HALKLA İLİŞKİLER VE İLETİŞİM

Öz değer, ideal benlik ile algılanan benlik arasındaki farktır. Algılanan benlik, ideal benlikle eşleştiği zaman, özdeğer oldukça yüksektir. Ancak ideal benlikle algılanan benlik arasındaki fark, yapılan işe ve elde edilen sosyal geribildirime bağlı olarak sürekli değişir. Bu nedenle özdeğer, benlik kavramının dinamik bir bileşenidir ve sürekli değişim ve gelişim içindedir.

Sosyal Kimlikler: İnsanlar ait oldukları ve değer verdikleri gruplar arasında kurdukları sosyal etkileşimler sonucunda sosyal kimlikler geliştirirler. Kişiler arkadaş grubunda başka, spor yaptığı kulüpte farklı, çalıştığı dernekte farklı, iş yerinde de daha farklı roller üstlenirler. Kişinin sosyal kimliğe uygun davranışları, farklı sosyal kimliklerin üstünde ise, hayatın ilk yıllarında oluşan ve aile içi iletişimin bir ürünü olan üst kimlik onda var demektir. Dolayısıyla üst kimlik kişinin her durumda ve çeşitli referans gruplarında sergilemek istediği kimliktir

Benlik saygısı yüksek olan kişilerin fiziksel sağlıkları daha iyidir. Sosyal ilişkilerden zevk alır, bağımsızlığa değer verirler. İletişim becerileri de daha iyidir, kendi hayatları üzerinde kontrol gücüne sahiplerdir. İş hayatında çoğunlukla başarılı kimseler olur.

Benlik tasarımı (benlik algısı / benlik durumu) olarak ele alınan sistemi kapsamlı olarak C. Rogers tarafından ele alınmıştır.

Güven duymak, cana yakın olmak, Halo etkisi, gülümsemek, başkalarına önemli olduğunu hissettirmek, ilgileri paylaşmak, isimleri hatırda tutmak, geribildirim “ilişkilerde kişisel bağlar”ın aşamaları arasındadır.

Halo etkisi, fiziksel olarak çekici kişilerin doğru olmasa bile, bir dizi olumlu başka niteliklere sahip olarak algılanmalarıdır. Güzel bir kızın, sempatik veya zeki olmasını beklemek gibi bir şeydir bu. Kişisel ilişkilerde olumlu izlenim yaratmak için öncelikle bakımlı ve çekici olunmalıdır ki, diğer insanların bakış açıları da olumlu olsun. Halo etkisi her zaman olumlu düşünce ve tutumlarla desteklenmez; bakımsız ve özensiz kişilerin yarattığı etki de olumsuz olmaktadır. Diğer bir deyişle halo etkisini, karşıdakinin bıraktığı izlenime göre algılanma düzeyi olarak yorumlayabiliriz. O halde, ilişkilerde kişisel bağları güçlendirmenin bir yolu da, yaratılan olumlu halo etkisinde kendini göstermektedir.

Etkili geribildirim;

 İyi bir geribildirim, bireylerin daha iyi bir hale getirebilecekleri ve daha verimli olabilecekleri cinsten davranışları içerir. Bu nedenle başarılı bir geribildirim eleştiri değil, destek amacı taşımalıdır. Çalışanlara değişmeleri gerektiğini söylemektense, hangi açıdan değişmelerinin kendileri açısından faydalı olacağını söylemek, onların performanslarını geliştirici bir yaklaşım tarzıdır. Ayrıca çalışanlardan performanslarını geliştirmeleri için üst yönetimle işbirliği yapmaları istenmelidir.

Ruhsal aygıtın en derinde bulunan katmanı alt-benliktir. Psikanalatik teoriye göre, insanın doğuştan getirdiği ve kalıtımla geçen bütün içgüdüleri bu katmanda depolanmıştır. Bu katman aynı zamanda ruhsal aygıtın enerji deposudur. Alt-benlikteki içgüdülerin her biri enerji yüklüdür. İçgüdüler açlık, susuzluk, organizmanın korunması, cinsellik ve saldırganlık gibi çeşitli türlere ayrılabilir. Alt-benlik’in işleyişi kural tanımaz. Yer ve zamanın uygun olup olmadığına bakmaksızın hemen doyurulmak isteyen içgüdüler, haz prensibine göre hareket ederler. Yani bireye haz verecek bütün durumlar, alt-benlik tarafından istenirler. Görüldüğü gibi alt-benlik’in gerçek hayatla herhangi bir bağlantısı bulunmamaktadır. Çünkü gerçek hayat, içgüdüsel isteklerin hepsini bir anda karşılayamaz. Bu isteklerin önünde çeşitli engeller bulunur

Bireyin kendinde bulunan kusurları başkalarında görme haline yansıtma denir. Yansıtmada kişi kendi eksiklik ve yenilgilerinin sorumluluğunu veya suçunu başkalarına yüklediği gibi, kendinde suçluluk uyandıracak türdeki dürtü, düşünce ve isteklerini diğer bazı insanlara mâledebilir. Örneğin, derslerinde ve sınavlarında başarısız olan öğrencinin, başarısızlığını öğretmene yüklemesi bu türden bir savunma mekanizmasıdır. Veya kaza yapan bir yetişkinin arabasını tekmelemesi de, bu tür bir yansıtma mekanizmasının sonucudur. Bazı kişiler düşmanlık duygularını çevrelerinden kendilerine yönelmiş gibi algılayabilir. Ya da kendisi ile ilgili değersizlik duygularını, insanların onu küçümsediği şeklinde yorumlayabilir. Böyle kişiler, çevrelerindeki insanların davranış ve tutumlarına karşı çok duyarlıdırlar. Bu nedenle kendilerinde var olan içsel güvensizliğin nedenini, dış dünyaya yansıtarak “alınganlık” gösterirler

Benlik saygısı dediğimiz kavram, kişinin kendini değerlendirmesi sonucu ulaştığı beğeni durumudur. Benlik saygısı yüksek olan kişilerin fiziksel sağlıkları daha iyidir. Sosyal ilişkilerden zevk alır, bağımsızlığa değer verirler. İletişim becerileri de daha iyidir, kendi hayatları üzerinde kontrol gücüne sahiplerdir. İş hayatında çoğunlukla başarılı kimseler olur. Doğru cevap B’dir.

Tamamlanmış, somut ve içsel odaklı (gerçekçi) bir benlik tasarımı tarafından belirlenen davranışları şu şekilde özetleyebiliriz:

Doğru cevap B’dir.

Bu yüklemeler iki biçimde ortaya çıkmaktadır:

Doğru cevap C’dir.

Halo etkisi, fiziksel olarak çekici kişilerin doğru olmasa bile, bir dizi olumlu başka niteliklere sahip olarak algılanmalarıdır. Diğer bir deyişle halo etkisini, karşıdakinin bıraktığı izlenime göre algılanma düzeyi olarak yorumlayabiliriz. Örneğin, güzel bir kızın, sempatik veya zeki olmasını beklemek gibi bir şeydir halo etkisi. Doğru cevap E’dir.

İyi bir iletişim için öncelikle sosyalleşmek gerekir. Sosyal kişi olmak, sırf kendi yaşadıklarımızın doğruluğu ile ilgili değildir. Bizim sahip olduğumuz doğrular kadar, başkalarının sahip olduğu doğrular arasında farklılıklar vardır. Değer verilmek, takdir edilmek insan hayatını anlamlı kılan önemli bir faktördür. Başkalarındaki güzelliği, iyi yönlerini göremeyenler, kendi güzelliklerini de zamanla kaybedeceklerdir. Farklı ilgileri paylaşmak, iletişim ortamını sağlıklı ve mükemmel kılan bir süreçtir. Doğru cevap D’dir.

Geribildirim, alıcı ve gönderici arasındaki geriye doğru bilgi akışıdır. Geribildirimin gerçekleşmediği zamanlarda tek yönlü bilgi akışı dolayısıyla sağlıklı iletişim oluşmaz. Etkili geribildirimin özellikleri şunlardır:

Doğru cevap C’dir.

Bastırılma, üstben tarafından izin verilmeyen duygu ve düşüncelerin, yani altben’den gelen isteklerin bastırması, bu bastırma için kuvvet sarf edilmesi ile yanlış bir dünya algısının ortaya çıkmasıdır. Kısaca, bizde derin kaygı uyandırabilecek düşünceleri bilinçaltına iterek bastırır, böylece olumsuz düşüncenin etkisi altında ortaya çıkabilecek kaygıyı önlemiş oluruz. Kişi istemediği veya ona acı veren istek ve arzuları bilinçdışına iterek orada tutar. Doğru cevap B’dir.

Kişinin, isteklerini ve kızgınlığını gerçekten kızdığı kişiye değil de, daha az zarar verecek diğer bir kişiye yöneltmesi, o tepki yerine daha başka bir tepkinin gösterilmesidir. Yön değiştirme, kızgınlık veren duygunun ait olduğu nesne ya da durumla hiçbir ilgisi olmayan bir başka nesne ve duruma yönlendirilmesi, tehlikeli sayılan duygunun yarattığı tepkinin yerine başka bir tepkinin gösterilmesi şeklinde iki biçime ayrılabilir. Doğru cevap D’dir.

Okul öncesi yıllarda anne-babayı model alarak başlayan özdeşleşme ile çocuklar onların hareket, tutum, konuşma ve diğer tepkilerini taklit ederler. Daha sonraki yıllarda anne babanın yerini öğretmenler, arkadaşlar, toplumda değer gören sporcular, yıldızlar gibi kişiler, özdeşleşme modellerinin yerini alır. Eğer birey kendinde bulunan özellikleri özenilir bulmazsa kendisi olmaktan çıkıp, istenilen özelliklere sahip başka biriymiş gibi kendini algılamaya ve öyle davranmaya başlar. Kişinin kendini bir başkasının yerine koyma eğilimine “özdeşleşme” denir. Özleştirme ve özdeşleşme mekanizmalarının ortak yönleri bulunmakla birlikte; özdeşleşmede kişi kendi değer ve beklentilerine uyan insan veya kavramları benimserken; özleştirmede kendi değerlerine karşıt da düşse bunları kabul eder. Örneğin, bir kişinin düşüncelerine uygun düşen bir siyasal öğretiyle özdeşleşmesi kendi seçimiyle olur. Doğru cevap D’dir.

Benlik, kişinin kendi özünü algılama biçimidir

Benlik kavramı, birbiriyle ilişkili dört öğeden oluşur: Algılanan benlik, İdeal benlik, öz değer ve sosyal kimlikler.