HASTALIKLAR BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 4

A, E ve C vitaminleri ise vücuttaki hasarı engelleyip, antioksidan etki gösterirler.

Vücuttaki en önemli görevleri enerji sağlamaktır. Vücut günlük enerji kaynağının çoğunu ilk olarak karbonhidratlardan karşılar.

Kuvvet (Direnç, Anaerobik) Egzersizleri: Kas kuvvetini artıran aktiviteler kas gücünü ve dayanıklılığını da artırırlar. Şınav çekme,
ağırlık kaldırma, dağcılık sporları kas kuvvetini artıran egzersizlerdir.

‘Düzenli ve kişiye göre planlanmış uygun spor aktiviteleri çok sayıda hastalığı önler, hastaları sağlığına kavuşturur.’ • ‘Egzersiz’ sağlıklı-kaliteli yaşama ve yaşlanma için en etkili yöntemdir. • ‘Düzenli fiziksel aktivite, kendinize, ailenize, ülkenize en ekonomik fakat en kârlı yatırımdır’ • ‘Düzenli egzersiz yapmak’, 10-20 yıl gençleşmeye eş değerdir. • ‘Hızlı yürümek gerçekçi, ucuz ve kolay bir tedavi yöntemidir’ • ‘Haftada 5 kez tempolu yürüyüş birçok sağlık sorununun çözümüdür’

Vücudun hareket hâlinde olduğu ve daha fazla enerji gerektiren her şey fiziksel aktivitedir. Örneğin; ev işleri, bahçe işleri, çarşı-pazar işleri gibi. Diğer yandan, egzersiz özel olarak planlanıp, yapılandırılmış düzenli ve tekrarlı fiziksel aktivitelerdir. Örneğin; pilates, yoga, aerobik ya da kuvvet egzersizleri gibi.

Düzenli egzersizin yararlarından bazıları şunlardır: 1. Fiziksel gücü ve zindeliği (fitness) geliştirir. 2. Günlük yaşamda ihtiyaç duyulan aktivite yeteneğini artırır. 3. Denge fonksiyonlarını geliştirir. 4. Vücut ağırlığı (kilo düzeyi) kontrolünü sağlar. 5. Kemik ve kasları güçlendirir. 6. Yaşlılarda günlük aktiviteleri yapabilme gücünü artırır ve düşmeleri önler. 7. Kanser, diyabet, astım, kalp hastalığı, yüksek tansiyon, eklem hastalıkları (osteoartrit), kemik erimesi (osteoporozis) gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltır ya da bu hastalıkların kontrol altına alınmasını kolaylaştırır. 8. Depresyona yol açabilecek duygusal bozuklukları iyileştirir, yaşama sevinci aşılar. 9. Beyinsel faaliyetleri geliştirir, problem çözme, planlama ve her türlü zihinsel aktivite verimini yükseltir. 10. Daha uzun ve kaliteli yaşam süresi sağlar.

VKİ=Vücut ağırlığı/Boy uzunluğu² = 82/1.80² =25.30 Vücut kitle indeksine göre ise kişiler şöyle sınıflandırılmaktadır: Zayıf <18.5, Normal 18.5-24.9, Şişman 25.0-29.9, Obez 30.0-34.9, Aşırı Obez 35.0-39.9, Ölümcül Obez 40.0+ Bu hesapta kişinin VKİ değeri 25.30 olduğundan şişman olarak nitelendirilir.

Egzersiz öncesi ısınma ve egzersiz sonrası toparlanma sırasında yapılacak germe (esnetme, stretch) egzersizleri vücut esnekliğini artırır. Esneme egzersizleri, eklem hareket seviyesini yükseltirler. Ayaktayken ayak başparmaklarına dokunmak, vücudu yanlara esnetmek, yoga egzersizleri esnekliği artıran aktivitelerdir.

Yaşlanırken kas kitlesinde ve organ fonksiyonlarındaki azalmayı yavaşlatmak için yaşlılarda düzenli egzersiz aktivitelerini ara vermeden sürdürmelidirler. Yaşlıların sağlık ve hareketlilik durumlarına göre, yaralanma riski düşük aktiviteler seçmeleri uygundur. Kronik hastalıkları olan yaşlıların egzersiz aktivitelerini sürdürürken yakın doktor kontrolünde bulunmaları önemlidir. Yürüme, yaşlılar için sağlığa yararlı ve düşük yaralanma riski olan çok iyi bir aerobik aktivitedir.

Çocuk ve gençler gelişim ve vücut zindelik durumlarında bir sorun yoksa her gün en az 60 dakika düzenli egzersiz aktiviteleri içinde bulunmalıdırlar.

• Egzersize yavaş ve düşük şiddetli hareketlerle başlayınız. • Her egzersiz öncesi ısınma, germe egzersizlerini asla ihmal etmeyiniz. • Yemek sonrası egzersize başlamak için en az 2 saat geçmesini bekleyiniz. • Egzersiz için seçtiğiniz spora uygun giysiler (hareketlerinizi engellemeyen gevşek giysiler, hava koşullarına uygun giysiler) ve ayakkabı seçiniz. • Su dengenize dikkat ediniz. Egzersiz öncesi, sırasında ve sonrasında yeterli su içmeyi asla ihmal etmeyiniz. • Dışarıda egzersiz yaparken hava koşullarını dikkate alarak hazırlanınız (soğuk-sıcak, güneşli, yağmurlu, karlı, rüzgarlı). • Çevresel tehlikelerin farkında olunuz, güvenli yerlerde bulununuz.

• Günde ne kadar zaman aktif hareket hâlindesiniz? • Hareketli olduğunuz saatlerde aktivite yoğunluğunuz nedir? • Günlük kalori alımınızı ve beslenme şeklinizi düzenli olarak kaydediniz. • Vücut Kitle İndeksinizi hesaplayarak hangi gruba girdiğinizi bulunuz. • Bel çevrenizi ölçünüz. • Egzersiz amaçlarınızı belirleyiniz. Tüm bu soruların cevaplarına göre, gerçekçi ve düzenli olarak sürdürebileceğiniz egzersiz plan ve yapılandırması oluşturunuz.

• Glikoz; meyve ve bazı kök sebzelerde, bal, pekmez, mısırda, • Fruktoz (meyve şekeri); sarımsak, soğan, yer elmasında, • Galaktoz; keten tohumunda, • Laktoz; sütte, • Maltoz; tahıl ve baklagillerde, • Glikojen (vücutta glikozun depo edildiği şeklidir); karaciger ve kas dokuda, • Nişasta (karbonhidratların bitkilerdeki depo şeklidir); mısır, pirinç, patateste • Selluloz (bitkilerde destek görevi yapar); bitkilerde bulunan başlıca karbonhidratlardır.

Fiziksel aktivite seviyesini azaltan nedenler;

İnaktif anne-baba

TV, bilgisayar, oyunlar

Beden eğitimi derslerine katılım eksikliği ve isteksizliği

Rekreasyonel (oyun-spor) alanların eksikliği

Hızlı gelişen teknoloji-asansör- yürüyen merdiven

Yemek tercihleri

Güven (sosyal fobi)

Yetersiz fiziksel aktivitenin yol açtığı sağlık sorunları;

Obezite ve obeziteye bağlı hastalıklar

Tip 2 diabet (şeker hastalığı)

Hipertansiyon (yüksek tansiyon)

Osteoporoz (kemik erimesi)

Depresyon (kendini iyi hissetmeme)

Kanser

Kalbin kasılıp gevşemesi sırasında atardamarlara fırlattığı kanın, damarlarda oluşturduğu basınç dalgalarının bir dakikadaki sayısına nabız sayısı ya da dakikadaki kalp hızı (vuru/dakika) denir.

Dört ana tip egzersiz aktivitesi vardır. Bunlar:

Kas kuvvetini artıran aktiviteler kas gücünü ve dayanıklılığını da artırırlar. Şınav çekme, ağırlık kaldırma, dağcılık sporları kas kuvvetini artıran egzersizlerdir.

Aşağıdaki durumlardan biriyle karşılaşma durumunda egzersizi durdurmalı ve tıbbi yardım aranmalıdır;

Baş dönmesi ve nefes darlığı,

Göğüste ağrı ya da baskı hissi,

Kalp atımlarında düzensizlik,

Vücutta pıhtı oluşumu,

Kas ağrısı ile birlikte infeksiyon (mikrop kapma) ve ateş,

Nedensiz kilo kayıpları,

İyileşmeyen ayak veya ayak bileği ağrıları,

Eklemlerde şişme,

Gözde kanama,

Fıtık,

Ortopedik ya da beyin-cerrahi ameliyatı gerektiren durumlar.

Her türlü egzersiz aktiviteleri sırasında yaralanmaları önlemek ve esnekliği artırmak için egzersiz öncesinden başlayarak aşağıdaki dört aktivitenin sırasıyla yapılması önerilmektedir;

Isınma,

Tüm kaslara 5-10 sn germe (esnetme-stretch) hareketleri uygulama,

Amaç ve kişisel fizyolojik kapasitenize uygun planlanmış ve yapılandırılmış egzersiz programınızı aynen uygulama,

Egzersiz sonrası aktif soğuma .