HAREKETLİ GÖRÜNTÜNÜN TARİHİ - Deneme Sınavı - 8

PAL sisteminde bir resim karesinde 576 aktif satır vardır ve en boy oranı 4:3 dür. PALplus yayınında ise görüntü oranı 16:9 dur. PALplus yayınları sırasında 576 aktif satır, 432 satır ve 144 satır olarak ayrılır ve işlem görür. 144 satıra Helper adı verilir ve bu satırlara 16:9 ekran özelliği yüklenir.

Ekrandaki görüntü 100 derecelik açı ile seyredilmektedir ve seyretme açısı daha da genişlemiştir.

Kullanıcının alıcısı PALplus ise yayın geniş ekranlı ve 576 satır olarak alınır. PALplus yayınları 4:3 en boy oranlı PAL alıcılarla da alınabilir. Fakat içlerinde 144 satıra yerleştirilmiş geniş ekran özelliğini çözen bir dönüştürücü olmadığı için sadece 432 satırı alabilir. 16:9 özellikli yayın 4:3 özellikli alıcıda Letter Box formatında izlenebilir.

Analog Televizyonda en-boy oranı 1.33:1 iken, sinemada enboy oranları 1.66:1 Geniş Ekran, 1.85:1 Standart Geniş Ekran ve 2.35:1 Sinemaskop geniş ekran olarak tanımlanmıştır.

Yüksek tanımlamalı görüntü, çözünürlüğü yüksek görüntü anlamına gelmektedir. Elektronik olarak oluşturulan görüntüler daha ayrıntılı ve kalitelidir. Yirmi Birinci yüzyılın başından bu yana her türlü görsel ortamda yüksek çözünürlük istenmektedir. Kullanım alanlarına göre aşağıdaki örnekler verilebilir.

• Televizyon yayınları. Karasal yayın, uydu yayını, kablolu yayın, mobil yayın

• İnternet üzerinden yapılan yayınlar. Televizyon yayınları, hareketli görüntü, resimler, animasyon, görüntülü konferans.

• Elektronik görüntü işleme. Bilgisayarla animasyon, grafik ve poster hazırlama.

• Sanal müze uygulamaları. Uzaktan veya yerinde müze ziyaretleri.

• Kuramsal ve uygulamalı eğitim. Eğitimin her alanında görsel materyal kullanımları.

• Sağlık alanında. Eğitim ve hastalıkların belirlenmesinde kullanımlar.

• Basım ve yayım alanında. Her türlü basılı materyal hazırlanması.

• Fotoğraf uygulamaları. Her türlü fotoğraf çekimi ve çoğaltılması.

Dünya genelinde uzun yıllardır kullanılan üç analog renkli televizyon sistemi
şunlardır:
1. NTSC ( National Television System Committee) ABD, Kanada, Japonya,
Güney Kore.
2. PAL ( Phase Alternating Line) Birçok Avrupa, Asya ve bazı Afrika ülkeleri (Türkiye’de kullanılan sistem)
3. SECAM (“Séquentiel couleur à mémoire”, “Sequential Color with Memory”) Fransa, Rusya, bazı Asya ve Afrika ülkeleri

Çözünürlük NTSC: 720 benek X 480 aktif satır = 345.600 benek ( 0.35 Megapixel) Çözünürlük PAL: 720 benek X 576 aktif satır = 414.720 benek ( 0.41 Megapixel)

Televizyon yayınında ses 5.1 altı kanal, bir başka deyişle stereodur. Ekranın ortasında bir, sağ ve solunda iki, izleyicinin arka yanlarına iki ve ayrıca düşük frekanslı sesleri almak için bir adet olmak üzere toplam altı hoparlör yer alır.

Japonya’da yapılan çalışmaların amacı var olan HDTV satır sayısını 4000 satırlara, bir başka deyişle baskı kalitesine ulaştırmaktı. NHK Hi-Vision sistemini geliştirdi. Yeni sisteme Super Hi-Vison (SHV) adı verildi. Super Hi-Vision çalışmaları aşağıdaki gibi özetlenebilir (Maeda ve diğerleri, 2006, s.451):
• Sistem üzerinde çalışmalara başlanması 1995
• İlk sunuş 2002
• Fuar tanıtımı 2005
• Yayıncılık formatının oluşumu 2008
• Deneme yayınları 2015
• Ev cihazlarının hazır olması 2020
• Super Hi-Vison (SHV) yayınlarının başlaması 2025

• Bir resim karesinin eni 16 birim, yüksekliği 9 birim (1.78) olarak ifade edilmektedir.

• Ekrandaki görüntü 100 derecelik açı ile seyredilmektedir ve seyretme açısı daha da genişlemiştir.

• Ekrandaki görüntünün iyi algılanabilmesi için seyretme mesafesinin ekran yüksekliğinin 0.75 katı bir mesafede olması gerekir.

• Televizyon yayınında ses 22.2, toplam yirmi dört kanaldır. Hoparlörler izleme odasında üç katmanda yer alır. Odanın üstünde dokuz hoparlör, ortasında on hoparlör, altında üç hoparlör ve düşük frekanslar için de iki hoparlör yerleştirilmiştir. Bu yöntemle sesler doğal ortamda nasılsa, odada da aynı açılardan dinlenir.

• Çözünürlük 7680 benek X 4320 aktif satır = 33.177.600 benek (33.2 Megapixel)

• Resim kalitesi 70mm filmin iki katı (Zubrzycki ve diğerleri, 2009, s.18).

HD-DIVINE sistemi Avrupa’nın ilk sayısal dar bantlı HDTV sistemidir. Proje İskandinav Karasal HDTV Projesi olarak tanımlanmaktadır ve İsveç’de geliştirilmiştir. İlk defa Amsterdam’da düzenlenen IBC’92 de tanıtılmıştır. Sistem 1250 satır, 50Hz ve 2:1 geçmeli tarama, 4X128 kbit/s ses ve 64kbit/s veri iletme özelliklerine sahiptir. Görüntü ve ses karasal verici ile UHF (Ultra High Frequency) bandından yayınlanmaktadır. Yayınlar UHF çatı anteni ile alınarak televizyon alıcılarında izlenebilmektedir (Appelquist 1994, s.49; Appelquist 1993, s.16).

1989 yılında Amerika’dan ve Amerika dışından 21 kuruluş, kendi geliştirilmiş oldukları televizyon sistemlerinin denenmesi için ABD’deki ilgili otoritelere başvuruda bulundular. Önerilen 21 sistemin tamamı analog sistemdi. Bunlardan 10’u gelişmiş televizyon, 11’i ise HDTV özelliğine sahipti. Bunların içinde beş sistem denenmek üzere seçildi (Flaherty, 1992, ss.68-69):

1. NHK’nın sistemi, Narrow-MUSE

2. General Instrument’in sistemi, Digicipher

3. Zenith ve AT&T’nin sistemi, DSC-HDTV

4. Thomson, Philips, NBC ve Sarnhof ’un sistemi, AD-HDTV

5. General Instrument ve MIT’nin sistemi, CC-Digicipher

E  şıkkı HDTV sisteminin özellikleri arasında sayılmaktadır

Ekrandaki görüntü 100 derecelik açı ile seyredilmektedir.

MUSE sistemi bir analog yayın sistemidir. Toplam 1125 satır, 1035 aktif satıra
sahiptir ve geçmeli tarama (interlaced scanning) özelliklerine sahiptir. İki veya
dört kanal ses yayını vardır

Gerek SD gerekse HD kalitesinde üretilen sayısal görüntülerin televizyon ile
izleyicilere yayınlanması gerekiyordu. Kısaca bir yayın sistemine ihtiyaç vardı. Bu
amaçla Avrupa’da MAC (Multiplexed Analogue Components) yayın ailesi geliştirildi. Bu aileye ait C-MAC, D-MAC ve D2-MAC, SD yayınları için, HD-MAC ise HD yayınları için uygun hale getirildi.

Avrupa’da geliştirilen HDTV sisteminin yayınlanabilmesi için yüksek güçlü iletişim uydularının kullanılması gerekiyordu. Televizyon izleyicilerinin çoğu karasal
yayınları almaktaydı. Bu nedenle araştırmacılar HD yayınlarının karasal olarak
yayınlanması çalışmalarını başlattılar.
HD-DIVINE sistemi Avrupa’nın ilk sayısal dar bantlı HDTV sistemidir. Proje
İskandinav Karasal HDTV Projesi olarak tanımlanmaktadır ve İsveç’de geliştirilmiştir. İlk defa Amsterdam’da düzenlenen IBC’92 de tanıtılmıştır

ATSC (Advanced Television System Committee)’nin belirlediği standart aşağıda
gösterildiği gibi özetlenebilir. (Tablo 4.4)

Benek Sayısı    Satır Sayısı    En Boy Oranı    Tarama Türü     Resim Frekansı
1920                 1080             16:9            Ardışık,Geçmeli    60, 30 ve 24 Hz
1280                   720             16:9            Ardışık                60, 30 ve 24 Hz
  704                  480         4:3 ve 16:9      Ardışık,Geçmeli    60, 30 ve 24 Hz
  640                  480             4:3              Ardışık,Geçmeli    60, 30 ve 24 Hz

HDTV sistemi  ekrandaki görüntü 30 derecelik açı ile seyredilmektedir ve seyretme açısı geniştir