HALKLA İLİŞKİLER VE İLETİŞİM

Kişisel ilişkileri düzenleyen, onlara seviye kazandıran husus duyarlık bilincidir. Bu nedenle toplumsal duyarlık veya sosyal bilinç, yaşadığımız dünyayla ve olaylarla ilişki kurmak, bu konuda sorumluluk üstlenmektir. Kişilere kendilerini gerçekleştirme fırsatı veren bu bilinçlilik hali, olumlu bir davranış biçimi ile gelişir. İnsan toplumda tek başına yaşamıyor, ayrıca topluma karşı da sorumlulukları bulunuyor. Birisine yapılan bir davranış, tıpkı bir taşın suya atılması ve halka halka yayılması gibi, olumlu veya olumsuz eylemler de dalga dalga yayılır. Unutulmaması gereken nokta, yaşamakta olduğumuz dünyaya ne kadar duyarlıysak, bu duyarlık olgusunun aynı şekilde bize tepki olarak geri döneceği hususudur. Pozitif sosyal davranışlar, başkasına ya da başka ihtiyaçlara yönelik davranışlardır. Bir kişinin sosyal sorumluluk içeren davranışlarda bulunması için, başkalarının ihtiyaçlarını, hedeflerini anlaması ve buna uygun davranışları sergilemesi gerekir. Doğru cevap A’ dır.

Bireyin kapasitesi ve özellikleri ne olursa olsun çevresine karşı duyarlı olma içgüdüsüne sahip olduğunu gösteren yaşanmış bir olayı örnek verebiliriz; “Birkaç yıl önce, Seattle Özel Olimpiyatlarında, tümü fiziksel ve zihinsel özürlü dokuz yarışmacı, yüz metre koşusu için başlama çizgisinde toplandılar. Yarışmacıların tümü yarışı bitirmek ve kazanmak için istekliydiler. Yarışa başlar başlamaz, içlerinden genç bir delikanlı tökezleyip yere düştü ve ağlamaya başladı. Diğer sekiz kişi oğlanın ağlamasını duydular, yavaşladılar ve geriye baktılar. Sonra hepsi de yönlerini değiştirip ve geriye döndüler, oğlanın yanına geldiler. İçlerinden Down Sendrom’lu bir kız eğilip oğlanı öptü ve “Bu onun daha iyi olmasını sağlar,” dedi. Sonra dokuzu birden kol kola girdi ve bitiş çizgisine doğru birlikte yürüdüler. Stad­yumdaki herkes ayağa kalkıp, dakikalarca onları alkışladı. Verilen örnekte de benzer bir durum söz konusudur. Doğru cevap B’ dir.

TUTUMLAR: Tutum, bireyin kendine ya da çevresindeki herhangi bir nesne veya toplumsal olaya karşı deneyim, bilgi, duygu ve motivasyonuna dayanarak geliştirdiği zihinsel, duygusal ve dav­ranışsal bir tepki, eğilimdir. Doğru cevap E’ dir.

Benliği Koruma İşlevi: Tutumlar bireylerin kendine güvenmelerine ve hayatın iniş-çıkışlarına, zorlanmalarına karşı kendilerini korumalarına hizmet edebilir. Bütün bireyler farklı farklı düzeylerde de olsa, benliği koruma mekanizmaları kullanmaktadırlar. Bazı tutumlar da bu savunma meka­nizmalarına yardımcı olmaktadır. Belli bir gruba karşı olumsuz tutuma sahip olma bireyin kendi grubunu üstün görmesine, bu üstün grupta olduğundan dolayı da kendisi ile gurur duymasına neden olabilir. Bireyler başka kişi ya da gruplar hakkındaki tutumlarını gerekçe göstererek, hatalı davranışlarını veya olayları açıklayarak kendilerini rahatlatabilirler. Bu tür tutumlar derin ve değişmesi zor tutumlardır ve tutum nesnesinin düşmanıdır­lar. Homofobi (eşcinsel düşmanlığı) ve yabacı düşmanlığı (xenophobia) buna örnektir. Bunlardan her biri, bir dış gruba karşı olan düşmanlığı ifade eder. Bu işleve hizmet eden tutumlar bizi içsel çatışmalarımızdan korur. Bunun yanı sıra tutumlar eşzamanlı olarak, birden fazla işleve de hizmet edebilirler. Doğru cevap C’ dir.

Tutumun Erişilebilirliği: Tutum ve davranış arasındaki ilişkiyi artıracak ikinci unsur tutumun kuvvetliliği ve onun­la yakından ilgili olan tutumun erişilebilirliğidir. Tutumun erişilebilirliği, bir tutumun ne kadar kolay bir şekilde hatırlandığı ve bilinç düzeyine getirildiği ile ilgilidir. Yüksek erişi­lebilirliği olan tutumlar kuvvetli, yani önemli olanlardır. Bir tutumun tekrar tekrar ifade edilmesi, hem tutumun önemini hem de tutumun erişilebilirliğini artırmaktadır. Erişile­bilirliği yüksek olan tutumlar önemlidirler ve kolaylıkla değişmezler. Buna göre de erişile­bilirliği yüksek tutumlar, ilgili davranışların ortaya çıkma ihtimalini artırmaktadır. Ayrıca erişilebilir tutumlar seçim yapmayı ve ilgili alanda karar vermeleri kolaylaştırmakta ve kalitesini artırmaktadırlar. Doğru cevap D’ dir.

Genellikle kişiliğin bir unsuru olarak kabul edilen zekâ ile tutumların oluşması arasın­da, pozitif bir ilişki bulunduğu öne sürülmektedir. Diğerinden daha zeki olan bir kimse, karmaşık bir konuda yeni bir tutumu da diğerine göre daha süratle benimser. Bu arada zekâsı düşük olanların bilgilerinin de düşük olduğu görülmüştür. Diğer taraftan zekâca geri olanın, verilen materyali okuyup kritik etmesi de noksan olacağından bu kimseler telkine daha açık olurlar ve ait oldukları grupların geliştirdiği tutumların etkisinde daha çok kalırlar. Doğru cevap A’ dır.

Genel olarak sosyal etki, bireyin veya bireylerin bilinçli veya bilinçsiz olarak, diğer kişi veya kişilerin herhangi bir konuda duygu, düşünce ve davranışlarını değiştirme arzusu olarak tanımlanmıştır. Kısacası sosyal etki insanların birbirlerinin tutum, duygu ve dav­ranışlarını etkileme çabasıdır. Değiştirilmeye çalışılan tutum, duygu veya davranış politik, sosyal, ekonomik ve bireysel kaynaklı olabilir. Örneğin arkadaşınızın siyasi düşüncelerini değiştirme uğraşınız ya da onun da sizin beğendiğiniz bir içeceği içmesi için etkileme çabanız bir sosyal etkidir. Reklam ve propaganda bilinçli olarak diğer kişilerin duygu, düşünce ve davranışlarını etkileme amaçlıdır. Kişisel gelişim ise bireyin kendi kendini değiştirme çabasıdır. Doğru cevap D’ dir.

Sosyal Kurallara Bağlı Sosyal Etki: Bu tür etki bir insanın bir gruptan veya diğer bir insandan ödül almak (sevilme, sayılma, kabul görme) veya cezadan kaçınmak (reddedilme, nefret edilme) için uyum sağlaması ve emirlere boyun eğmesi durumunda oluşur. Bu tür sosyal etkide insan diğerlerini memnun etmek ister. Uyumun nedeni kabul görmek veya reddedilmekten kaçınmaktır. Örneğin eğer grupta erkeklerin uzun saçlı olması pek hoş karşılanmıyorsa, bir erkek o grup tara­fından reddedilmemek ya da onay almak için saçlarını uzatmaz. Benzer şekilde, köyde kabul görmek için mayo değil şalvar, plajda ise şalvar değil mayo giymek gerekir (Sosyal kurallara bağlı sosyal etki). Diğer şıklardaki durumlarda ise kabul görme veya reddedilme değil, doğru bilgiye ulaşma çabası vardır (bilgiye dayalı sosyal etki).  Doğru cevap B’ dir.

Bir isteği kabul ettirmek için günlük hayatta sık sık kullanılan ve zaman zaman başarılı sonuçlar taktikler şunlardır: kendimizi sevdirmek, karşılık­lık normunu kullanmak ve çoklu istek taktikleri. Bunlardan karşılık normu, bütün toplumlarda bireylere kendilerine iyilik yapan, yardım eden ve iyi davranan kişilere yeri geldiğinde karşılık vermeleri gerektiği öğretilir. “Yapılan iyiliklerin karşılığının veril­mesi gerekir” biçiminde ifadesini bulan bu öğretiye, “karşılık normu” adı verilir. Bu norm bir toplumda bireyler arasındaki ilişkilerin adil ve izlenebilir olmasına yardım eden ge­rekli bir normdur. Bununla birlikte, bazı durumlarda bu norm insanlar tarafından karşı­larındaki kişilere isteklerini kabul ettirmelerini sağlayacak bir taktik olarak kullanılabilir. Doğru cevap C’ dir.

Modern anlayışa dayalı iş hayatında yönetici, bütünü koordine eden, kuruluşun genel işleyiş ve amacına uygun davranıp davranmadığını gözlemleyen kişi ya da kişilerdir. Ya­pılan araştırmalar iş yönetiminde farklı niteliklere sahip çift yöneticinin ideal olduğunu göstermektedir. Bunlardan biri, örgüt içinde çalışanların duygularına ve mutluluklarına önem veren, birliği ve dayanışmayı sağlayan “toplumsal yönetici”lerdir. Örgüt içi enfor­mel iletişimin sürdürülmesi bağlamında çalışanlara yönelik sosyal ve sportif etkinlikleri düzenleyen toplumsal yönetici, bazı işgörenlere toplumsal saygınlıklarını artırıcı kolay­lıklar da sunar. Diğer yönetici ise, verimini artırmaya yönelik iş disiplinini gözeten “iş yönetici”sidir. Bu iki yöneticinin işbirliği, örgütün hem fizikî anlamda üretkenliğini hem de insanî dayanışmacılığını birleştirmektedir. Doğru cevap E’ dir.

İnsanlar yaşanan olaylar karşısındaki tutumlarını, inançlarına göre şekillendirirler

Tutumu oluşturan faktörleri üç ana başlık altında toplamak mümkündür. Bu faktörlerden birincisi bilişsel, ikincisi duygusal, üçüncüsü de davranışsal olarak belirlenebilir

Davranışsal Boyut Bu boyut kişinin nesneye karşı olan davranış eğilimini ifade eder.

Normlar belirli durumlarda beklenen davranış ve davranış
kalıplarıdır.

Tutum ve davranış ilişkisini yükselten iki ana unsurdan bahsedilebilir; tutumun
kuvvetliliği ve tutumun erişilebilirliği.

Tutum araştırmaları bireylerin herhangi bir durum, nesne, kişi, olay karşısında ortaya koymaları beklenen tepkiye yönelik tahminlerin yapılabilmesine, taktik ve stratejilerin ona göre belirlenmesine yardımcı olabilir. Tutum araştırmaları ile ayrıca, tutum değişikliklerinin orantı ve yönelim ölçümleri yapılarak, bunun sonucunda ortaya çıkması beklenen davranış veya tepkilere ilişkin birtakım öngörülerde bulunulabilir. Bu varsayımlardan hareketle belli durumlar, olaylar vb. karşısında beklenilen ya da istenilen tutumların oluşturulması, davranış biçimlerinin ortaya konulması için gerekli önlemler alınabilir, şartlar
sağlanabilir.

Sosyal etki, bireyin veya bireylerin bilinçli veya bilinçsiz olarak, diğer kişi
veya kişilerin herhangi bir konuda duygu, düşünce ve davranışlarını değiştirme arzusu olarak tanımlanmıştır. Kısacası sosyal etki insanların birbirlerinin tutum, duygu ve davranışlarını etkileme çabasıdır.

Basın ve Yayın Aracılığı ile Sosyal Etki Televizyon, radyo, gazete gibi basın-yayın organları insanların duygu, düşünce ve davranışlarını etkilemek için uğraşır.

Sosyal kurallara bağlı olan sosyal etki daha çok uyum konusuyla bağlantılıdır. Bu
sosyal değişme çevredekilerden onay almak için, topluluk içinde yani diğerleri arasında oluşur. Eğer bu kişi grup içinde değilse, o davranışa devam etmeme oranı yüksektir. Yani sosyal kurallara bağlı bir sosyal etki, kısa süreli değişmeyi yaratır ve insanlar diğer bir grup içindeyken aynı şekilde davranmayabilir.

Uyma davranışının nedenleri arasında ise; kendimizi sevdirmek,
karşılık normu ve çoklu istek taktikleri yer alır.