HASTALIKLAR BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 20

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir. Hastalıkların belirtisiz dönemlerinde ya da belirtilerin (semptomların) hafif olduğu dönemlerde erken tanı ve etkin tedavi edilmeleridir. İkincil korumaya “erken tanı” hizmetleri de denir. Örneğin; meme kanseri taramaları, prostat kanseri taramaları, yendidoğanlarda hipotiroidi, fenilketonüri, işitme taramaları vb.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Sağlığı etkileyen bireysel etkenler ; genetik yapı, yaş, cinsiyet, bağışıklık sistemi, sağlık öyküsü ve ırktır.

Biyolojik çevrenin bileşenleri şunlardır:
• Bitkiler
• Hayvanlar
• Mikroorganizmalar

Sosyokültürel çevre açısından sağlığı etkileyen faktörler şunlardır:
• Meslek
• İş
• Ekonomik gelir
• Sosyal sınıf
• Eğitim
• Mülkiyet
• Etnik yapı
• Din
• Medeni durum
• Toplumsal cinsiyet
• Politik koşullar
• Aile yapısı

Temel Sağlık Hizmetleri, sağlık hizmetleri sunumu ile ilgili görüş oluşturur. Bu görüşün temelleri şunlardır:
1. Sosyal Eşitlik: Sağlık, doğuştan kazanılmış temel insan hakkıdır. Sağlık hizmetleri de bu hakkın sunulması için vardır. Bu nedenle sadece bunu satın alabileceklere değil, toplumdaki ırk, dil, din, cinsiyet, sosyal statü, kent-kırda yaşama vb. ayırım
gözetmeden, istisnasız herkese eşit ve hakkaniyet ölçüleri içerisinde götürülmelidir. Herkese eşit hizmet götürülmesi gerekirken yaşlı, bebek-çocuk, kadın, hamile kadın, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışan vb. gibi risk gruplarına ihtiyaçları daha fazla olacağı için biraz daha fazla sağlık hizmeti sunulmasına “sağlık hizmetlerinin hakkaniyet ile sunulması” denir.
2. Özsorumluluk: Herkes kendi sağlığının değerini ve önemini bilmelidir. Kendisinin ve çocuğunun sağlığından sorumlu olmalıdır. Bunun için kişilere etkin ve sürekli sağlık eğitimi verilmelidir. Aynı zamanda bu eğitim ve iletişim toplumun sağlık hizmetlerine katılımını da sağlayabilecektir.
3. Sağlık Hizmetlerinin Boyutu: Sağlık hizmetleri çok geniştir ve sadece sağlık hizmeti sunucuları ve sağlık sektörünce verilemez. Kamu ve özel tüm sektörlerin bireyin ve toplumun sağlığını olumlu ve olumsuz yönde etkileyen faaliyetleri mutlaka
vardır. Bu nedenle tüm sektörler bu sorumluluk içerisinde hareket etmelidir. Örneğin, bir gıda fabrikası insanlar için gıda ürünleri imal ederken bu ürünler sağlıklı olmalı, atıkları da çevre ve insan sağlığına zarar vermemelidir. Yine belediyeler insanların yaşadığı her yere sağlıklı ve güvenilir içme-kullanma suyu sağlamalıdır. Bu su sağlıklı olmazsa insanlar ishal olurlar ve sağlık kurumları bu kişileri sadece tedavi edebilir. Oysa su sağlıklı ve güvenilir olursa insanlar ishal olmaz ve sağlık sektörü dışındaki bir kamu sektörü de böylece sağlık hizmeti sunmuş olur.

4. Uluslararası Dayanışma: Sağlık, tüm insanların ve dünyanın sorunudur. Örneğin bir ülkedeki hava kirliliği diğer ülkeleri de etkiler. Bir ülkedeki bulaşıcı hastalıklar hem komşu ülkelere hem de seyahat olanaklarının artması ile diğer uzak ülkelere
hızla yayılabilir. Bunun için ülkeler sağlık hizmetlerinin sunumunda iş birliği yapmalı, özellikle gelişmiş ülkeler gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkelere bu anlamda destek olmalıdırlar

1.1. Çevreye Yönelik Koruyucu Sağlık Hizmetleri

• Fiziksel Çevrenin Geliştirilmesi
• Yeteri kadar ve temiz su sağlanması
• Katı ve sıvı atıkların zararsız hâle getirilmesi
• Konut sağlığı
• Yaşam Alanlarının Geliştirilmesi
• Sağlıklı Yaşam Alanlarının Sağlanması
• Okul Sağlığı
• Umuma Açık Yerlerin İyileştirilmesi
• Turizm Sağlığının Geliştirilmesi
• İş Sağlığının ve İş Ortamının Geliştirilmesi
• Kazaların Önlenmesi, Acil Durum ve Afetlere Hazırlıklı Olma
• İyonize ve İyonize Olmayan Radyasyonunun Zararlarının Önlenmesi
• Titreşim ve Gürültünün Zararlarının Önlenmesi
• Kimyasal Çevrenin Geliştirilmesi
• Hava kirliliğinin kontrol altına alınması
• Endüstri sağlığı
• Katı ve sıvı atıkların zararsız hâle getirilmesi
• İş Sağlığının ve İş Ortamının Geliştirilmesi
• Biyolojik Çevrenin Geliştirilmesi
• Doğal Bitkisel ve Hayvansal Yaşamın Korunması
• Hayvan Sağlığının Geliştirilmesi
• Tarımsal Üretimin ve Ürünlerinin Sağlıklı ve Güvenilir Olması
• Vektörlerle ve Haşerelerle Mücadele
• Gıda Güvenilirliği ve Sağlıklı Beslenmenin Geliştirilmesi

Hastalanan insanların tekrar sağlığına kavuşması için yapılan çalışmaların tamamı tedavi edici sağlık hizmetleri başlığı altında toplanır. Kendi içinde; birinci basamak tedavi hizmetleri (ilk başvuru ve ayakta tedavi), ikinci basamak tedavi hizmetleri (yataklı tedavi hizmetleri), üçüncü basamak tedavi hizmetleri (üst düzeyde uzmanlaşmış ve yüksek teknoloji kullanılan merkezler) olmak üzere üç kademeye ayrılır. Tamamen sağlık personeli ve sektörünce yürütülen hizmetlerdir.

Üçüncü Basamak Sağlık Kurumları, 
Özel bir yaş grubuna, cinsiyete ya da belli bir hastalığa yakalanan kişilere, o konuda en geniş olanaklara sahip yataklı tedavi kuruluşlarında verilen tedavi hizmetidir.

Sağlığı geliştirme etkinlikleri şu stratejik yaklaşımları kapsamalıdır:
• Bireyin potansiyelinin güçlendirilmesini teşvik etmek
• Sosyal yapılara destek sağlamak; sağlıklı ve güvenilir ortamlar geliştirmek
• Hayat şartlarını geliştirmek
• Risk grupları için ve onlarla birlikte hareket etmek
• Organ yetmezliği nedeniyle hayati tehlikesi olanlar için toplumu organ bağışı konusunda bilinçlendirmek
• Sağlık ve iyiliği geliştirmek için kamu politikalarını ve etkinliklerini koordine etmek
• Sağlık ve sosyal hizmetler sistemini en etkili ve en ekonomik çözümlere yönlendirmek

Sosyal Rehabilitasyon: Fizik ve psikolojik hasarlı kişilerin, bu durumlarına uygun işe yerleştirilmesi veya bakımlarının sağlanması türünden çalışmalardır.

Sağlığın pozitif anlamda en iyi tanımını Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ=WHO) 1948’de yapmıştır. Bu tanıma göre sağlık, “sadece hastalık ve sakatlığın olmaması değil, fiziksel, mental (zihinsel, akılsal ve duygusal) ve sosyal yönden
tam bir iyilik hâli” olarak ifade edilmektedir. Bu tanımın önemi, sağlığın fiziksel yönüne olduğu kadar psikolojik ve sosyal boyutlarına da vurgu yapmasıdır.

Akdeniz anemisi olarak tanımlanan Talasemi ise Akdeniz ülkelerindeki ırklarda görülür.

Örneğin enerjinin fazla alınması (karbonhidrat ve yağların) obezite, kan lipid düzeylerinde yükselme, dolaşım ve nörolojik sistem bozukluklarına neden olur. Tersine enerjinin az alınması malnutrisyon denilen sorunla karşılaşılmasına neden olur ki, vücut yaşamı devam ettirebilmek için yapıtaşlarını yıkmak zorunda kalabilir.