HAREKAT PERFORMANS - Deneme Sınavı - 3

Cisme etkime şekline göre kuvvetler temas kuvvetleri ve alan kuvvetleri olmak üzere ikiye ayrılabilirler. Kuvvetler uygulama noktalarına göre noktasal kuvvetler ve dağıtık kuvvetler olarak da sınıflandırılabilirler.

Bir teknenin hareketi sırasında oluşan hidrodinamik kuvvet onun su seviyesinin
altında kalan yüzeylerine etkiyen dağıtık yüklere örnek olarak verilebilir.

Aerodinamik: Bir cisimle içinde hareket ettiği hava arasındaki münasebetleri inceleyen bilim dalıdır.

Simetrik uçuş sırasında bir uçağa etki eden 4 temel kuvvet vardır. Bu kuvvetler itme, sürükleme, taşıma ve ağırlıktır.

Sürükleme kuvveti uçağın dış yüzeylerine etkiyen aerodinamik kuvvetin uçağın hareket yönüne zıt etkiyen bileşenidir. İtme kuvveti uçağı ileri doğru hareket ettirirken sürükleme kuvveti bu direnç nedeniyle uçağın yavaşlamasına sebep olur. Hız arttıkça hava direnci artacağından sürükleme kuvveti de artar.

Kütle bir cismin içindeki madde miktarını ifade eden ve o cismin eylemsizliğini (ataletini) ya da hareket değişimine direncini ölçen temel bir fiziksel niceliktir.

Kuvvet bir cismin bir başka cisim üzerindeki etkisidir ve etkidiği cismi kendi yönü ve
uygulama doğrultusunda hareket ettirme eğilimindedir.

Eğer bir kuvvet cismin tek bir noktasına etkimekte ise bu kuvvet noktasal kuvvet olarak adlandırılır.

Aerodinamik: Bir cisimle içinde hareket ettiği hava arasındaki münasebetleri inceleyen bilim dalıdır.

Uçuşa etki eden kuvvetler  taşıma, itme-sürükleme, ağırlık ya da yer çekimi  şeklinde değerlendirilebilir.

Sapma hareketi: Dikey eksen uçağın tepesinden tabanına inen eksendir. Bu eksen etrafındaki harekete sapma hareketi denir. Sapma hareketi uçağın burnunu sağa veya sola hareket ettirmektedir. Sapma hareketini sağlayan temel kontrol yüzeyi istikamet dümenidir (rudder).

Aşırı yüklenmiş bir uçağın performansında (FAA, 2007, s. 1-2):
• Kalkış için daha fazla hızlanmaya ve daha uzun bir piste ihtiyaç duyulur,
• Tırmanma açısı ve oranı azalır,
• Menzil ve havada kalma süresi düşer,
• İnişte hızı artacağı için daha uzun bir yaklaşma paternine ihtiyaç duyulur,
• Fazla ağırlık iniş takımları, uçak gövdesi gibi bölgelerde yapısal yıpranmalara neden olabilir.
• Havada minimum tutunma (stall) hızı artacağı için emniyet limitleri daralır.
• Manevra ve kumanda kabiliyeti azalır.

İngiliz birim sisteminde uzunluk hesaplamaları için inç (in) veya feet (ft), mesafe hesaplamaları için ise deniz mili (nm) kullanılmaktadır.

Pound ise yer çekimi ivmesinin (32,17 ft/s2) bir slug kütle üzerine uyguladığı kuvvettir.

Kalkış taksisi uçağın motor çalıştırma ve ısıtma, park yerinden çıkış (push-back) ve pist başına geliş hareketlerini içerir.

Uçuş harekâtında ağırlık denge hesaplamalarına temel teşkil eden unsurlar, kütle, ağırlık, kuvvet, moment ve dengedir.

Kütle bir cismin içindeki madde miktarını ifade eden ve o cismin eylemsizliğini (ataletini) ya da hareket değişimine direncini ölçen temel bir fiziksel niceliktir. Bu durumda kütlesi olan bir cisim hızının büyüklüğünde veya yönünde herhangi bir değişime ya da bir başka deyişle ivmelenmeye karşı bir eylemsizliğe sahip olacaktır. Kütle aynı zamanda cisimler arasındaki kütlesel çekim kuvvetini de ortaya çıkartan bir özelliktir.

Wright kardeşler bisiklet sürücüsünün üstesinden gelmek zorunda olduğu denge ve hareket sürekliliğini uçakta sağlayarak havacılık tarihinin öncüleri olmuşlardır. Ağırlık ve denge uçuş harekâtında sürekli kontrol altında tutulması gereken temel bir fizik konusudur.

Simetrik uçuş sırasında bir uçağa etki eden 4 temel kuvvet vardır. Bu kuvvetler itme, sürükleme, taşıma ve ağırlıktır. Bu kuvvetlerin büyüklüğü ve yönü uçuşun sürekliliğini sağlar.

Sürükleme kuvveti uçağın dış yüzeylerine etkiyen aerodinamik kuvvetin uçağın hareket yönüne zıt etkiyen bileşenidir. İtme kuvveti uçağı ileri doğru hareket ettirirken sürükleme kuvveti bu direnç nedeniyle uçağın yavaşlamasına sebep olur. Hız arttıkça hava direnci artacağından sürükleme kuvveti de artar.