HALKLA İLİŞKİLER VE İLETİŞİM

İkna; Herhangi bir konuda bir düşüncenin, bir duygunun, bir davranış biçiminin benimsenmesi veya benimsettirilmesi sürecidir.

Brembeck ve Howell’e göre ikna “önceden belirlenmiş sonuçlara ulaşmak amacıyla, bilinçli olarak, insan güdülerinin manipülasyonu yoluyla düşünce ve eylemlerin değiştirilmesi girişimi” dir.

İnsanların benlik veya bizlik durumu hakkında açık ve net bir bilgiye sahip olmak
önemlidir. İkna sırasında, dinleyici üzerindeki etkinin 1/3 oranında sözel ve 2/3 oranında beden dili yoluyla oluştuğu düşünülüyor. Sözel ve sözel olmayan mesajlar arasında çelişki oluştuğunda, dinleyiciler sözel olmayan mesajları tercih edebilmektedir.

Kişinin statüsü, konuya hâkimiyeti ve yakınlığı kendi başına, ikna sürecinde etkili faktörlerdir.

İletişim kavramına bakarsak, toplum içinde yaşayan insanın kendisini ve çevresini daha iyi tanımasına ve başkaları ile uyumlu ilişkiler gerçekleştirmek için etkileşim kurabilme, yaşayan ve yaşamayan kişilerin miras olarak bıraktığı bilgilerden yararlanılmasına yardım eden özel bir becerisi vardır. İşte bu beceri iletişimdir. İletişimin tanımından da anlaşılacağı gibi basit bir konuşmanın bile bir ikna süreci olduğunu düşünmek mümkündür.

İkna kavramının ise sözlükteki tanımı “ benimsetme, kabul ettirme, kanaat ettirme, razı etme, inandırma”dır.

İkna, her zaman iletişimi gerektirir. İletişimin dört öğesi (kaynak, ileti, kanal ve alıcı) her iletişim durumunda bulunur. İletişim durumu karmaşıklaştıkça birden fazla kaynak, alıcı, ileti ve farklı kanallar olsa da temel öğeler iletişim sürecinde varlıklarını sürdürürler.

Bu açıklamalar bağlamında doğru cevap C'dir.

Ali Bey tümdengelime dayanan akıl yürütme ile genelden özele doğru kıyaslama yapmıştır. Örneğin Bu bağlamda doğru cevap A'dır.

Raven ve Haley iknayı, (1982: 427), “bir bireyin etkisiyle birey ya da bireylerin biliş,
tutum ya da davranışlarında değişiklik yaratılması” şeklinde tanımlarlar. Doğru cevap A'dır.

Kaynağın güvenilirliği konuya bir katkıda bulunmamakta, ancak mesajı ikna edici kılmaktadır. Örneğin, Nobel Ödülü almış bir yazarın yaptığı konuşma ile henüz ilk kitabı çıkmış bir yazarın yaptığı konuşmanın ikna ediciliği arasında önemli bir fark bulunmaktadır. Kaynağın güvenilir olmaması durumunda, mesaj ne kadar iyi düzenlenirse düzenlensin ikna ediciliği çok düşük olacaktır. Doğru cevap C'dir.

Mesaj bir bilginin, düşüncenin veya duygunun iletişime uygun biçimidir. Mesaj sözel, görsel ya da diğer işaretler şeklinde olabilir. Masaj kaynağın alıcıya ulaştırmak istediği duygu, düşünce, fikir ve davranışların kodlanmış halidir. Doğru cevap B'dir.

Ethos, kaynağın güvenilirliği anlamına gelmektedir. Konuşmacı, dinleyici tarafından güvenilir biri olarak algılanır. Aristo’ya göre konuşmacının zeki olması, etik olması, mesleği ile ilgili iyi vasıflara sahip olması gibi nedenlerle, yüksek düzeyde güvenilir biri olarak algılanır. Aristo yeterli düzeyde güvenilir özelliklere sahip olan bir kaynağın, ikna edicilik özelliğinin de yüksek olacağını ifade etmektedir. Kaynağın güvenilirliği konuya bir katkıda bulunmamakta, ancak mesajı ikna edici kılmaktadır. Örneğin, Nobel Ödülü almış bir yazarın yaptığı konuşma ile henüz ilk kitabı çıkmış bir yazarın yaptığı konuşmanın ikna ediciliği arasında önemli bir fark bulunmaktadır. Kaynağın güvenilir olmaması durumunda, mesaj ne kadar iyi düzenlenirse düzenlensin ikna ediciliği çok
düşük olacaktır.

Mesaj bir bilginin, düşüncenin veya duygunun iletişime uygun biçimidir. Mesaj sözel, görsel ya da diğer işaretler şeklinde olabilir.

Kanal ikna edici mesajı taşıyan araçlardır. Kanal çok değişik yollardan oluşturulabilir. Kitle iletişim araçları veya duyu organlarımız kanal özelliğini taşıyabilirler. Aynı mesajın değişik kanallardan verilmesi, sonuçta elde edilen etkileri de değiştirir. Örneğin bir mesaj göze ve kulağa hitap eden televizyon, bilgisayar gibi kitle iletişim araçlarında yer aldığında; gazete, dergi gibi basılı kitle iletişim araçlarından daha ikna edicidir.

Kişilik doğuştan gelen biyolojik özelliklerle çevreden gelen sosyal tesirlerin, birbiri üzerine yaptığı etkilerin meydana getirdiği ahenkli bir bütündür.

Güncellik, yeterlik, tutarlık ve propaganda ikna sürecinde etkili olan faktörler arasında yer alır. Zeka ise kişisel özelliklerin ikna sürecindeki rollerinden biridir. Doğru cevap E'dir.

Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve zeka ikna sürecinde etkili olan kişisel özellikler arasında yer alır. Doğru cevap D'dir.

Toplumsal kanıt, neyin doğru olduğunu anlayabilmek için başvurduğumuz yolun, diğerlerinin doğru olduklarına inandıkları şeye bakmak olduğunu söyler. Doğru cevap A'dır.

Şartlandırma ve çağrışım bir çeşit imaj transferidir. Olumlu özellik taşıyan objeler, sahip olduğu özellikleri beraber göründükleri objelere yansıtırlar. Erkeklere uygulanan bir araba reklâmında, çekici bir mankenin kullanıldığı reklâmı seyreden erkeklerin, arabayı; mankensiz reklâma maruz kalan erkeklerden daha hızlı, pahalı görünümlü, çekici, iyi tasarlanmış olarak nitelendirdiği sonucuna varılmıştır. Doğru cevap B'dir.

İknada bozucu etki; var olan öğrenmelerin diğer öğrenmeleri olumsuz yönde etkilemesidir. Doğru cevap A'dır.

Televizyon kanallarının sürekli olarak izlenilirlik oranlarını (reyting) vermeleri kendilerininkinin diğerlerinden yüksek olduğunu söylemeleri ikna sürecinde etkili olan toplumsal kanıt faktörüne bir örnektir. Doğru cevap C'dir.

Birey ne kadar genel uyarılmışlık halinde bulunursa, o kadar da o olayı çözümleme
noktasında isteklidir. İstekle yapılan bir çalışmanın sonucu, zorla ve isteksiz biçimde
yapılan çalışmanın sonucuna göre yüksek olur. İnsanları ikna etmedeki kararlılık ve istek, istendik bilgilerin diğer kişilere yüklenmesinde kesinlikle olumlu bir netice verebilecektir. Doğru cevap C'dir.

Genellikle toplumsal durumlarda insanlar kendilerini bilerek ya da bilmeyerek, isteyerek ya da istemeyerek iknaya karşı tavır alıcı bilgilerle, alışkanlık ve eğilimlerle donatırlar. İkna faaliyetini gerçekleştirenlerin, özellikle ve en yaygın olarak reklâmların çok değişik yol ve yöntem kullanarak çaba harcamasına karşın insanlar, aşılması zor bir direnç geliştirirler. Bunun çok çeşitli nedenleri vardır. İknaya karşı koyma, direnme nedenleri şunlardır:

İletişimin hangi çeşidi olursa olsun doğru bir vücut dili kullanmak sizi başarıya götürecek temel unsurlardandır. Kullandığınız jest, mimik, bakışlar, el ve kol hareketleri, vücut hareketleri doğru kullanıldığında, bunlar ikna sürenizi kısaltacak ve ikna ediciliğinizi de o oranda artıracaktır. Eğer senkronize olmayan, uyumsuz bir vücut dili kullanırsanız, haklı olduğunuz bir konuda bile ikna etmeniz güçleşir. Örneğin başınız önde, suratınız asık, omuzlar çökmüş, bitkin bir halde karşı tarafa ne anlatabilirsiniz?

İkna sürecinde zorlayıcı bir yöntem benimsenmesi alıcı tarafının kendini koruması gerektiğinde kendini iletişim sürecine kapaması ile sonuçlanır. Bu durumda ikna gerçekleşmez. Doğru D seçeneğidir.