HALKLA İLİŞKİLER YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 15

Bu anlamdaki yapılanmaya ülkemiz için verilecek ilk örnek; halkla ilişkiler dalında Türkiye'deki ilk
kitabın yazarı olan Alâeddin Asna ve Betül Mardin tarafından ilk halkla ilişkiler şirketi olan A ve B'nin
(Alâeddin ve Betül) 1974 yılında kurulmasıdır. 1969’lu yıllarda Türkiye'de Koç, Sabancı ve Eczacıbaşı
Holding bünyelerinde, ilk kez halkla ilişkiler bölümleri de kurulmuştur. Günümüz Türkiye’sinde küçük
ya da büyük çapta birçok Halkla İlişkiler Şirketi (bunların bazıları direkt olarak Halkla İlişkiler adını
almaktan çok İletişim Danışmanlığı gibi daha kapsayıcı başlıklar altında faaliyet göstermektedirler)
faaliyet göstermektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Örgütlerin amaçlar hiyerarşisinin en temel bileşenleri örgütün vizyonu ve misyonudur. Daha önce belirtildiği gibi vizyon örgütün gelecekte kendini görmek istediği konum olarak tarif edilirken, misyon örgütün var olma nedeni ve yaptığı temel iş olarak betimlenmektedir. Örgütsel vizyonun işlevsizleşmesine neden olan birçok etken vardır. Bu etkenlere ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmektedir (Dess, Lumpkin ve Eisner, 2009).

Halkla ilişkiler birimlerinin örgütlenmesi, bağlı bulunulan kurumun yapısına, faaliyet alanına,
kurumun halkla ilişkileri ve görev alanını tanımlama düzeylerine ve yönetim hiyerarşisindeki
konumlandırılmalarına bağlı olarak farklılık arz etmenin yanı sıra, ilginçtir ki departmanın
adlandırılmasında da farklılıklar göstermektedir. Halkla İlişkiler Departmanlarının adlandırılmasında
Halkla İlişkiler, Kurumsal İlişkiler, Kurumsal İletişim, Basınla İlişkiler başlıklarının çok fazla tercih
edildiği gözlemlenmektedir. Hatta söz konusu bu başlıklar, büyük ölçekli kurumlar için kendi içerisinde
de hiyerarşik olarak alt başlıklara ayrılmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İdeal Halkla İlişkiler Modeli olarak ta adlandırılan Çift Yönlü Simetrik Model, gerçek uygulamalarda çokça karşılaşmadığımız ya da karşılaşacağımıza pek inanmadığımız bir uygulama alanını işaret etmektedir. Çift Yönlü Model, diyaloğu hedef almakta ve monologdan kaçınmaktadır. Bu modelde, çift taraflı bir değişim hedeflenmektedir.

Şıklar arasında "kriz yaratımı" ibaresi yerine "kriz yönetimi" olmalıdır. Bu sebeple doğru yanıt D'dir.

Halkla ilişkiler alanında çalışanların sorumlu oldukları ya da yürüttükleri işler aşağıda yer alan maddelerle özetlenmiştir:
• Program/plan yapma: Problemleri analiz etme, amaçları tanımlama, kamuları belirleme, halkla ilişkiler faaliyetlerini önerme ve planlama
• İlişki ekme
• Yazma ve edit etme
• Enformasyon oluşturma ve dağıtma (medya ve diğer kamular/paydaşlar için yazma)
• Üretim: basım, yayın, video vb için program üretme
• Özel olaylar: haber konferansları, sergi ve gösteriler, yıllık kutlamalar vb hazırlama.
• Konuşma: yüz yüze iletişim, grup iletişimi
• Araştırma ve değerlendirme

Halkla ilişkiler çalışanlarının bulundukları pozisyonlar şu şekildedir:
• Tanıtım ve promosyon
• Medya ilişkileri uzmanı
• Basım editörü, yazar
• Multimedya ve video yapımcısı
• Webmaster (for World Wide Web sites)
• Fon toplayıcı
• Gelişme görevlisi
• Konuşma yazarı
• Cemaatle/toplumla ilişkiler uzmanı
• Yardım, hibe, bağış yöneticisi
• Dış ilişkiler koordinatörü
• İnsan kaynakları veya eğitim uzmanı
• Lobici, siyasal eylem koordinatörü
• Özel olaylar ve toplantı planlayıcı
• Pazarlama, promosyon uzmanı
• Araştırmacı
• Çıkar aramayan kurumlarda yönetici direktör
• Şirket iletişimi direktörü, yöneticisi, bölümü çalışanı
• İletişim danışmanı
• Tanıtım görevlisi, yöneticisi veya bölüm çalışanı
• Promosyon görevlisi, yöneticisi, bölüm çalışanı
• Halkla ilişkiler ve reklamcılıkta yaratıcı eleman

Açıklama: Yönetim fonksiyonu kapsamında planlı olarak yürütülen ve devamlılık arz eden faaliyetlerdir.

Halkla ilişkilerin günümüzde oynadığı bu stratejik rol zaman içinde ortaya çıkan evrimsel bir değişim sürecinin sonucudur. Modern anlamda halkla ilişkiler 19. yy’ın başlarında bir tanıtım çabası olarak ortaya çıkmıştır. Bu nedenle 1800-1899 yılları arasını kapsayan dönem halkla ilişkiler açısından “tanıtım çağı” olarak adlandırılmaktadır.

Gelecekte halkla ilişkiler ve iletişim yönetiminin odaklanacağı konular

Dijital devrim ve sosyal ağlar

Örgüt stratejisi ile iletişimin ilişkilendirilmesi

Sürdürülebilir kalkınma ve sosyal sorumluluk

Şaffaf yönetim ve aktivistlerin artan önemi

Güven yaratmak ve sürdürmek

Mintzberg (1994) tüm bu tanımları bir arada ele almakta ve stratejinin; Bir plan olarak örgütsel amaçlara hangi yollarla erişebileceğini tarif ettiğini, Bir eylem kalıbı olarak örgütün geneline ilişkin bir uyum mekanizması görevi gördüğünü, Piyasa bağlamında örgütün rakiplerinden farklı bir şekilde konumlandırılmasını sağladığını, Bir bakış açısı olarak ise örgütün vizyonuna yön verdiğini belirtmektedir.

Peter Senge Beşinci Disiplin adlı eserinde üç farklı düşünme düzeyinden söz etmektedir

Stratejik yönetimin örgütlere sağlayabileceği temel faydalar;

Fırsatların tanımlanabilmesini ve değerlendirilebilmesini sağlar.

Örgütsel sorunlara ilişkin nesnel bir bakış açısı getirir.

Örgütsel koordinasyon ve denetim faaliyetlerinin daha kolay bir şekilde yürütülebilmesini olanaklı kılar.

Örgütsel değişim olumsuz etkilerinin azaltılmasına destek olur.

Karar süreçleri ile örgütsel hedefler arasında bağlantı kurulmasını sağlar.

Porter (1998) sektörel yapının beş temel güç tarafından şekillendirildiğini dile getirmektedir.

Örgütün faaliyet gösterdiği sektörün yapısı, söz edilen beş güç bağlamında değerlendirildikten sonra, örgütler bu sektörde hangi temel stratejiyi benimseyerek faaliyet göstereceklerini belirlemek durumundadırlar. Micheal Porter bu noktada, örgütlerin üç temel stratejik alternatifi bulunduğunu belirtmektedir.

Örgütlerin sahip olduğu ve rekabet üstünlüğü sağlayan stratejik nitelikteki kaynaklar “temel yetkinlik” olarak nitelendirilmektedir. Herhangi bir kaynağın temel yetkinlik olarak nitelendirilebilmesi için aşağıda sıralanan özelliklere sahip olması gerekmektedir.

Birçok bağımsız yetenek ve teknolojiyi bünyesinde sentezlemiş olmalıdır.

Gerçekçilik: Stratejik hedefler işletmenin sahip olduğu kaynaklar ve içinde bulunduğu çevresel koşullar itibariyle erişilebilir olmalıdır. Bir başka ifadeyle, stratejik hedefler zorlayıcı fakat erişilebilir nitelikte olmalıdır.

Medya İlişkileri; Halkla ilişkiler şirketleri ve ajanslarına duyulan ihtiyaç en fazla bu faaliyet grubunda hissedilmektedir. Kurumlar, markalar veya kişiler, hedefledikleri kamulara ulaşmada, birçok yöntemin yanı sıra, medya yolunu da tercih etmektedirler ve bu en etkin iletişim süreci olarak kabul görmektedir. Uluslararası Halkla İlişkiler Derneği, (IPRA) Başkanlığı da yapan ve 1974 yılından beri Halkla İlişkiler Ajansı yöneticisi Betül Mardin tarafından vurgulanan Ormanda bir kuş ötmüş ve kimse duymamışsa o kuş hiç ötmemiş sayılır” sözleri, halkla ilişkilerin, tanıtım ve medya görünürlüğündeki rolünü özetler niteliktedir.

Adil Ticaret, çiftçilerin doğrudan ithalatçılarla bağlantı kuran kooperatiflerce bağlantı kurmasını sağlayarak gelirlerini arttırmaya yardımcı olur ve uluslararası piyasaların üzerinde bir ücret ödeneceği güvencesini vermektedir.

Halkla İlişkiler Departmanlarının adlandırılmasında Halkla İlişkiler, Kurumsal İlişkiler, Kurumsal İletişim, Basınla İlişkiler başlıklarının çok fazla tercih edildiği gözlemlenmektedir.