HASTA ÇOCUKLARIN GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ

Hasta çocuğun eğitimi hastanelerde yatakbaşı destek ve hastane okulu/sınıflarında yürütülürken, tedavisi evde devam eden çocukların eğitimleri ise evde devam ettirilmektedir.

Yatakbaşı destek uygulamaları, çocuk hastaların hastane deneyiminde gelişen psikososyal stresin engellenmesi yaklaşımlarından biridir. Bu yaklaşım akut ya da kronik bir hastalık nedeniyle hastanede yatan, sağlık durumu oyun odası ve hastane sınıfına gitmesi için uygun olmayan (örn, yoğun bakım ya da yanık ünitesinde tedavi gören) ya da yaşı bu ortamlara gidemeyecek kadar küçük olan (örn, yeni doğan bebekler) bebek ya da çocukların aileleriyle birlikte bulundukları odada gelişimsel ve eğitimsel açıdan desteklenmelerini
içermektedir.

Yurt dışında yatakbaşı destek uygulamaları kapsamında sanat terapisi, müzik terapisi, terapötik oyun, tıbbi oyun, evcil hayvan terapsi programı başlıca destek programları arasında yer almaktadır. B

Hastane okulları/ hastane sınıfları; yatarak tedavi gören ve/veya süreğen hastalığı nedeniyle örgün eğitim kurumlarından doğrudan yararlanamayacak durumda olan okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki bireylerin, eğitimlerini kesintisiz sürdürmeleri amacıyla açılmaktadır. Bu okullarda direkt öğretmenlerden eğitim alınabildiği gibi gelişen teknoloji ile birlikte, farklı uzaktan eğitim modelleri de kullanılabilmektedir.

Günümüzde hastane okullarının/sınıflarının işleyişi ile ilgili hususlar Resmî Gazete’de 21.7.2012 tarih ve 28360 sayı ile yayınlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin 42.
maddesi ile tanımlanmaktadır.

Sosyal İzolasyon; kişinin kendini diğer tüm insanlardan aşağı ya da farklı görmesinin sonucu olarak toplumdan soyutlaması durumudur.

Hastanede yatarak tedavi gören bebek ve çocuklar için yapılan yatakbaşı destek uygulamaları ile; • Bebeklerde/çocuklarda hastaneye yatışlarına bağlı olarak oluşabilecek stresin azaltılması, • Hastane ortamına uyum sağlamlarının kolaylaştırılması, • Bulundukları ortamın görsel, işitsel, dokunsal uyaranlarla zenginleştirerek gelişimlerinin desteklenmesi, • Bebekte/çocukta hastane ortamına ve burada çalışan kişilere karşı güven duygusunun geliştirilmesi, • Çocukların kendilerini rahatlıkla ifade edebildikleri, duygularını dışa vurabildikleri özgür ortamlar yaratılması, • Çocuğun aklında soru işareti yaratan hastalık ve hastaneye yatış ile ilgili belirsizliklerin giderilmesi, • Bebeğin/çocuğun gelişimsel değerlendirmesinin yapılması ve destek programlarının uygulanması, • Ailelerin bebeklerinin/çocuklarının gelişimsel özellikleri ve onların gelişimlerini nasıl destekleyecekleri konusunda bilgi sahibi olmalarının sağlanması hedeflenmektedir

Sanat ve müzik terapisinin hedefleri; • Hastalık / hastane ile ilgili duygu ve düşüncelerini ifade etmeye teşvik etmek, • Çocukların hastanede yatış sürecine ilişkin travmatik deneyimleri ile çalışmak, • Olumlu benlik saygısı ve beden imajının geliştirilmesini sağlamak, • Bağımsızlık ve kontrol duygularını geliştirmek, • Akran etkileşimini sağlamak ve hastane ortamında bir gruba ait olma duygusunu hissettirmek, • Hastaneye yatışla başa çıkmada farklı yöntemler geliştirilmesini sağlamaktır

Tıbbi Oyun; çocukların gerçek veya taklit tıbbi ekipman ve malzemeler kullanılarak, kuklalarla ve elleriyle bu araç-gereci tanımalarına yardımcı olacak bir oyun türüdür. Böyle bir fırsat çocukların duygularını ve sağlık deneyimleri hakkındaki korkularını azaltarak, kendilerini daha iyi ifade etmelerini ve özgüveni yüksek bireyler olmalarını sağlamaktadır (Wolfson Chlidren’s Hospital, 2015).

TeleAula Projesi: TeleAula, hastanede yatarak tedavi gören çocukların okulu ve arkadaşları ile iletişim kurmak için geliştirilen bir projedir. TeleAula; hastane servislerinin değişen doğası gereği, yenilikler yapmak ve daha iyi sonuçlar için çaba harcamak demektir. Bu proje, hastanede yatan çocukların okul ihtiyaçları göz önüne alınarak yapılmış ve bu kapsamda Lisbon’ da dört tane çocuk hastanesi ile çalışılmıştır. TeleAula; bilgisayarlar, mobil İnternet bağlantısı ve video konferans odaları gibi teknolojik uzaktan iletişim kaynaklarını düzenlemektir. Bununla ilgili üç farklı eğitim modeli vardır. Bunlardan birincisi, sınıf merkezli model, ikincisi, okul dinamikleri merkezli model ve üçüncüsü de karışık model olarak tanımlanmaktadır. Bu yöntemler eğitimsel açıdan öğretmenlerin farklı becerilere sahip olmasını gerektirirken, farklı kaynaklar gerektirmesine rağmen teknolojik açıdan çok farklı değildir. Modellerin uygulanmasının sınırlılıkları, çocukların hastanede kaldıkları sürenin uzunluğuna ve hastalığın durumuna (depresyon, izolasyon vb.) bağlı olmasıdır

Ailenin süreğen bir hastalıkla yaşama çabası sırasında maddi güçlükler, iş ve şehir değişiklikleri, sosyal izolasyon, diğer çocuklara yeterince zaman ayıramama, zaman içerisinde anne babanın evlilik ilişkisinde oluşan sıkıntılar sıklıkla görülen yaşamsal denge değişiklikleri arasında yer almaktadır. Sosyal İzolasyon; kişinin kendini diğer tüm insanlardan aşağı ya da farklı görmesinin sonucu olarak toplumdan soyutlaması durumudur. Bu kişiler kendilerini bir gruba ait hissetmede güçlük çekerler, zorunluluklar haricinde kimseyle görüşmek istemezler. Doğru cevap C’dir.

Yatakbaşında hastanede yatarak tedavi gören bebeklerin dil-bilişsel gelişimleri çıngırak, zil, renkli görsel kartlar, gelişim dönemlerine uygun karton kitaplar, el kuklaları kullanarak desteklenebilir. Ödül panosu ise yatakbaşında hastanede yatarak tedavi gören çocuğun odasına özellikle uzun süre hastane yatışı olan çocuklarda davranış problemlerine yönelik durumlarda kullanılabilmektedir.  Doğru cevap E’dir.

Yurt dışında yatakbaşı destek uygulamaları kapsamında sanat terapisi, müzik terapisi, terapötik oyun, tıbbi oyun, evcil hayvan terapsi programı başlıca destek programları arasında yer almaktadır. Sanat terapisi hastalık ve hastaneye yatış süresinde yaşanan zorluklarla baş etmede sanatın tedavi edici yanının uzmanlar tarafından uygulanmasıdır. Sanat ürünleri ve süreçlerinin oluşturulması sayesinde çocuklar bilişsel yeteneklerini geliştirerek hastalığın etkileri, stres ve travmatik deneyimler ile baş edebilmektedirler. Sanat terapisi 20. Yüzyılın ortalarından itibaren Amerika Bileşik Devletleri ve Avrupa’da hızla yayılmıştır. 1940’tan itibaren ise Amerika Bileşik Devletleri’nde ayrı bir meslek dalı olarak tanımlanmaya başlanmıştır. Doğru cevap A’dır.

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin 42. maddesine göre sağlık kuruluşlarında yatarak tedavi gören bireyler için açılan okul ve kurumlarda eğitim alacak bireyin hastalığı ve eğitim ortamına ilişkin şartlar dikkate alınarak bireylerin haftalık ders saatleri 10 saatten az olmamak üzere planlanır. Buna göre haftalık ders programı 9 saat olarak planlanamaz. Doğru cevap A’dır.

TeleAula, hastanede yatarak tedavi gören çocukların okulu ve arkadaşları ile iletişim kurmak için geliştirilen bir projedir. TeleAula hastane servislerinin değişen doğası gereği, yenilikler yapmak ve daha iyi sonuçlar için çaba harcamak demektir. Bu proje, hastanede yatan çocukların okul ihtiyaçları göz önüne alınarak yapılmış ve bu kapsamda Lisbon’ da dört tane çocuk hastanesi ile çalışılmıştır. Doğru cevap C’dir.

“Evde ve Hastanede Eğitim Hizmetleri Yönergesi” ne göre bir çocuğun en az dört ay süreyle örgün eğitim kurumundan doğrudan yararlanmasının mümkün olmadığını ya da yararlanması hâlinde olumsuz sonuçlar doğuracağını belirten sağlık raporu olması gerekir. Doğru cevap E’dir.

TeleAula, bilgisayarlar, mobil İnternet bağlantısı ve video konferans odaları gibi teknolojik uzaktan iletişim kaynaklarını düzenlemektir. Bununla ilgili (a) sınıf merkezli model, (b) okul dinamikleri merkezli ve (c) karışık model olmak üzere üç farklı eğitim modeli vardır. Sınıf merkezli model, çocuğun hastane sınıfının bağlı olduğu okul ile bağlantı kurarak, o okulun müfredatını ve ödevlerini takip edebildiği modeldir. Okul dinamikleri merkezli model, hastane sınıfının önceden tanımlanan bir ya da birden fazla hastane dışındaki okul ile bağlantı kurduğu modeldir. Karışık model ise çocuğun, kaynak okul ve aynı zamanda hastane sınıfı ile bağlantı kurabildiği, tıbbi nedenlerden dolayı çocuğun izole edilmesi gereken durumlarda kullanılan ve aynı zamanda kaynak okulda öğretmenleri tarafından verilen ödevleri yapabildiği modeldir. Doğru cevap B’dir.

Sözü edilen kavram "psikososyal sters"tir. Doğru cevap A'dır.

Verilenlerden III ve IV numaralı olanlar doğrudur. Doğru cevap D'dir.

Verielnlerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.