HASTA ÇOCUKLARIN GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ

Ağrıya karşı tepkiler:
• Huzursuzluk
• Sinirlilik
• Uyarılmışlıkveuyanıklık hâli
• Saldırganlık
• Ağlama
• Ağrılı bölgeyi hareket
ettirmeme
• Dizlerinikarnınadoğruçekme
• İştahsızlık
• Uykuyaeğilim

Hastalık ve hastaneye yatmanın, çocuğun gelişimi ve ailesi üzerinde pek çok olumsuz et- kileri vardır. Bu olumsuzluklar, hem hastalıktan hem tanı işlemlerinden hem de hastanede yatmaktan kaynaklanan çocuğu korkutan ve rahatsızlık veren deneyimleri içerir. Çocu- ğun hastalığının tipi, şiddeti, akut ya da kronik oluşu, tedavi biçimi gibi nedenlere bağlı olarak çocuk ve ailenin yaşadığı stres artar.

Bu gelişmelere paralel olarak, 1959 yılında İngiltere’ de Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan Platt Raporu’nda, çocukların hastaneye anneleri ile birlikte kabul edilmesi, ziyaret saatlerinin 24 saat olması, çocuk servislerinde oyun etkinliklerinin düzenlemesi gerektiği belirtilmiştir.

Aile merkezli bakımın özellikleri aşağıdaki biçimde sıralanabilir:
• Ailenin çocuğun yaşamında her zaman var olduğunun farkında olunması
• Aile ile sağlık profesyonelleri arasındaki iş birliğinin kolaylaştırılması
• Ailenin dinsel, etnik, kültürel ve sosyoekonomik özelliklerine saygı duyulması
• Ailenin gücünün ve bireyselliğinin fark edilmesi ve farklı baş etme yöntemlerine saygı duyulması
• Ailelerle destekleyici bir biçimde ve önyargısız bilgi paylaşımı
• Aileler arası desteğin ve ilişkilerin güçlendirilmesi
• Sağlık bakım sistemi içinde çocuğun ve ailenin gelişimsel gereksinimlerinin

anlaşılması
• Ailenin gereksinimlerini karşılamak için finansal ve duygusal destek sağlayan

programların ve politikaların geliştirilmesi (Törüner ve Büyükgönenç, 2012).

Çocuğun yetiştirilmesinde ailenin rolünü kabul eden ve saygı duyan aile bireylerinin güçlerini ve seçimlerini destekleyen, aileyi çocuğun yaşamının değişmez bir parçası ola- rak gören model aile merkezli bakım modelidir.

Amerikan Pediatri Akademisi (American Academy of Pediatrics-AAP), çocuk ve ai- lesine hizmet veren sağlık profesyonellerinin bazı ilkelere uyarak aile merkezli yaklaşım

sergilemelerini önermektedir. Bu doğrultuda;
• Çocuk ve ailesine saygı duymak,
• Ailelerin etnik, kültürel, ırksal ve sosyoekonomik özelliklerine ve baş etme yön-

temlerine saygı duymak,
• Ailenin gücünü kabul ederek desteklemek ve cesaretlendirmek,
• Çocuk ve ailenin seçimini desteklemek ve yol göstermek,
• Ailenin değer ve inançları doğrultusunda politikaların uygulanabilirliğini sağlamak, • Çocuklarının durumu ile ilgili aileye sürekli ve eksiksiz bilgi vermek,
• Çocuk ve aileye ya da bakım veren bireye yaşamın her döneminde resmi-gayri

resmî destek sağlamak,
• Çocuğun bakımı, sağlık çalışanlarının eğitimi, politikaların ve programların geliş-

tirilmesi gibi sağlık hizmetlerinin her aşamasında aileler ile iş birliği yapmak,
• Her çocuk ve aileyi kendi gücünü keşfetmesi, özgüvenini geliştirmesi ve sağlıkla ilgili seçim yapması ve kararlar alması için güçlendirmek gibi ilkeler benimsenmiş-

tir (AAP, 2003).

Aile merkezli yaklaşımın anne- baba açısından yararları:

• Memnuniyeti artırır.
• Uyumu kolaylaşır.
• Yeni beceriler kazandırır.
• Sağlıklı iletişim sağlar.
• Stresi azaltır.
• Güven duygusunu destekler. • Problem çözme becerileri

kazandırır.

Aile merkezli yaklaşımın çocuk açısından yararları:

• Stresi azaltır.
• Özgüven duygusunu artırır.
• Davranış problemlerini azaltır. • Hastanede kalma süresini

kısaltır.
• Anne-baba-çocuk ilişkisini

devam ettirir, geliştirir.
• İletişim sağlar.
• Ağrıyı ve uyku bozukluklarını

azaltır.

Ameliyat öncesi dönemde, hem çocukta ve hem de ailedeki stresin en yoğun olarak yaşandığı dönemler;

• Hastaneye kabul
• Ameliyat öncesi yapılan testler

• Premedikasyon enjeksiyonu
• Ameliyathaneye gitmeden önceki saatlerdir (Cihangir-Altay, 2008).
Bazı faktörler ise çocukları ameliyat olacak ailelerin de stresini arttırır ve çocuklarına

destek olmalarını engeller. Bu faktörleri;
• Çocuklarının vücut bütünlüğünün bozulacak olması,
• Bedensel hasara bağlı olarak ağrı, yetenek, duyu ve organ kaybı ya da ölümle so-

nuçlanma riski,
• Ameliyat nedeniyle hastanede bulunulması,
• Anne-baba rollerinde değişiklik olması,
• Çocukla etkili bir iletişim sağlanamaması,
• Çocuğun yoğun bakım ünitesinde bulunması,
• Ameliyat sonrası çocukta bedensel, duygusal veya davranışsal yönden meydana

gelen değişimler
olarak sıralamak mümkündür (Ünver ve Yıldırım, 2013).

Ameliyatın çocukta meydana getirdiği stresin nedenleri;

• Bedende oluşan değişim, fiziksel bütünlüğün bozulması, ağrı ve rahatsızlık hissi, • Aileden, evden ve sevdiklerinden ayrılma, alışık olmadığı bir ortamda ve tanıma-

dığı bireylerle birlikte olma, hastanede olma,
• Bilinmezliğin getirdiği korku,
• Yasak ve sınırlamaların olması,
• Kontrolün, otonominin ve yeteneklerin kaybı,
• Anne-babaların aşırı koruyuculuk, eleştiri gibi olumsuz tutumları

şeklinde sıralanabilir

Ameliyattan önce çocuğun korku, heyecan ve endişesini azaltmak, bulantı ve kusmayı önlemek, rahatlık sağlamak amacıyla hafif uyku veren ilaçlar verilmektedir. Bu uygulama “premedikasyon” olarak adlandırılır ve ameliyattan sonra çocuğun sakin ve rahat uyan- masını sağlar (Çelik ve Özbey, 2010).

Yanıt C'dir.

Yanıt D'dir.

Yanıt B'dir.

Yanıt D'dir.

Yanıt A'dır.

Yanıt E'dir.

Yanıt C'dir.

Yanıt B'dir.

Yanıt A'dır.

Yanıt E'dir.