakmaksızın hava aracının fonksiyonu belli bir zamanda gerçekten ifa ettiği fonksiyonuna göre tespit edilecektir. Dolayısıyla bir hava aracının belli durumlarda “devlet hava aracı” belli durumlarda “sivil hava aracı” olması söz konusu olabilir.

Teferruat, ayrıntı, bir şeyin işletilmesi veya korunması veya ondan yararlanılması için sürekli olarak ona tahsis olunan ve kullanışta o şeye bağlı kılınan ya da takılan veya onunla birleştirilen taşınır mallardır.

“Taşınır Donanım Üzerindeki Uluslararası Teminatlar Hakkında Sözleşmeye İlişkin Hava Aracı Donanımına Özgü Konulara Dair Protokol”  beş önemli amaç içermektedir. Birincisi, tüm âkit devletlerde tanınabilir haklar oluşturmak suretiyle uluslararası alanda taşınabilen malların finansmanını ve kazanımını kolaylaştırmak, ikincisi, güvence lehdarlarına, borçlunun temerrüdü yahut iflas ile ilgili konularda çabuk çözüm yolu olan bir imkân sağlamak, üçüncüsü, imtiyazlı, üçüncü kişilere de bildirimlerin yapılacağı teminatların kaydedileceği bir uluslararası sicil sistemi oluşturmak, dördüncüsü hava aracı endüstrisinin kendine has ihtiyaçlarına uygun bir sistem oluşturmak ve son olarak borçlulara kredi sağlayan kreditörlere mümkün olduğu kadar güvenli bir ortam sunmaktır.

Tabiiyet, devlet ile hava aracı arasında kurulan hukuki bir bağdır. Bu bağın sonucunda devlet diplomatik himaye gibi hava aracı sahibine/işletenine bir takım haklar bahşettiği gibi hava aracının sahibinden/işleteninden birtakım yükümlülüklere uymasını da talep edebilir.

Türk Sivil Havacılık Kanunu m.57 uyarınca, sivil uçak sicilinde ve verilecek tescil belgesinde en az aşağıdaki kayıtlar yer alır:

a) Sivil hava aracının;
(1) Yapımcısının ticaret unvanı ve adresi.
(2) Yapım tarihi ve seri numarası.
(3) Yapımcının sivil hava aracı için belirlediği tip, model, marka.
b) Malikin;
(1) Gerçek kişi ise, adı ve soyadı, adresi, varsa ticaret unvanı ve kayıtlı bulunduğu ticaret sicili ile sicil numarası.
(2) Ticaret ortaklığı ise, ortaklığın nevi, ticaret unvanı, kayıtlı bulunduğu ticaret sicili ile sicil numarası.
(3) Diğer tüzel kişilerden ise; adı ve merkezi.
c) İktisap şekli.
d) Verilen tescil işareti.

Devlet araçları, bu kanuna tabi değildir.

Terkin, resmî kütük ve defterlerde yazılı bulunan bir konunun çizilmesi, silinmesidir.

Hava aracının, uçuş ekibiyle donatılarak tahsis olunması, yani tahsis edenin, teknik yönetim kendi üzerinde kalacak şekilde uçağın ticari idaresini, uçuş ekibiyle birlikte kiracıya bırakması mümkündür. Havacılıkta sıklıkla kullanılan bu sözleşmeye, “wet lease” denir.

Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 106’ncı maddesinde hava yolu ile yurt içinde yapılacak taşımalarda uygulanacak hükümler sırası ile belirtilmiştir. Anılan maddeye göre öncelikle Türk Sivil Havacılık Kanunu hükümleri; bu Kanunda hüküm yoksa Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmaların hükümleri, tarafı olunan anlaşmalarda da hüküm yoksa Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanır. 26 Mart 2011 tarihine kadar iç hat taşımalarına; Türkiye’nin 3 Aralık 1977 tarihinde, sonraki katılma yolu ile taraf olduğu Varşova Konvansiyonu hükümleri uygulanmıştır. Ancak 26 Mart 2011 tarihinde, Montreal Konvansiyonu’nun (1999 Tarihli Havayolu İle Uluslararası Taşımalarda Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkında Sözleşme) Türk Hukuku bakımından yürürlüğe girmesiyle Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda hüküm olmayan hâllerde artık Varşova Konvansiyonu yerine Montreal Konvansiyonu hükümleri uygulanmaya başlamıştır.

Zincirleme taşımalarda, bir taşıyıcı aynı sözleşmede hepsi hava yolu ile olmak üzere birden fazla taşımayı taahhüt eder veya yine hepsi hava yolu ile olmak üzere birden fazla taşıyıcı birden fazla taşıma safhasını taahhüt eder.

dry lease

Forklift

Türk sivil havacılık kanunu

Taşıyıcının taşıma işini kendisi yapması

Satım sözleşmesi

Vergi Levhası

Tekniker

Wet lease

Şekil olarak serbestlik ilkesi vardır

Taşımada farklı bir taşıma yolunun da kullanılması

Devlet hava araçları özel hukuk kanun ve konvansiyonlarına tabi değildir. Açık hüküm bulunmayan hallerde devlet hava araçları Türk Sivil Havacılık Kanununun kapsamı dışındadır. Devlet hava araçları hava araçları siciline kayıt edilmezler. Doğru cevap E şıkkıdır.