HAVA HUKUKU - Deneme Sınavı - 5

Terkin: Resmî kütük ve defterlerde yazılı bulunan bir konunun çizilmesi, silinmesi.

Mütemmim Cüz: Tamamlayıcı parça, bir nesnenin esaslı unsuru olan, o nesne yok edilmedikçe veya parçalanmadıkça yahut niteliği bozulmadıkça ondan ayrılmasına olanak bulunmayan parçalar.

Türkiye Cumhuriyeti adına 16 Kasım 2001 tarihinde Cape Town Sözleşmesi imzalanmıştır.

Tahsis olunan uçağın, tarifeli seferler dışında (non-scheduled) gerçekleştirilen operasyonuna ise, “çarter uçuşu” (charter flight) denilmektedir.

Dry lease sözleşmesinde hava aracının gerek teknik (operational) gerek ticari (commercial) idaresi kiracıya bırakılır.

Uçuş ekibi (flight crew), kokpit ekibi (cockpit crew) ve kabin ekibinden (cabin crew) meydana gelir. Pilotlar ve varsa uçuş mühendisleri, kokpit ekibini; kabin amiri ve kabinde görevli diğer kabin personeli ise, kabin ekibini oluşturur.

Hava aracı, hava hukukuna tabi olup, havada hareket kabiliyetine sahip bulunan her türlü aracı ifade etmektedir.

Hukuki anlamda hava araçları devlet ve sivil hava aracı olarak ayrılırlar. Özellikle bu ayrım ile ilgili olarak uluslararası metinler ile Türk hukukunda farklılık gözlenmektedir. Hava hukukunun anayasası olarak kabul edebileceğimiz Şikago Sözleşmesi’nde bu ayrım 3/b maddesinde yer almaktadır. Buna göre, askerî, gümrük ve polis hizmetlerinde kullanılan hava araçları “devlet hava aracı” olarak kabul edilecektir. Bununla birlikte, bunların dışında kamu hizmetinde bulunan hava araçları da “devlet hava aracı” olarak kabul edilecektir. Burada önemli olan devlet fonksiyonunu yerine getirmedir.

Kontrol Sistemi: Tüzel kişilik perdesinin kaldırılıp onun arkasındaki gerçek kişilerin niteliklerine göre tüzel kişilerin “statü”sünü belirlemek için kullanılır.

a) Sivil hava aracının; (1) Yapımcısının ticaret unvanı ve adresi. (2) Yapım tarihi ve seri numarası. (3) Yapımcının sivil hava aracı için belirlediği tip, model, marka. b) Malikin; (1) Gerçek kişi ise, adı ve soyadı, adresi, varsa ticaret unvanı ve kayıtlı bulunduğu ticaret sicili ile sicil numarası. (2) Ticaret ortaklığı ise, ortaklığın nevi, ticaret unvanı, kayıtlı bulunduğu ticaret sicili ile sicil numarası. (3) Diğer tüzel kişilerden ise; adı ve merkezi. c) İktisap şekli. d) Verilen tescil işareti.

kayıtlarda değişiklik olduğu takdirde, ilgilinin, en geç on beş gün içinde başvurarak, yeni durumu sicile ve kayıt belgesine işletmesi zorunludur.

Terkin: Resmî kütük ve defterlerde yazılı bulunan bir konunun çizilmesi, silinmesi

Sahip değişikliği için gereken belgeler şunlardır: • Tescil Müracaat Formu • Noter huzurunda düzenlenmiş “Satış Sözleşmesi” ve bu Sözleşmeden doğan vergi, harç vb. makbuz örnekleri, • Varsa Noter Onaylı Eski İşletme Anlaşması Feshi • Noter Onaylı Yeni İşletme Anlaşması • Noter Onaylı İmza Sirküleri • Vergi İlişik Kesme Belgesinin Aslı • Finansal Kiralama Yoluyla geçici ithali yapılan hava araçları için FİDER tarafından onaylanan “Tadil Sözleşmesi” • Sigorta (Hava aracının 3. şahıs mali mesuliyet sorumluluğu işleticisine aittir) • Tescil Sertifikasının Aslı • Hizmet Tarifesinde yayımlanan Hizmet Bedeli

Uygulamada ise, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, hava aracı ipoteği hakkında şu belgeleri talep etmektedir: • Noter onaylı ipotek sözleşmesi • Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü hizmet tarifesinde yer alan İpotek Tescil Bedelinin yatırıldığına dair dekont • Hava aracının sahibi ile işleticisinin farklı olması durumunda işletici tarafından tescile muvafakat edildiğine dair yazılı beyan (beyanda imzası bulunanlar bu hususta imza atmaya yetkili olduğunu belgelendirmelidir) • İpoteğin tescili talebini içeren Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne hitaben yazılmış bir üst yazı (üst yazıda imzası bulunanlar bu hususta imza atmaya yetkili olduğunu belgelendirmelidir)

Uygulamada, uçağın kapasitesinin farklı farklı kişilere tahsisine dair sözleşmelere “çarter sözleşmesi”; bu şekilde tahsis olunan uçağın, tarifeli seferler dışında (non-scheduled) gerçekleştirilen operasyonuna ise, “çarter uçuşu” (charter flight) denilmektedir.

Taşıma taahhüdünün varlığı; Taşımanın havada yapılması; Taşımanın hava aracı ile yapılması ; Taşımanın kural olarak ücret karşılığı yapılması hav taşıma sözleşmesinin unsurlarındandır.

Hava araçlarının çeşitli şekillerde sınıflandırılmaları mümkündür. Fiziki yapılarına göre hava araçları, havadan ağır olan hava araçları ve havadan hafif olan hava araçları olarak ikiye ayrılır. Havadan ağır hava araçları da motor kuvvetiyle uçanlar (uçak, amfibik, motorlu planör, helikopter, gyroplane) ve motorsuz uçanlar (planör, paraşüt, uçurtmalar) diye ayrılmaktadır

Hava araçlarının çeşitli şekillerde sınıflandırılmaları mümkündür. Fiziki yapılarına göre hava araçları, havadan ağır olan hava araçları ve havadan hafif olan hava araçları olarak ikiye ayrılır. Havadan ağır hava araçları da motor kuvvetiyle uçanlar (uçak, amfibik, motorlu planör, helikopter, gyroplane) ve motorsuz uçanlar (planör, paraşüt, uçurtmalar) diye ayrılmaktadır. Havadan hafif olan hava araçları da motorlu (kabili sevk balonlar) ve motorsuz (serbest ve bağlı balonlar) olarak ayrılmaktadır.

Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda ise hem “devlet hava aracı”nın hem “Türk Sivil Hava Aracı”nın tanımı 3. maddede yapılmıştır. Buna göre, devlet hava aracı, devletin askerlik, güvenlik, gümrük ve orman yangınları ile mücadele hizmetlerinde kullandığı hava araçlarını ifade etmektedir. “Türk Sivil Hava Aracı” terimi ise devlet hava araçları tanımı dışında kalan ve mülkiyeti Türk Devletine veya kamu tüzel kişilerine veya Türk vatandaşlarına ait araçlar için kullanılmaktadır. Tüzel bir kişiği olan THK'nun eğitim faaliyetinde kullandığı uçakları Türk Sivil Hava Aracı niteliğinde olacaktır.

Uluslararası hukukta hava araçlarının tâbiiyeti konusu Şikago Sözleşmesi’nin 17-21. maddelerinde düzenlenmiştir. Sivil hava araçlarında kural, tescil devletinin tâbiiyetinin taşınmasıdır (m.17). Bir hava aracının birden fazla devlete tescili geçerli değildir; ancak tescilin bir devletten diğerine taşınması mümkündür. (m.18). Hava aracının bir âkit devlette tescili yahut tescil edilmişse transferi söz konusu âkit devletin hukukuna göre olacaktır (m.19). Milletlerarası hava seyrüseferine katılan her hava aracı tâbiiyet ve tescil işaretlerini taşımak durumundadır. (m.20) Son olarak, âkit devletlerin birbirlerine ya da Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatına talep üzerine tescil ve sicile tescil edilmiş hava aracının mülkiyeti ile ilgili bilgi vermek yükümlülüğü de mevcuttur