HASTALIKLAR BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 13

Erkeğin kullandığı, en etkili, geri dönüşümü imkânsız değil ama çok zor olan bir yöntemdir. Kadındaki tüp ligasyonu mantığı ile aynıdır. Kadında ovumun uterusa ulaşması engellenir. Vazektomi de ise testislerden (spermlerin yapıldığı organ) spermin meni içerisinde yer alması önlenir. Meni salgısının çoğu erkekteki prostattan salgılanır. Ancak spermler testislerden gelir. Bu geliş yolları bağlanırsa sperm
geçişi olmaz. Çocuk sahibi olmak istemeyen erkek ve/veya çiftler için uygundur. Erkek evli ise eşin rızası gereklidir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

En Sık Görülen CYBH Etkenleri
• Bakteriler:
• Gonore
• Klamidya Trokomatis
• Sifiliz
• Şankroid
• Granuloma inguinale
• Gardnerella vajinalis

• Virüsler:
• Genital Herpes Simpleks Virüsü (HSV)
• Cytomegalo virüs (CMV)
• Hepatit B

• Hepatit C
• Human Immunodeficiency Virus (HIV)/Acquired Immunodeficiency Syndrome
(AIDS)
• Human Papilloma Virüsü (HPV)

Hepatit C bir virüs olduğu için doğru cevap B seçeneğidir.

Gelişmiş ülkelerde genital ülserlerin en sık nedeni genital herpestir. Genital herpes tekrarlayan ve tedavisi olmayan bir hastalıktır. Etken virüsün HSV-1 ve HSV-2 olmak üzere iki tipi vardır. Genital herpes %90 oranında HSV-2 ile meydana gelmektedir. HSV 1 ise genelde birçoğumuzda da zaman zaman çıkabildiği gibi ağız ve dudak çevresinde görülen uçuklara neden olurlar. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

AIDS Belirtileri: Korunmasız ve CYBH için riskli grupta kabul edilen kişilerle cinsel ilişki sonucu 2-6 hafta içerisinde hafif bir soğuk algınlığı, hafif grip belirtileri görülür. Ateş yükselebilir, değişik bölgelerde ve özellikle boyun ve boğaz çevresinde LAP’lar görülebilir. Bunlara kas ağrıları, baş ağrısı, 1 aydan fazla süren ishal, bulantı, rejim dışı %10’dan fazla ağırlık kaybı gibi yakınmalar eklenir. Bundan sonra 7-10 yıllık belirtisiz (asemptomatik) dönem gelir. Ardından normal bir insanda normalde görülmeyen mantar ve virüs enfeksiyonları, bazı kanserler, deride renk değişikliği ve kaşıntılar, kaslarda güçsüzlük gibi daha ağır belirtiler görülür. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Dünyada,doğurganlığın tamamlanmadığı süre, yani menopoza girme yaşı (âdet-menstruel kanamaların sona ermesi) ise yine benzer
şekilde farklılıklar göstermekle birlikte 49 yaş olarak kabul edilir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Anne ölümü nedenleri:
1. Doğrudan Nedenler
• Kanama (%25)
• Enfeksiyon (%15)
• Düşük (%13)
• Toksemi (%12)
• Engellenmiş Eylem (%8)
2. Dolaylı Nedenler (%8)

Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Yenidoğanda işitme testleri doğumdan sonra hastaneden taburcu olmadan önce yapılır. İdeali doğumdan sonraki ilk 12 saat içinde yapılmasıdır. Buna gre doğru cevap B seçeneğidir.

Anne sütünde bebeğin gereksinim duyduğu miktarda su yeterince vardır.

A, D, E, K, B9 ve B12 vitaminleri bulunur. (C vitamini bulunmaz.)

Anne sütünün karbonhidratlarının büyük kısmı, laktozdan oluşur.

Anne sütü emzirilmeye başladığındaki içeriği ile emzirmenin orta ve sonlarına doğru bileşimi değişir.

Anne sütü, çocuk neye gereksinim duyuyorsa ona göre salgılanır.

Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

T. C. Sağlık Bakanlığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Kapsamında Uygulanan Ulusal Aşı Takvimi'ne (2019) göre  ilk dozu 12. ayda  ve pekiştirme dozu İÖÖ 1. sınıfta yapılan aşı KKK (Kızamık Kızamıkçık Kabakulak) dır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Hepatit B Aşısı Cinsel yolla, kan ve enfekte vücut sıvıları ile bulaşabilen; karaciğerde yetmezliğe, siroz ve kansere neden olan Hepatit B virusuna karşı geliştirilen; rekombinant DNA teknolojisi ile üretilen ölü (inaktif) bir aşıdır. Kas içine (intramuskuler: IM) uygulanır. Takvimizde 0 (doğduğunda), 1. ve 6. ayların bitiminde uygulanmaktadır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

OKS her gün aksatılmadan, düzenli yani aynı saatte alındığında, çok etkili bir doğum kontrol yöntemidir ve etkinliği % 99’a ulaşır. Bırakıldığında hemen gebelik oluşabilir. Özellikle halk arasında yanlış bilinen ya da inanılan bir durum olan hiç doğum yapma­mış kadınların da kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur. Gebeliği önlemesinin yanı sıra kadın sağlığına yönelik olumlu birçok etkisi de vardır. Örneğin; âdet düzensizliklerini önler ve düzenli olmasını sağlar, âdet kanaması sırasında olan dismenore adı verilen ağ­rıları azaltır, âdet kanaması miktarını azaltarak aneminin yani kansızlığın önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca kadını, yumurtalık (over) ve rahim (uterus) kanserine karşı korur.

Gebeliği önleyici iğnelerin (Enjektabl Konraseptifler), her ay ve 3 ayda 1 yapılan iki türü vardır. Üç aylık enjeksiyonlarda progesteron varken aylık enjeksiyonlarda progesterona ek olarak östrojen de bulunur. Üç ay­lık iğnelerin etkisi mini haplara, aylık iğnelerin etkisi kombine OKS’lere benzer. Gebeliği önlemede başarısı %99 gibi yüksek bir değerdedir.

Kadının gebelikten korunmak için kullanabileceği en etkili ve kalıcı ama doğur­ganlığın geri dönüşünün olmadığı ya da çok zor olduğu bir yöntemdir. Çocuk sa­hibi olmak istemeyen çiftler için uygundur. Kadın evli ise eşin rızası gereklidir.

Cinsel ilişkiden sonra kadının vajeninin su hatta bazen sabun ile yıkamasıdır. An­cak sperm hücreleri saniyeler içinde rahime kadar ulaşabilecekleri için güvenilir olmayan ve gebeliği önleyici etkisi oldukça sınırlı bir yöntemdir. Sık yıkama ve yıka­ma sırasında sabun gibi ürünlerin kullanılması vajendeki koruyucu hücrelerin zarar görmesine ve kadında ürogenital sistemde enfeksiyon gelişmesine neden olabilir.

İnsan Papilloma Virüs (HPV) enfeksiyonu sonucu dış üreme organlarında siğiller meydana gelir. Bunlar iyi huylu olup genital ve anal bölgede, tek ya da çok sayıda, yumuşak, karnabahar görünümünde ve ağrısız lezyonlardır. Kadında serviks (rahim ağzı) kanserine ne­den olan etkenler içinde ilk sıralarda yer almaktadır. Aşısı geliştirilmiş olup 11-12 yaş kız ve erkek çocuklara 3 doz yapılır. Korunmada dış üreme organlarında siğil görülen kişilerle cinsel ilişkiye girilmemesi, cinsel ilişki söz konusu ise mutlaka kondom gibi bariyer yöntemler kullanılması önerilmektedir.

Anne ölümü “gebelikte, doğum sırasında ya da doğumdan sonraki 6 hafta içinde meyda­na gelen, gebelikle doğrudan ya da dolaylı ilişkili nedenlerden dolayı kadının ölümüdür”.

Gebeliğe bağlı ölüm ise “gebelikte, doğum sırasında ya da doğumdan sonraki 6 hafta içinde meydana gelen, gebelikle doğrudan ya da dolaylı ilişkili nedenler ile tesadüfi ne­denlerden dolayı kadının ölümüdür”.

A, D, E, K, B9 ve B12 vitaminleri bulunur. K vitamini diğer besinlere göre anne sütünde yüksek olmakla birlikte, yenidoğanın ilk günlerinde gereksinim yeterince sağlanamaz. Bu nedenle bebek doğduğunda kas içine (intramuskuler) K vitamini yapılmalıdır. Yine anne sütünde D vitamini bir gıdaya göre yüksek düzeyde olmak­la birlikte, bebeklerde gereksinimi karşılayacak düzeyde olmadığı için, 15. günden itibaren D vitamini verilmelidir.

Hepatit B aşısı, cinsel yolla, kan ve enfekte vücut sıvıları ile bulaşabilen; karaciğerde yetmezliğe, siroz ve kansere neden olan Hepatit B virusuna karşı geliştirilen; rekombinant DNA teknolojisi ile üretilen ölü (inaktif) bir aşıdır. Kas içine (intramuskuler: IM) uygulanır. Takvimimizde 0 (doğduğunda), 1. ve 6. ayların bitiminde uygulanmaktadır. Hepatit B aşısı yeni doğanda hemen yapılması gerektiği için doğumların isteğe bağlı evde değil mutlaka sağlık kuruluş­larında yapılması bu nedenle önemlidir.

DaBT-İPA-Hib aşısı, difteri, aselüler (hücre içermeyen) boğmaca, tetanos, inaktif polio (çocuk felci), he­mofilus influenza tip b’yi (menenjite neden olan bir virüs) içeren ve “Beşli Karma Aşı” olarak bilinen aşıdır. Bu şekildeki karma aşılar ile çocuğa tek bir enjeksiyonla çoklu hasta­lığa karşı aşı yapılmış olması olumlu yanıdır.

Üreme sağlığının amaçları:
1. Kadın ve erkeklerin cinsel sağlık, üreme haklarını sorumlu şekilde kullanmaları için gereksinim duyulan bilgilerin ve eğitimlerin verilmesi, bunlarla ilgili sağlık hizmetlerine ulaşabilmelerinin sağlanması,
2. Üreme sağlığı ve aile planlaması ile ilgili gereksinimlerin karşılanması ve bireylerin bunlara ulaşmalarının sağlanması,
3. İstenmeyen gebeliklerin ve sağlıksız düşüklerin önlenmesi,
4. Cinsiyetler arası eşitliğe dayanan cinselliğin gelişmesinin sağlanması,
5. Erken yaştaki evlilik ve erken yaştaki gebeliklerin önlenmesi,
6. Yüksek riskli gebeliklerin saptanması ve izlenmesi ile sağlıklı anne ve çocuk için gerekli tıbbi girişimlerin yapılması,
7. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesi, tedavilerinin sağlanması, komplikasyonlarının ortadan kaldırılması,
8. Erkeklerin katılımlarının sağlanması,
9. Anne sütünün ve emzirmenin teşvik edilmesi,
10. İnfertilitenin önlenmesi ve çiftlerin çocuk sahibi olmaları için gerekli sağlık hizmetlerine ulaşabilmelerinin sağlanması,
11. Gençlerin cinsel sağlık konularında eğitimlerinin yapılması, konu hakkında hizmet ve danışmanlık alabilmelerinin sağlanması,
12. Yaşam boyu cinsel yaşamın devamının her iki cins için de sağlanması.