HASTALIKLAR BİLGİSİ

Vektör, hastalık etkenlerini kendi biyolojik ve anatomik özelliklerine göre farklı şekillerde vücutlarında taşıyan ve bunları diğer canlılara nakleden canlılardır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Prevalans: Bir hastalığın bir popülasyon içinde belirli bir süre aralığında eski-yeni
vakaların birlikte görülme oranıdır. 

Letalite: Ölenlerin hastalananlara oranıdır.
İnsidans: Bir hastalığın belli zaman diliminde bir toplumda görülme sıklığı ve oranıdır.
Sporadik: Bir enfeksiyon hastalığının seyrek biçimde, tek tek olgular hâlinde herhangi bir yer (bir köy ya da bir bölgede) ya da zaman bağlantısı olmaksızın tek tük seyretmesi olgusudur.

Epidemi: Belli bir bölgede aynı anda birçok kimsenin hastalanmasına
sebep olan, hızla yayılan, salgın gösteren hastalığın olması anlamına gelir.

Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Picornavirus Hepatit A'nın, Flavivirus ve Pestivirus Hepatit C'nin , Herpevirus Hepatit E'nin etkenidir. Hepatit B'nin etkeni ise Hepadnavirus’tur. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Hymenolepis diminuta'nın tedavisinde Niklosamid kullanılır. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

İnfluenza: Alt ve üst solunum yollarına yerleşerek epidemilere ve pandemilere sebep olan akciğerde ciddi sorunlar oluşturarak ölümlere sebep olan viral bir hastalıktır. Orthomyxovirus ailesinden olan influenza virüslerinin 3 farklı tipi vardır (Tip 1, 2 ve 3). Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Dünyanın her yerinde oldukça yoğun ve çok bulaşıcı tarzda seyir gösteren hastalığın etkeni varisella-zoster virüsüdür (VZV). Hastalık genellikle 10 yaşın altındaki çocuklarda daha fazla görülmektedir. Vücudun farklı bölgelerinde kabarıklıklar, veziküller ve kabuklanmalarla karakterize olan bir hastalıktır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Kızamıkçık solunum yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Kuş gribinde, İnfluenza A virüsünün H5N1 tipi ile hasta olan hayvanlarla yakın temas hâlinde olan insanlarda da enfeksiyonlara neden olabileceği bildirilmiştir.

Şarbon hastalığının etkeni Bacillus anthracis’tir.

Trahom hastalığının etkeni Chlamydia trachomatis’tir.

Kabakulak hastalığının etkeni Paramyxovirus ailesinden bir virüstür.

Vebanın  etkeni bir bakteri olan Yersinia pestis’tir. 

Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi: Hastalığın etkeni Bunyaviridae ailesinden Nairovirus türünden virüslerdir. Klinik belirtileri kan işeme, kanlı kusma, rektumdan ve ağızdan kan gelmesi ve abdominal bölgedeki kanama odakları şeklinde kayıta alınmıştır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Neonatal Tetanos A Grubu bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklardan birisidir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Bazı Patojen Canlılar ve Oluşturduğu Hastalıklar

Etken

Oluşturduğu Bazı Hastalıklar

Metazoalar (Helmintler, Eklembacaklılar)

Kancalı kurt enfeksiyonları, Taeniosis,

Kist hidatid, Uyuz,

Protozoalar

Sıtma, Toksoplasmoz, Amipli dizanteri, Giardiosis

Bakteriler

Menenjit, Tifo, Pnömoni, Tüberküloz, Brucelloz

Mantarlar

Kandidiazis

Riketsialar

Tifüs

Virüsler

Kızamık, Çocuk Felci, KKKA, Kızamıkçık,

Kabakulak, AIDS,

Hastalıkların popülasyon içerisinde yayılış oranlarının belirlenmesinde kullanılan bazı terimler aşağıda verilmiştir.

Morbidite: Bir popülasyonda hastalığa yakalananların sağlamlara oranının yüzde veya binde olarak ifade edilmesidir.

Mortalite: Bir popülasyonda ölenlerin, tüm popülasyona oranıdır.

Letalite: Ölenlerin hastalananlara oranıdır.

İnsidans: Bir hastalığın belli zaman diliminde bir toplumda görülme sıklığı ve oranıdır.

Prevalans: Bir hastalığın bir popülasyon içinde belirli bir süre aralığında eski-yeni vakaların birlikte görülme oranıdır.

Aşının 18. yüzyılda keşfi ve 19. yüzyılda antibiyotiklerin geliştirilmesi hastalıkların engellenmesinde büyük bir adımdır. Her ne kadar aşılar ve antibiyotiklerin geliştirilmesi ile önemli gelişmeler sağlanmış olsa da günümüzde bulaşıcı hastalıklara kar­şı tam anlamıyla bir mücadelenin yapılabildiğini, insanlığın hastalıklara karşı galip gel­diğini söylememiz malesef mümkün değildir.

Sarılık, A, B, C, D, E ve G harfleri ile isimlendirilen 6 farklı virüsle oluşan karaciğerin yay­gın iltihabi hastalığına verilen isimdir.

“Kuş Palazı” olarakta bilinen hastalığın etkeni bir bakteri olan Corynebacterium diphtheriae’dir. Esas bulaşma yolu havadan damlacık enfeksiyonu şeklinde olmaktadır.

Kabakulağın etkeni Paramyxovirus ailesinden bir virüstür. Hastalık çok geniş bir yayılış gösterir. Sıklıkla asemptomatik olarak seyreder. Tükürük bezlerinin (parotis, submandi­bular-çene altı ve sublingual-dilaltı) hastalıktan etkilenmesi sonrasında şişerek, bezlerle anatomik yer olarak yakın olmaları nedeniyle kulakla birlikte hastalık görüntüsü oluştuğu için hastalığa halk arasında “kabakulak” denilmektedir.

Trahom’da etken Chlamydia trachomatis’tir. Göz konjuktivasında lezyonlara sebep olarak körlüklere neden olan bakteri ayrıca genital enfeksiyonlara ve yeni doğanlarda solunum sistemi en­feksiyonlarına da neden olmaktadır. Etkenin göze bulaşması daha çok 3-6 yaş arasında­ki yaşlarda görülmektedir. İlerleyen yıllarda körlüklere sebep olmaktadır. Bulaşma ortak kullanılan eşyalar aracılığıyla olmaktadır. Hastalıkta kuluçka dönemi 1-3 hafta kadardır. Gözlerde çapaklanma, kuruma, bulanık görme önemli semptomlardandır. Gözde oluşan yangı ve damarlardaki genişleme sonrası gözde nedbe dokusu oluşur. Bu durumda körlük oluşabilir.

AIDS, sifiliz, gonore, şankroid, lenfogranuloma venereum, granuloma inguinale, üretri­tis, servisit, genital herpes gibi hastalıklar cinsel yolla bulaşan hastalıklardır.

Sıcakkanlı bütün hayvanlarla insanlarda enfeksiyon görülür. Çok bulaşıcı tarzda, zo­onoz özellik gösteren bir hastalıktır. Hayvancılıkla uğraşanlar, kasaplar ve veteriner hekimler risk grubunda bulunur. Hastalıkta bulaşma; sindirim, solunum ve deriden temas yoluyla olmaktadır. Şarbon­lu hayvan etinin yenmesiyle alınan sporlardan bağırsak şarbonu oluşmaktadır. Esas ve tehlikeli bulaşma olarak görülen ve geçmişte de deri, post, yün, yapağı işleri ile uğra­şanlarda çok fazla görülen solunum yolu bulaşması ile sporların direkt olarak akciğerlere yerleşmesi ile olmaktadır. Temasla ise deri şarbonu olarak bilinen formu oluşur. Bu form kontamine et ve kana temas etme ile gelişir. Kan emici ve sokucu haşerelerde bu yolla en­feksiyonu naklederler. Hastalıkta solunum ve sindirim yolu ile bulaşmalarda septisemi görülürken deri yolu ile bulaşmalarda septisemi görülmez. Gıda ve sularla alınan etkenin sporları sindirim sisteminde vejetatif forma geçerek buradan kan dolaşımına geçerler. Kanda hem ürerler hem de kan yoluyla tüm vücuda yayılırlar. Damarlarda üreyen ve çoğalan etken damar cidarını yırtarak kanın dışarı sızmasına neden olur. Şarbonda en önemli patolojik bozukluklara etkenin üretmiş olduğu toksinler neden olmaktadır. Bu toksinlerin ödem yapıcı ve öldürücü etkileri vardır. Şarbonda ani ölümlerden bu toksin­ler sorumlu tutulmaktadır.

İkinci Grup: B Grubu Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar: Bu grupta bulunan hastalıkların bildirimi tespit edildiği her noktadan direkt olarak İl Sağlık Müdürlüğü ve Bakanlığa yapılır. Bakanlık hastalık ile ilgili olarak gerektiğinde bizzat veya İl Sağlık Mü­dürlüğü kanalı ile inceleme yaptırır.