HASTALIKLAR BİLGİSİ

Konjenital Hipotiroidi yenidoğan döneminde en sık karşılaşılan endokrinolojik sorundur. Yenidoğanda tiroid hormon yetersizliği ile karakterize klinik bir durumdur. Hipotiroidik yenidoğanda sarılık uzayabilir, ödemli bir yüz vardır, dil büyüktür, kabızlık görülür. Hipotiroidik çocuklarda zekâ gelişiminde gerilik söz konusudur. Erken tanı ve tedavi ile bu sorun ortadan kaldırılabilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Hepatit B aşısı cinsel yolla, kan ve enfekte vücut sıvıları ile bulaşabilen; karaciğerde yetmezliğe, siroz ve kansere neden olan Hepatit B virusuna karşı geliştirilen; rekombinant DNA teknolojisi ile üretilen ölü (inaktif) bir aşıdır. Kas içine (intramuskuler: IM) uygulanır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Kızamık-Kızamıkçık–Kabakulak (KKK) çocukluk çağı hastalıklardan ve ölümlere bile neden olabilen 3 hastalığa karşı yapılan bir aşıdır. Bununla birlikte bu aşı yapılmazsa ve bu hastalıklar ileriki yaşlarda geçirilirse tehlikeli sonuçlarla karşılaşılabilir. KKK aşısı canlı aşıdır, deri altına (subcutan, SC) yapılması önerilir. KKK aşısı 12. ayda ilk aşı ve ilköğretim 1. sınıfta rapeli olmak üzere toplam 2 kez yapılır. Doğru cevap D şıkkıdır.

ANNE ÖLÜMLERİNİN NEDENLERİ VE ÖNLENMESİ
Anne Ölümü “Gebelikte, doğum sırasında ya da doğumdan sonraki 6 hafta içinde meydana gelen, gebelikle doğrudan ya da dolaylı ilişkili nedenlerden dolayı kadının ölümüdür”. Gebeliğe Bağlı Ölüm ise “Gebelikte, doğum sırasında ya da doğumdan sonraki 6 hafta içinde meydana gelen, gebelikle doğrudan ya da dolaylı ilişkili nedenler ile tesadüfi nedenlerden dolayı kadının ölümüdür”.
Anne ölümü nedenleri:
1. Doğrudan Nedenler
• Kanama (%25)
• Enfeksiyon (%15)
• Düşük (%13)
• Toksemi (%12)
• Engellenmiş Eylem (%8)

Doğru cevap E şıkkıdır.

Aşılar      Doğum   1. ay  2. ay  4. ay  6. ay  12. ay  18. ay  24. ay 1.sınıf  8. sınıf
Hepatit B     I            II                     III
BCG                                  I
DaBT-İPAHib                      I       II    III                    R              DaBT-İPA    Td
OPA                                                  I                      R
Pnömokok
(KPA)                                I        II    III        R
KKK                                                              I                                R
Suçiçeği                                                        I
Hepatit A                                                                  I        II

Doğru cevap D şıkkıdır.

Fenilketonüri: Otozomal resesif (çekinik) kalıtım gösteren doğumsal bir hastalıktır.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Anne sütü içerisinde bulunan proteinlere “Whey proteinleri” denir. Bu proteinlerin özelliği, biyoyararlanımının (emilim ve kullanımının) diğer proteinlere göre yüksek olmasıdır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Anne sütü içerisinde demir, kalsiyum, fosfor, bakır, magnezyum, sodyum, potasyum, çinko ve iyot gibi çocuğun gereksinim duyduğu mineraller yeterince bulunmaktadır.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Aile planlaması, eşlerin doğum aralıklarını kadın sağlığını etkilemeyecek şekilde belirleyerek istedikleri sayıda çocuk sahibi olabilmelerini sağlamaktır.

Bununla birlikte üreme sağlığının içeriğinde yer alan diğer bazı konular şunlardır:
Madde-1: Üreme sağlığı hem kadını hem de erkeği ilgilendirir. Üreme sağlığında erkeğin de ihmal edilmemesi gerekir

Yaşam boyu cinsel yaşamın devamının her iki cins için de sağlanması

İstenmeyen gebelikleri ve sağlıksız düşükleri önler

Toplum Üzerine Olumlu Etkileri:
• Kadınların ve çocukların sağlıklı olması sonucu sağlıklı bir toplum oluşur.
• Etkili olarak aile planlaması uygulayan toplumlarda nüfus dengeli ve planlı bir şekilde artar.
• Kadın ve çocuk sağlığı için harcanacak tedavi giderleri azalır.
• Ekonomik kaynakların daha planlı ve verimli kullanılmasına yardımcı olur.

Geleneksel Yöntemler
• Geri Çekme (Coitus İnterruptus)
• Takvim Yöntemi
• Haznenin İçinin Yıkanması (Vaginal Duş)
• Emzirme (Laktasyon Amenore)

CYBH’lara Neden Olan Faktörler
• Korunmasız cinsel temas veya ilişkide bulunmak
• Birden fazla cinsel eş
• Başka cinsel eşleri olan bir eşe sahip olmak
• CYBH’ı olan kişi/kişilerle ile cinsel ilişkiye girmek
• CYBH’ı olan kişinin, durumunu eşine bildirmeden ilişkiye girmesi
• CYBH’ı olanın tıbbi tedavi arama davranışı içerisinde olmaması veya gecikmesi
• CYBH’ı olanın tedaviye uymaması/tedaviye uyumsuzluk göstermesi
• Cinsel eşlerin de tedavi edilmemesi
• Eğer bir kişide CYBH etkeni varsa başka CYBH etkeninin de olma olasılığının yüksek olması (Örneğin; HIV/AIDS varsa gonore veya sifiliz de olabilir.)

CYBH’larda Risk Grupları; Ergen Yaştaki Kızlar, Kadınlar, Sünnetsiz Erkekler, Birden fazla cinsel eşi olanlar, Birden fazla cinsel eşi olup korunmasız ilişkide bulunmuş/devamlı bulunan kişiler, Uyuşturucu kullananlar ve uyuşturucu kullanan cinsel eşi olanlar.

Bu dönemde bebeğin yaşamını etkileyen sorunlar şunlardır:
• Konjenital (doğumsal) anomaliler (bozukluklar)
• Düşük doğum ağırlığı
• Enfeksiyonlar
• Doğum travmaları
• Beslenme sorunları, yani anne sütü alamama

Doğum kontrolünde doğumların azaltılmasına yönelik bir amaç varken “aile planlaması”nın amacı eşlerin doğum aralıklarını kadının sağlığını etkilemeyecek şekilde belirleyerek istedikleri sayıda çocuğa sahip olabilmelerine yardımcı olmaktır. Doğru cevap A'dır.

1994 yılında Kahire’de yapılan “Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı”nda cinsiyet eşitliğinin sağlanması, kadınların güçlendirilmesi, kadına yönelik şiddetin  ortadan kaldırılması, kadınların doğurganlıklarında söz sahibi olmalarının sağlanması ilkeleri benimsenmiştir. Doğru cevap E'dir.

Üreme haklarının kullanılmasında şiddet, baskı, zorlama ve ayrımcılık engellenmelidir. Doğru cevap D'dir.