HASTA ÇOCUKLARIN GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ

Aileler hastalık gerçeğini yaşarken maddi güçlük, çocuğun sürekli bakımı ile ilgili güçlükler, sosyal izolasyon, evlilik ilişkilerinde ortaya çıkan gerginlikler, iş değişiklikleri ya da işten ayrılmalar ve diğer çocuklara yeteri kadar zaman ayıramama gibi stres nedenleri ile de baş etmek durumundadır.

Ço- cuk Koruma Kanunu’nda geçerli “çocuğun yararının önceliği ilkesi” ile hasta hakları hu- kukunda geçerli “hastanın yararını gözetme ve zarar vermeme ilkesi” üst üste geldiğinde, pediatrik (çocuk) sağlık hizmetlerinde insan haklarının daha fazla çocuklara tanınması ve güçlü bir “pozitif ayrımcılık” gereği kendini gösterir.

Çocukta özerklik/ otonomi, kendi yaşam tarzını seçme, yetişkinler tarafından kontrol edilmeyen kendi istekleri doğrultusunda sosyal ilişkilerini yönlendirme özgürlüğünü ifade eder.

Güçlendirme kavramı, otonomi sahibi olmayan ya da kendi yaşamları ile ilgili karar verme ve söz sahibi olma yeterliliği olmayan insanlar için kullanılmaktadır.

Güçlendirmenin aşamaları:

• Güçlendirmeyi isteme
• Sorunun farkında olma

• Ne yapacağını bilme

• Girişimde bulunma
• Hatalardan ders çıkarma

Feri bildirimde bulunma bunlardan biri değildir.

Bireyi merkez almak: Birey, etkileşim sürecini kontrol edebildiğini hissetmek ister.

Bütün dünyada çocukların sadece yaşları nedeni ile yetişkinler tarafından daha az dikkate alındığı gerçeği; yaşa bağlı ayrımcılık kavramı ile ifade edilir.

Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme 1989'da kabul edilmiştir.

Ülkemizde Avrupa Birliği sürecinin de etkisiyle düzenlenen “Hasta Hakları Yönetmeliği” 1998 yılında yayımlanmıştır.

Post-travmatik stres bozukluğu: Travma yaratan bir olayın yaşanmasından sonra,
o olayın düşlerde ve günlük yaşamda tekrar yaşanması, o olayı hatırlatan durumlardan kaçınmaya yol açan bir aşırı uyarılmışlık, kaygı ve kolayca irkilmeyi içeren bir kaygı bozukluğudur.

Çağımızın en önemli düşünsel dönüm noktalarından biri, Birleşmiş Milletlerin 1948’de İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ni yayımlaması ve böylece insanın “insan olarak doğmaktan gelen, vazgeçilemez ve devredilemez” olarak nitelenen haklarını tanımlamasıdır.

Hak temelli bir yaklaşımla baktığımızda çocuklar, yetişkinlerin desteğine ihtiyaç duyan ama onlara bağımlı olmayan, yaş aldıkça kendi yaşamları hakkında görüş geliştirme ve karar vermelerine yetecek bilgi ve deneyime sahip olan ve yetişkinlerle eşit hakları bulunan bireylerdir.

Aileler hastalık gerçeğini yaşarken maddi güçlük,çocuğun sürekli bakımı ile ilgili güçlükler, sosyal izolasyon, evlilik ilişkilerinde ortaya çıkan gerginlikler, iş değişiklikleri ya da işten ayrılmalar ve diğer çocuklara yeteri kadar zaman
ayıramama gibi stres nedenleri ile de baş etmek durumundadır.

Deontoloji: Bir mesleğiuygularken uyulması gereken ahlaki değer ve etikkuralları inceleyen bilim dalıdır.

Otonomi/Özerklik: Bireyin bağımsızlığını, kişisel haklarını koruyabilme ve artırabilme özelliği olarak tanımlanmaktadır.

Güçlendirmenin aşamaları:
• Güçlendirmeyi isteme
• Sorunun farkındaolma
• Neyapacağınıbilme
• Girişimdebulunma
• Hatalardan ders çıkarma

Sağlık bakım sisteminden maksimum yarar sağlamak üzere güçlendirilmek her çocuğun hakkıdır. Bu nedenle güçlendirme yaklaşımı kullanılırken dikkat edilmesi gereken
temel ilkeler şu şekilde sıralanabilir:
• Saygılı olmak: Sağlık profesyonelleri, bireyin bilgi ve beklentisine saygı göstermelidir.
• Bireyi merkez almak: Birey, etkileşim sürecini kontrol edebildiğini hissetmek ister.
• Bireylerin deneyim ve katkılarına değer vermek ve onaylamak gerekir.
• Araştırıcı/meraklı olmak: Sağlık profesyonelleri bireyin ilgilerini, yaşam öyküsünü
ve arzularını, geçmiş ve geleceğe dair isteklerini, yaşam koşullarını, kendisiyle ve
başkaları ile ilişkilerini ifade etmesinin öneminin farkında olmalıdır.
• Aynı dili konuşmak: Güçlendirme çalışmalarında, dilin güçlendirmeyi engelleyici
ve etiketleyici etkisi dikkate alınmalıdır. Birey ve sağlık profesyonelleri dili aynı anlamda kullanmaya özen göstermelidir. Aynı zamanda iyi bir dinleyici olmalı, bireyin
kendi dünyasını tanımlamasına, kendi kelimelerini kullanmasına izin vermelidir.
• Gözden geçirmek ve değerlendirmek: Sağlık profesyonelleri tartışmanın özetini
yapmalı, yorumlarının doğru anlaşılıp anlaşılmadığını kontrol etmeli ve değerlendirmelidir.
• Geleceği planlamak: Sağlık profesyonelleri, kişinin yaşam ile ilgili planlarının, gelecekte neye gereksinim duyduğunun farkında olmalıdır

Sağlık bakım sisteminden maksimum yarar sağlamak üzere güçlendirilmek her çocuğun hakkıdır. Bu nedenle güçlendirme yaklaşımı kullanılırken dikkat edilmesi gereken
temel ilkeler şu şekilde sıralanabilir:
• Saygılı olmak: Sağlık profesyonelleri, bireyin bilgi ve beklentisine saygı göstermelidir.
• Bireyi merkez almak: Birey, etkileşim sürecini kontrol edebildiğini hissetmek ister.
• Bireylerin deneyim ve katkılarına değer vermek ve onaylamak gerekir.
• Araştırıcı/meraklı olmak: Sağlık profesyonelleri bireyin ilgilerini, yaşam öyküsünü
ve arzularını, geçmiş ve geleceğe dair isteklerini, yaşam koşullarını, kendisiyle ve
başkaları ile ilişkilerini ifade etmesinin öneminin farkında olmalıdır.
• Aynı dili konuşmak: Güçlendirme çalışmalarında, dilin güçlendirmeyi engelleyici
ve etiketleyici etkisi dikkate alınmalıdır. Birey ve sağlık profesyonelleri dili aynı anlamda kullanmaya özen göstermelidir. Aynı zamanda iyi bir dinleyici olmalı, bireyin
kendi dünyasını tanımlamasına, kendi kelimelerini kullanmasına izin vermelidir.
• Gözden geçirmek ve değerlendirmek: Sağlık profesyonelleri tartışmanın özetini
yapmalı, yorumlarının doğru anlaşılıp anlaşılmadığını kontrol etmeli ve değerlendirmelidir.
• Geleceği planlamak: Sağlık profesyonelleri, kişinin yaşam ile ilgili planlarının, gelecekte neye gereksinim duyduğunun farkında olmalıdır

Sağlık bakım sisteminden maksimum yarar sağlamak üzere güçlendirilmek her çocuğun hakkıdır. Bu nedenle güçlendirme yaklaşımı kullanılırken dikkat edilmesi gereken
temel ilkeler şu şekilde sıralanabilir:
• Saygılı olmak: Sağlık profesyonelleri, bireyin bilgi ve beklentisine saygı göstermelidir.
• Bireyi merkez almak: Birey, etkileşim sürecini kontrol edebildiğini hissetmek ister.
• Bireylerin deneyim ve katkılarına değer vermek ve onaylamak gerekir.
• Araştırıcı/meraklı olmak: Sağlık profesyonelleri bireyin ilgilerini, yaşam öyküsünü
ve arzularını, geçmiş ve geleceğe dair isteklerini, yaşam koşullarını, kendisiyle ve
başkaları ile ilişkilerini ifade etmesinin öneminin farkında olmalıdır.
• Aynı dili konuşmak: Güçlendirme çalışmalarında, dilin güçlendirmeyi engelleyici
ve etiketleyici etkisi dikkate alınmalıdır. Birey ve sağlık profesyonelleri dili aynı anlamda kullanmaya özen göstermelidir. Aynı zamanda iyi bir dinleyici olmalı, bireyin
kendi dünyasını tanımlamasına, kendi kelimelerini kullanmasına izin vermelidir.
• Gözden geçirmek ve değerlendirmek: Sağlık profesyonelleri tartışmanın özetini
yapmalı, yorumlarının doğru anlaşılıp anlaşılmadığını kontrol etmeli ve değerlendirmelidir.
• Geleceği planlamak: Sağlık profesyonelleri, kişinin yaşam ile ilgili planlarının, gelecekte neye gereksinim duyduğunun farkında olmalıdır.

Deontoloji: Bir mesleği uygularken uyulması gereken ahlaki
değer ve etik kuralları inceleyen bilim dalıdır.