HAREKETLİ GÖRÜNTÜNÜN TARİHİ

Kitlenin talebi karşısında hızla yayılan sinematograf aynı zamanda hızlı bir üretim biçimine de dönüşmeye başlamıştı. Lumière’lerin ve Edison’un hızlı ve çok sayıda film üretmeleri bu talebi karşılamaya yönelikti.

Nickel, sinemaya film izlemeye girmek için ödenen beş sentlik metal paranın nikel madeninden olmasından, Odeon da Yunanca çeşitli gösterilerin seyredildiği binaya verilen ad olmasından gelir.

Kendilerini filmden çıktıktan sonra memnun edecek, onları bir fantezi dünyasında dolaştıracak filmler olmalıydılar. Bu tip bir anlatının ilk örnekleri Fransız George Méliès’in (1861-1938) filmlerinde görülür.

İlk uzun metrajlı film -bir saatten fazla- 1906’da Avustralya’lı yönetmen Charles Tait tarafından çekildi: Kelly Gang’ın Hikayesi (The Story of Kelly Gang).

Avrupa filmlerinin başarısından ilham alan Amerikalı yönetmen D. W. Griffith 3 saat (12 makara film) uzunluktaki destansı filmi Bir Ulusun Doğuşu’nu (1915; The Birth of A Nation) çekti. Sinema teknolojisine getirdiği yenilikleri, tutkuyu yaratmak, duyguları harekete geçirmek ve endişeyi arttırmak için yaratıcı bir şekilde kullanan Griffith sinemayı sanat alanının içine sokar.

Sesin keşfiyle iç mekanlara giren filmler geniş perdenin keşfiyle dış mekanlara çıkar.

On emir (1956; The Ten Commandments), Ben Hur (1959), El Cid (1960) ve Spartakus (1960; Spartacus) gibi filmler perdeyi dolduran kalabalıklarıyla, etkili efektleriyle ve hareketli sahneleriyle başarılı olurlar ve izleyicileri tekrar sinema salonlarına çekerler. Bu tip anlatılarla yetinmeyen Amerikan sineması televizyona karşı meydan okumasını ve sosyal eleştiriye sahip filmleriyle kültürel etkisini güçlendirir. “Mesaj filmleri” olarak da tanımlanan bu filmlerde gençliğin yabancılaşması (Blackboard Jungle, 1955; Rebel Without A cause, 1955) ve haksız hükümler verme (12 Angry Man, 1957; Imitation of Life, 1959) tartışılırken, cinsellikle birlikte değerlerin değişmesini (Midnight Cowboy, 1969; Bob and Carol and Ted and Alice, 1969) ve orta sınıfın değerlerini reddeden yeni genç kuşağın durumunu anlatan (The Graduate, 1967; Goodbye Colombus, 1969) filmler çekildi.

İçinde Pathé, Méliès ve Edison’un da yer aldığı 10 büyük şirket Motion Pictures Patent Company’i (MPPC) kurarlar. Uluslararası düzeyde ekonomik ve mali yapıyı düzenleyen MPPC tröst bir ya­pılanmadır.

1935’de sinema endüstrisi 5 büyük (Paramount, Warner, Loew-MGM, 20th Century Fox, RKO) ve üç küçük (Universal, Columbia, United Artists) şirketin elinde toplandı. Bu dönem sinemanın bir sanayi olarak 20. yüzyılın ilk “kültür endüstrisi” olarak organize edilmesini sağladı. Bu birçok bakımdan sanayi özelliklerini taşımaktadır. Kapitalist etkinliğin alışılmış üretim, dağıtım ve tüketim yapıları, sanayi devriminin getirdiği organize iş bölümü kavramı ile sinemanın bir sanayi kimliği almasını sağladı. Hollywood da bu entegre kapitalist sanayinin merkezi oldu.

Sinemaskop (CinemaScope): Anamorfik lensler kullanarak filmin çerçeve boyutunun 1:2,66 (filmin boyu:eni) oranında genişlemesidir.

George Eastman’ın 1885’de ışığa karşı duyarlı emülsiyon bir malzeme olarak ortaya çıkardığı filmin öncesindeki 19. yüzyıl ile Lumière kardeşlerin 1895’deki ilk film gösterimiyle başlayan dönemin sonrası sinema tarihi açısından yapısal bir değişikliği ifade etse de sanayileşen dünya içerisindeki insanlar için çok farklı bir anlamı ifade ediyordu: “eğlence”. Lumière’lerin ilk film gösterimi (1895) de işte bu dönemin üzerine geldi.

Lumière kardeşler

Pathé ve Gaumont

Avrupa’da Pathé’nin 1910 yılına gelindiğinde yüzlerce sineması olmuştu. ABD’de ise ilki 1904 yılında Pittsburgh’da açılan nickelodeon’lar 1910 yılına gelindiğinde on bine ulaştı. Nickel, sinemaya film izlemeye girmek için ödenen beş sentlik metal paranın nikel madeninden olmasından, Odeon da Yunanca çeşitli gösterilerin seyredildiği binaya verilen ad olmasından gelir.

Pasaj koridorlarında

1906 Charles Tait- Kelly Gang’ın Hikayesi

Warner Brothers

Charles Pathé

1.Dünya Savaşı

Televizyon