HALKLA İLİŞKİLER YÖNETİMİ

1984 yılında, James Grunig ve Todd Hunt da, halkla ilişkilere ait tarihsel süreci ya da gelişim sürecini, iletişim şekline ve iletişimin ele alınış biçimine göre, dört kategoriye ayırarak incelemişlerdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bu modele göre, halkla ilişkiler uzmanlarının en çok önem verdikleri şey, medyanın olabildiğince çok dikkatinin çekilmesidir. Bu modelde, halkla ilişkilerin ya da halkla ilişkiler uzmanının başarısı, medyada işgal edilen yer ve zamana göre belirlenir. Kısacası sütun/cm ölçümü, halkla ilişkiler başarı ölçümünün en gözde teknikleri arasındadır. Grunig ve Hunt bu modele, P.T. Barnum’u örnek göstermişlerdir. “Reklamın iyisi kötüsü olmaz” deyimini ilk defa o kullanmıştır. Medya ile ilişkileri geliştirmek kadar, haber değeri taşıyan olguları fark etmek, geliştirmek ve hatta gerektiğinde yaratmak da, Basın Ajanslığı/Tanıtım Modelinin işlevleri arasında yer bulmaktadır. Özellikle gösteri dünyası için geliştirilen ‘sahte’ krizler ve skandallar, çoğu kez haber değeri taşıyacak olgular yaratabilme adına gerçekleştirilmektedir. Hatta çoğu izleyici, bu durumun farkında ve kanıksamış bir biçimde medyanın bu yöndeki mesajlarına maruz kalmayı sürdürmektedir. Dolayısıyla izleyicilerin çoğunluğu tarafından etik bulunmaz ifadesi yanlış, diğerleri doğrudur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Finanssal Halkla İlişkiler, finans, yatırımcı, hissedar, endüstri ve şirketler arası ilişkilere odaklanmaktadır. Ekonomi yazarları ve ilgili medyanın, bu süreçte önemli rollere sahip olduğu da özellikle belirtilmelidir. PRSA (Public Relations Society of America, 2005) finansal halkla ilişkileri; “yatırımcı güveni yaratma, finans çevresiyle, endüstrideki diğer şirketlerle ve ilgili meslek kuruluşlarıyla, medya ve yürütme organı olumlu ve etkili ilişkiler kurma amaçlı olarak yürütülen faaliyetler” şeklinde tanımlamaktadır. Bu odaktaki tüm çabalar, öncelikle hissedarlarla olan ilişkileri düzenlemek için gerçekleştirilmektedir. Ancak Finans Yönetimi daha geniş bir kavramdır ve Halkla İlişkilerin Temel Faaliyet Alanları'ndan (Tablo 3.1.) biri değildir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yayım İdaresi, yayım sürecini takip etmek ve bu alandaki yeni teknolojileri kullanmakla; stratejik iletişim de sorunların analizini yapmak ve kurumsal amaçlara yönelik çözümler geliştirmekle yükümlüdür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bazı kurumlar, kendi bünyelerinde halkla ilişkiler birimi bulundurmak yerine bu faaliyetleri, halkla ilişkiler hizmeti veren ajanslardan ve danışmanlardan hizmet satın almak suretiyle yerine getirirler. Üst yönetimine bağlı halkla ilişkiler danışmanı bulundurmak şeklinde geliştirilen örgütlenmelerde, kurum dışından halkla ilişkiler hizmeti satın alınmakta ve ilgili halkla ilişkiler şirketiyle yürütülecek süreç bu danışman tarafından yönetilmektedir.

Bu anlamdaki yapılanmaya ülkemiz için verilecek ilk örnek; halkla ilişkiler dalında Türkiye'deki ilk kitabın yazarı olan Alâeddin Asna ve Betül Mardin tarafından ilk halkla ilişkiler şirketi olan A ve B'nin (Alâeddin ve Betül) 1974 yılında kurulmasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Türkiye Halkla İlişkiler Derneğinde yer alan Halkla İlişkiler Ajansları listesinde yer alan bazı Halkla İlişkiler Ajanslarına burada yer vererek, halkla ilişkiler şirketlerinin birbirinden ne kadar farklı başlıklar altında yapılandığı kolayca görülebilir. Bunlara örnek olarak gösterdiğimiz ajanslar: A&B İletişim; Assist İletişim Danışmanlığı; Arya Sponsorluk; Bersay Stratejik İletişim Danışmanlığı; Bizce Tanıtım Organizasyon; Departman Medya İletişim Hizmetleri; Depar Tanıtım; Excel İletişim Danışmanlığı; Effect Halkla İlişkiler; Global Tanıtım Halkla İlişkiler; Leo PR; PR Aktif İletişim Hizmetleri; Zarakol İletişim Hizmetleri; Promedia Halkla İlişkiler. Bu başlıklarda dikkat çekici olan genel ifadeler şu başlıklar altında toplanmaktadır: Stratejik İletişim; Tanıtım; İletişim Danışmanlığı; Tanıtım Organizasyon; İletişim Hizmetleri; Medya İletişim Danışmanlığı veya Halkla İlişkiler. Bu başlıklar bizleri halkla ilişkilere ait örgütlenmelerin genel olarak ‘iletişim’ odaklı terimler kullanıldığı sonucuna götürür. Ayrıca, “danışmanlık” vurgusu da dikkate değer çoğunluktadır. Dolayısıyla halkla ilişkilere ait örgütlenmelerin genel olarak iletişim ve danışmanlık konularına vurgu yaptığı söylenebilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Türk Hava Yolları organizasyon şeması içerisinde Pazarlama ve Satıştan sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı adı altında, Kurumsal İletişim Başkanlığı’na yer vermektedir. Türk Hava Yolları, kurumsal iletişimi büyük bir sorumluluk alanı olarak ele almakta ve bu birim altında ayrıca Halkla İlişkiler Müdürlüğü’ne de yer vermektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Halkla İlişkiler akademisyenleri ve ilgili yazarlar, halkla ilişkilerin türlerini anlatmak, işlevlerini tanımlamak ve önemine değinmek için, halkla ilişkiler sürecini belli kategorilere ayırmayı tercih etmişlerdir. 1984 yılında, James Grunig ve Todd Hunt da, halkla ilişkilere ait tarihsel süreci ya da gelişim sürecini, iletişim şekline ve iletişimin ele alınış biçimine göre, dört kategoriye ayırarak incelemişlerdir. Yukarıdaki seçenekler bu kategorilerdir. Doğru cevap A'dır.

Tanıtım modeli, gösteri dünyasında en çok kullanılan halkla ilişkiler modelidir. Doğru cevap B'dir.

Kriz yönetimi, acil durumlarda ve kriz durumlarında açık seçik ve doğru mesajlar iletebilmektir. Doğru cevap C'dir.

Çevresel faktörleri takip; sosyal, siyasi, ekonomik ve teknolojik değişimleri takip etmek demektir. Ülkenin ekonomik durumu ve seçim yarışının etkilerini takip etmek buna örnektir. Doğru cevap D'dir.

Türkiye'de örgütlenme devlet kurumlarında halkla ilişkiler ‘danışma, enformasyon’ görevini yapan memurluk olarak başlamış, sonradan kurumun tanıtım ve reklamını yapma, kuruma gelen kamunun şikâyetlerini alma görevleriyle donatılan bir bölüm haline gelmiştir. Doğru cevap E'dir.

Kamusal Bilgi Modelinde yer alan iletişim şeklinde, "gerçeklik" en önemli unsurdur. Doğru cevap A'dır.

Çift Yönlü Asimetrik Modelde, propaganda, ikna ve rızanın inşası üzerine uygulamalar yürütülür. Doğru cevap B'dir.

Bütçe planlama, halkla ilişkiler şirketlerinin görevleri arasında yer almamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sosyal medya uygulamaları teknolojik gelişmeler ve web 2.0'ın ortaya çıkmasından sonra gelişen sosyal medyadan sonra halkla ilişkiler organizasyon yapısına dahil olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Metin yazımı, farklı kitlelere uygun yazılı iletişimi sağlamaktır. Buna örnek olarak basın bültenleri, web sayfaları ve yıllık raporlar verilebilir. Doğru cevap E'dir.

Kurumsal iletişim, adından da anlaşılacağı gibi, kuruma ait her türlü iletişimin yönetimini ele almaktadır. Böylece, pazarlama alanı dışında kalan ve kurumun faaliyet alanı kapsamında iç ve dış hedef kitlelerle kurulan ya da kurulması planlanan iletişim, bu kapsamda yer almaktadır. 1923’de kaleme aldığı, "Crystallizing Public Opinion" adlı kitabında Edward Bernays, halkla ilişkilerin işlevini; “kamu ve kurum arasındaki uyum ve anlayışı sağlamak” olarak açıklamıştır.

Cees Van Riel tarafından gruplandırılan, örgütsel iletişim kategorilerine bir yol haritası olarak yer verilmektedir. Söz konusu kategoriler; "kurumsal iletişim" (corporate communication), "pazarlama odaklı halkla ilişkiler" (marketing public relations) ve çoğu zaman üst düzey yöneticilere odaklanan "yönetim iletişimidir" (management communication). Halkla ilişkiler birimlerinin işlev ve örgütlenmesinin ele alındığı bu bölümde, ilgili konulara dayanak oluşturacak alt yapı, saydığımız kategoriler temel alınarak oluşturulduğundan, bu kategorilere ait genel bilgi ve ilgili bakış açımız aşağıdaki paragraflarda ele alınmıştır.