HASTA ÇOCUKLARIN GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ

Çocuğun düşüncelerini, duygularını kısaca kendini ifade edebilme becerisine ifade edici dil becerisi adı verilmektedir.

Sembolik oyun, 3-6 yaş arasında ortaya çıkmaktadır.

İlk çocuk
hastanesi 1802 yılında Paris’te açılmış, bu hastaneyi 1834 yılında St. Petersburg ve 1837
yılında Vienna Hastaneleri takip etmiştir. Daha sonra 1852 yılında Londra’da Dr. Charles
West, Çocuk Hastanesini kurmuştur. ABD’de ise ilk çocuk hastanesi 1854 yılında açılmıştır. Türkiye’deki ilk çocuk hastanesi ise 1899’da, II. Abdülhamit’ in altı aylık kızının
ölümü üzerine kurduğu Şişli Etfal Hastanesidir. Kurtuluş Savaşı sırasında 21 Mart 1921’de
Türkiye’nin ilk Çocuk Hastalıkları Dispanseri açılmış ve yine 1921’de ilk doğum ve çocuk
bakımevi açılmıştır. 1928’de ihtisas kanunlarının yürürlüğe girmesi ile pediatri uzmanları
yetiştirilmeye başlanmıştır. Cumhuriyet’ in ilk yıllarında kurulan çocuk hastanelerinin yatak sayısı 1090 iken ilerleyen yıllarda yeni açılan hastanelerde de çocuk servisleri açılarak
yatak sayıları arttırılmıştır.

Çocukların hastane yaşantısına hazırlanması sürecinde rol alan etmenler; hastane yaşantısına hazırlanma sürecinde çocuk, çocuğun hastane yaşantısına hazırlanma sürecinde
ebeveyn, çocuğun hastane yaşantısına hazırlanma sürecinde sağlık personeli, çocuğun
hastane yaşantısına hazırlanma sürecinde sağlık hizmetleri olmak üzere dört başlık altında ele alınmıştır.

Hastane yaşantısına hazırlanma sürecinin kolay veya zor geçmesini etkileyen faktörler arasında şunlar sıralanabilir:

Çocuğun yaş ve gelişim özellikleri

Çocuğun mizacı

Daha önceki hastalık deneyimleri

Hastalığı ve hastanede yatmayı algılayışı

Tanının ciddiyeti

Hastalığın süresi ve türü/tipi

Ağrı ve hareket kısıtlılığının derecesi

Tanı ve tedavi amacıyla yapılan müdahalelerin tipi ve sıklığı

Ebeveynlerin hastalığı algılayışı ve stres düzeyleri

Önceki stresörler

Çocuk ve ailenin sahip olduğu destek hizmetleri

Hastane yaşantısına hazırlayıcı eğitim programları ve niteliği

Hastane personelinin eğitim düzeyi bunların arasında yer almadığından cevap D seçeneğidir.

Çocuğun hastaneye yatması gerektiğinde tüm ailenin yaşam tarzında değişiklikler oluşmakta ve bu değişiklikler tüm ailenin stres ya da kriz yaşamasına neden olabilmektedir. Ebeveynlerin korku ve endişe/anksiyete yaşamalarının bazı nedenleri vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir :

Çocuğun iyileşmesine ilişkin endişelerin olması

Hastane ortamının yabancı olması, tanımadıkları birçok materyal ve araçlar ile karşılaşmaları

Çocuğun bakımında sağlık personeline göre kendilerini daha önemsiz hissetmeleri

Çocuğun hastalığı ve tepkileri hakkında yeterli bilgiye sahip olmamaları

Çocuğun hastalığı nedeniyle suçluluk duymaları

Evdeki diğer aile üyeleri için endişe etmeleri

Ekonomik sorunlar

B seçeneğinde yer alan çocuğun hastalığıyla ilgili doktorları suçlamaları bunların arasında yer almaz. Bu nedenle cevap B seçeneğidir.

Bilindiği gibi ebeveynlerin korku ve endişelerinin nedenleri arasında ekonomik sıkıntılar yer alır. Bu sıkıntılar çözülmediği takdirde, ebeveynlerin korku ve endişeleri artmakta buna paralel olarak da çocukların korku ve kaygıları artmaktadır. Bu da çocuğun hastane yaşantısına hazırlanmasını etkiler. Bu etkilerin düzenlenmesi için ulusal sağlık politikaların düzenlenmesi gerekir. Hasta çocukların sağlık hizmetleri konusundaki ihtiyaçlarına ilk olarak 1948 yılında İngiltere’ de Ulusal Sağlık Hizmetlerinin (NHS) kurulması ile cevap verilmeye başlanmıştır. Bu hizmetler refah devletinin bir simgesi olarak ve hayırseverlerin fonları veya özel ücretlerle sağlanmayan, ulaşılması bedava olan sağlık bakımı hizmetlerini içermiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Şema, bireyin çevresinde bulunan nesne, olay ve olguları tanımak için zihinde oluşturduğu algı çerçevesidir. Birey şemalar yoluyla çevreye uyum sağlar ve çevreyi organize eder.Bebeklik döneminde olan çocukların tüm duyuları gelişmiş durumda ve çevrede olan her şeyi bilinçsiz olarak kaydetmektedir. Kendilerince şemalar oluşturmaktadırlar. anımı verilen kavram E seçeneğinde yer almaktadır.

Bebeklik Dönemi (0-1 Yaş) Bebeklik dönemi, çocukların bir daha asla bu kadar hızlı büyüyemedikleri ve gelişmedikleri dönem olarak ifade edilir.İlk Çocukluk Dönemi (2-3 Yaş) Bebeklik döneminde çocukların hastane yaşantısına hazırlanmasına yönelik yukarıda belirtilen tüm noktalar, ilk çocukluk dönemi çocukları için de geçerli olan noktalardır.Okul Öncesi Dönem (3-6 yaş) Çocukların gelişim özellikleri, hastane yaşantısına hazırlanma aşamasında önemli ipuçları verir. Çocuklar bu dönemde ben merkezci özelliğe sahiptir. Okul Dönemi (6-12 Yaş) Piaget’e göre bu dönemdeki çocuklar, zihinsel yetenekleri ile yeterliliğini ortaya koyabildiği, benmerkezcilikten kurtulduğu ve başkalarının da kendilerine göre düşüncelerinin olabileceğini kavradığı için çocuk, ebeveyn ve aile bireylerinin endişe ve korkularını daha net olarak görebilir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Terapötik mizah, sağlığın geliştirilmesinde kullanılır ve duygusal, sosyal ve bilişsel gelişimi destekleyerek hastalıkla baş etmeyi kolaylaştırır. Mizah aynı zamanda hastane personeli ve hastalar arasında ilişkiyi güçlendirir. Çocukların yaşadığı kaygı düzeylerinin düşürülmesinde mizah için kullanılan hastane palyaçoları çok önemlidir. Tiyatro ve palyaço gibi etkinlikler ağrı, acı ile başa çıkma ve kontrol kaybını yenmede önemlidir. Sanat Etkinlikleri ;Sanat, insanın en derin duygularını ifade etme yoludur ve insanın hikâyesinin portresidir (Baerg, 2003). Sanatsal ifade her çocuğun iyileşmesine yardımcı olur. Sanat ürünleri oluşturulması sayesinde çocuklar bilişsel yeteneklerini geliştirirken hastalığın etkileri ile daha rahat baş edebilmektedir. Bilgisayar Kullanılarak Gerçekleştirilen Etkinlikler ;Özellikle son yıllarda, tüm çocuklar teknolojik araçlarla tanışmış durumdadır. Evde her zaman ulaşabildikleri bilgisayara özellikle ergen hastalar, hastane ortamında da ulaşmak ister. Çocuklar bilgisayar kullanarak yaratıcılıklarını ve yazma becerilerini geliştirerek rahatlarlar .Eğitim ve Tartışma Grubu Etkinlikleri: Bu etkinlik özellikle okul dönemi çocuk ve ergenleri kapsamaktadır. Bu etkinliklere sağlık personeli katılır. Çocukların hastane yaşantısına ve hastalığına ilişkin soruları cevaplandırılır ve istekleri tartışılır (Baykoç, 2006). Çocuklar böyle bir grup içinde kendilerini değerli hisseder.Tanışma Etkinlikleri :Hastaneye hazırlayıcı eğitimde en önemli etkinlik olarak yer alır. Hastane yaşantısına olumlu başlaması için hastanenin ve hasta personelinin tanıştırılması çok önemlidir (Baykoç, 2006). Böylelikle kendilerini ortama yabancı hissetmezler, yalnızlık duymazlar ve hastane yaşantısına daha rahat ve çabuk alışırlar. Doğru cevap A seçeneğidir

Hasta çocuklar ile ilgili gerçekleşen en büyük değişim; hasta olduklarında ve hastane bakımına ihtiyaç duyduklarında çocukların ihtiyaçlarına olan farkındalığın büyümesine bir yanıt olarak Birleşik Krallıkta Sağlık Bakanlığının bir parçası olan merkez sağlık hizmetleri konseyinde hasta çocuklara yönelik bir komitenin kurulmasıdır. Bu komitenin görevi çocukların sağlık ve diğer alanlar açısından iyiliği hakkında araştırma yapmak, destek çözüm önerileri oluşturmak ve değerlendirmektir. Bu komitenin başkanı olan Sir Harry Platt 1959 yılında komitenin gözlemlerini, bulgularını ve önerilerini içeren bir rapor hazırlatmış ve bu rapor Platt Raporu olarak tanınmıştır. Doğru cevap D' dir.

Türkiye’deki ilk çocuk hastanesi ise 1899’da, II. Abdülhamit’ in altı aylık kızının
ölümü üzerine kurduğu Şişli Etfal Hastanesidir. Kurtuluş Savaşı sırasında 21 Mart 1921’de
Türkiye’nin ilk Çocuk Hastalıkları Dispanseri açılmış ve yine 1921’de ilk doğum ve çocuk
bakımevi açılmıştır. 1928’de ihtisas kanunlarının yürürlüğe girmesi ile pediatri uzmanları
yetiştirilmeye başlanmıştır.

Çocukların hastane yaşantısına hazırlanması sürecinde rol alan etmenler; hastane yaşantısına hazırlanma sürecinde çocuk, çocuğun hastane yaşantısına hazırlanma sürecinde
ebeveyn, çocuğun hastane yaşantısına hazırlanma sürecinde sağlık personeli, çocuğun
hastane yaşantısına hazırlanma sürecinde sağlık hizmetleri olmak üzere dört başlık altında toplanır. Doğru cevap E' dir.

Hastane yaşantısına hazırlanma sürecinin kolay veya zor geçmesini etkileyen
birçok faktör bulunur. Bu faktörler;

Çocuğun yaş ve gelişim özellikleri

Çocuğun mizacı

Daha önceki hastalık deneyimleri

Hastalığı ve hastanede yatmayı algılayışı

Tanının ciddiyeti

Hastalığın süresi ve türü/tipi

Ağrı ve hareket kısıtlılığının derecesi

Tanı ve tedavi amacıyla yapılan müdahalelerin tipi ve sıklığı

Ebeveynlerin hastalığı algılayışı ve stres düzeyleri

Önceki stresörler

Çocuk ve ailenin sahip olduğu destek hizmetleri

Hastane yaşantısına hazırlayıcı eğitim programları ve niteliği

Doğru cevap A' dır.

Çocuğun hastaneye yatması gerektiğinde tüm ailenin yaşam tarzında değişiklikler oluşmakta ve bu değişiklikler tüm ailenin stres ya da kriz yaşamasına neden olabilmektedir.Ailede bu rol ve görevlerin değişimi yanında çocuklarının hastaneye
yatacak olmalarından dolayı hem çocuk hem de aile korku ve endişe yaşayabilmektedir.
Özellikle ebeveynin yaşadığı korku ve endişe çocuğun bu duygularını yaşamasını arttırmaktadır. Doğru cevap C' dır.

Bu güvenli bağlanmanın desteklenmesi ve gelişmesi için hastane ortamında da annenin bebeğin, fiziksel, duygusal ve sosyal tüm gereksinimlerini zamanında ve tutarlı bir
şekilde karşılaması gereklidir. Hastane ortamında bulunan bebeğe uygulanan müdahaleler, bebeğin rutinlerinin bozulması, annenin yaşadığı korku ve endişe gibi duygular nedeniyle anne bebeğin gereksinimlerini bebeğin istediği nitelikte yerine getiremeyebilir. Bu yüzden bebeğin rutinlerinin bozulmaması gerekir.
Ancak mümkün olduğunca bebeklerin anneleri tarafından kucağa alınarak beslenmeleri
ve bu beslenmenin sağlanabileceği ortamların hastanede oluşturulması gereklidir.

Bu dönemde çocuklar bilinmeyenlerden terk edilmek, sakat kalmak ve vücut organlarından birinin işlevini yitirmesinden korkmaktadır. Hastaneye geldikten sonra bu korkuları daha fazla görülebilmektedir. Bu nedenle bu duyguların azaltılması için bilişsel olarak somut açıklamalar gerekmektedir. Doğru cevap D' dir.

Ergenlerin en çok istediği şey devamlı bir mahremiyetin sağlanması olduğu için ana
ünite ortamından uzaklaşıp hem sessizce zaman geçirebileceği hem de aynı yaştaki benzer
hastalarla iletişim içinde olabileceği bir alanın olması gereklidir. Ergen, özgür ve bağımsız
olmak istediği için eğer mümkünse ergenin kendi bakımı ile ilgili kararlara katılmasına
izin verilmelidir. Böylece yaşamı üzerinde bir miktar kontrol sahibi olması sağlanmış olur. Doğru cevap B' dir.