HAVA HUKUKU - Deneme Sınavı - 13

Yolcu Hakları Yönetmeliği çıkarılmadan önce TSHK’daki taşıyıcının kaza veya gecikme nedeniyle sorumluluğu dışında, özellikle yolcu haklarına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Uçuş iptali, gecikmeleri ve yolcunun uçağa kabul edilmemesi durumunda ortaya çıkan sorunlar SHK’nun 106. maddesine göre Türk Ticaret Kanunu ve genel hükümler olan Borçlar Kanunu hükümlerine göre çözümlenmekteydi.

Yönetmelik, ilgili uçuş için onaylanmış rezervasyona sahip olan ve hava yolu işletmesinin bilet satışı sırasında belirttiği saatte veya belirttiği süreden önce veya herhangi bir zaman belirtilmediği takdirde ilan edilen hareket saatinden en geç kırk beş dakika önce uçuş öncesi kontrole (check-in) başvuran yolcuları kapsamaktadır. Ücretsiz seyahat eden yolcular ve doğrudan veya dolaylı olarak halka açık olmayan indirimli biletle seyahat eden yolcular ile mil veya puanlarla seyahat eden yolcular, ücretle seyahat eden yolcularla aynı haklara haizdir.

Uçağa kabul edilmeme durumunda yolculara alternatif uçuş temin edilirse ve alternatif uçuşun varış zamanı rezervasyonu yapılmış uçuşun varış zamanını, 1500 kilometre ve daha kısa uçuşlarda iki saati geçmiyorsa, 1500 ile 3500 kilometre arasındaki uçuşlarda üç saati geçmiyorsa, 3500 kilometreden daha uzun uçuşlarda dört saati geçmiyorsa, yolcuya ödenecek tazminat miktarlarında yüzde %50 indirim yapılır.

Havaalanı: Hava araçlarının tamamen veya kısmen, inişi, kalkışı ve yer hareketi için kullanılması öngörülen, içerisindeki bina, teçhizat ve tesisat da dâhil olmak üzere karada veya suda belirlenmiş alan.

Yolcu, taşıyıcı (hava yolu işletmesi) ile yapmış olduğu taşıma sözleşmesine dayanarak uçakta bulunan ve mürettebat dışında kalan kişi olarak tanımlanmaktadır.

Yolcu hakkı, yolcunun, taşıyıcıdan gideceği yere ulaştırmasını isteme hakkıdır.

Yolcunun Uçağa Kabul Edilmemesi, Uçuş İptali ve Uzun Gecikmeli Uçuşlarda Yolcuya Yapılacak Yardım ve Ödenecek Tazminat İle İlgili Ortak Kuralları  11 Şubat 2004 Tarih ve 261/2004 Sayılı Konsey Tüzüğü belirlemiştir.

Hava yolu İle Yolcu ve Bagaj Taşımacılığında Hava Taşıyıcısının Sorumluluğu İle İlgili 9 Ekim 1997 Tarih ve 2027/97 Sayılı Konsey Tüzüğü geçerlidir.

Hava yoluyla Seyahat Eden Engelli ve Hareketi Kısıtlı Kişilerin Haklarıyla İlgili 5 Temmuz 2006 Tarih ve 1107/2006 Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü geçerlidir.

Uçuş iptalleri ve gecikmeleri de ciddi sorunlara yol açmaya başlayınca 2004 yılında bu konuları da içeren yeni bir tüzük çıkarılmıştır. 11 Şubat 2004 tarih ve 261/204 sayılı Konsey Tüzüğü; fazla rezervasyon nedeniyle yolcunun uçağa kabul edilmemesi, iptal ve uzun gecikmeli uçuşlarda yolcuya yapılacak yardım ve ödenecek tazminat ile ilgili ortak kuralları belirleyen bir tüzüktür. 17 Şubat 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir

Asfalt Gecikmesi : Kalkışta, yolcunun uçağa alınmasının başlaması ve kalkış zamanı arasında uçağın zeminde kalma zamanı ya da varışta, uçağın piste (havaalanına) inmesi ile yolcunun indirilmesinin (tahliye edilmesinin) başlaması arasındaki zaman demektir.

Avrupa Birliği’nde hava yoluyla seyahat eden engelli ve hareket kısıtlı yolcuların haklarını düzenlemek üzere bir tüzük çıkarılmıştır. Adı “Hava yoluyla Seyahat Eden Engelli ve Hareketi Kısıtlı Kişilerin Haklarıyla İlgili 5 Temmuz 2006 Tarih ve 1107/2006 Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü” olan bu tüzük 26 Temmuz 2006 tarihli Avrupa Birliği Resmî Gazetesi’nde yayımlanmıştır

Rezervasyon: Yolcunun belirli bir uçuşa hava taşıma işletmesi veya tur operatörü tarafından kabul edildiğini ve kaydedildiğini gösteren bir bilet ya da hava yolu veya tur operatörü tarafından düzenlenmiş ve onaylanmış belgeye sahip olması durumunu ifade eder.

Divert Etme: Uçağın, başka bir hava alanına yönlendirilmesi, son varış noktasının değiştirilmesi.

Avrupa Birliğinde hava yoluyla seyahatlerde yolcu haklarına ilişkin ilk düzenleme 1991 yılında yapılmıştır. Fazla rezervasyon nedeniyle yolcuların bir kısmının uçağa kabul edilmemesi Avrupa Birliği’nde (AB) sürekli şikâyet edilen konulardan biri olması sebebiyle Konsey tarafından bu konunun düzenlenmesi amacıyla 4 Şubat 1991 tarihinde 295/91 sayılı Konsey Tüzüğü çıkarılmıştır. Doğru cevap D'dir.

AB dışındaki bir ülkeden üye ülkelere yapılan uçuşlardaki yolculara da tüzük hükümleri uygulanmaktadır. Ancak tüzük hükümleri bedava seyahat eden ya da halka açık olmayan indirimli ücretlerle seyahat eden yolculara uygulanmamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Tazminatlar km’ye göre üç gruba ayrılmaktadır. Tazminat miktarları, 1500 km’ye kadar olan uçuşlar için 250 €, 1500 km’den 3500 km’ye kadar olan uçuşlar için 400 €, 3500 km’nin üzerindeki uçuşlar için 600 € olarak belirlenmiştir. Doğru cevap C'dir.

Kalkışta, yolcunun uçağa alınmasının başlaması ve kalkış zamanı arasında uçağın zeminde kalma zamanı ya da varışta, uçağın piste (havaalanına) inmesi ile yolcunun indirilmesinin (tahliye edilmesinin) başlaması arasındaki zamana verilen isim "asfalt gecikmesi"dir. Doğru cevap A'dır.

Yolcu Hakları Yönetmeliği yürürlüğe girmeden önce yolcular şikâyetlerini;
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İletişim Merkezine (BİMER)
• UDHB (Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı) Bilgi Edinme Sistemine
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne
dilekçe ile başvurarak bildirebiliyorlardı. Ayrıca yolcular diğer kamu kurum ve kuruluşları üzerinden Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne ulaşabiliyorlardı.Doğru cevap E'dir.

Uçağa Kabul Edilmeme, Uçuş iptali ve gecikmelerinde yolcu hakları, Hava yolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik (kısaca Yolcu Hakları Yönetmeliği) ile düzenlenmiştir. İlgili yönetmelik 3 Aralık 2011 tarihli ve 28131 sayılı Resmî Gazete ile yayımlanmış ve 1 Ocak 2012 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap D'dir.