HALKLA İLİŞKİLERDE KRİZ YÖNETİMİ VE UYGULAMALARI
Yunanca "ayrılmak" anlamına gelen krisis sözcüğüne dayanan kavram nedir?
Etimolojik olarak incelendiğinde kriz sözcüğü, Yunanca “ayrılmak” anlamına gelen krisis sözcüğüne dayanmaktadır. Ve dikkat çekici bir özellik olarak da Çin yazısında kriz iki sembolle gösterilmektedir. Bu iki sembol “fırsat” ve “tehlike” anlamlarını ifade etmekte; yani krize aynı anda hem olumlu hem de olumsuz çağrışımlar yüklemektedir.
Yönetim bilimleri açısından kriz nedir?
Yönetim bilimleri açısından kriz; “beklenmeyen ve önceden sezilemeyen, acele cevap verilmesi gereken, kurumların önleme ve uyum mekanizmalarını etkisiz hale getirerek mevcut değerlerini, amaçlarını ve işleyiş düzenini tehdit eden gerilim durumudur”
Hangi koşulların ortaya çıkması krizi tanımlamaktadır?
- Kuruluşun itibarının sarsılması,
- Sorunun çözümlenebilmesi için sürenin çok kısıtlı olması,
- Kuruluş tarafından beklenmeyen bir zamanda meydana gelmesidir.
Krizi rutin ortamdan ayıran özellikleri nelerdir?
- Kriz ciddi bir hastalık gibidir ve ciddi müdahale gerektirir.
- Krizler kritik ve tehdit edicidir.
- Her stresli ortam kriz değildir.
- Krizin kesin çözüm formülü yoktur. Bazı krizler tekrar ortaya çıkabilir.
- Bazı durumlarda fırsatları değerlendirmek amacıyla kriz bilinçli olarak geliştirilebilir.
- Kriz mutlak bir felaket değildir. Tam tersine fırsatlara dönüşebilir
Krizler genellikle kayıp yaratan durumlar olmalarının yanında hangi fırsatları doğurabilir?
- Yönetim başarısı gösteren yeni kahramanlar ortaya çıkabilir.
- Yenilenme sürecini hızlandırabilir.
- Üstü örtülmüş sorunlarla kurum yüzleşme fırsatı bulabilir.
- Kurum çalışanlarda olumlu değişmeler yaratabilir.
- Yeni stratejiler geliştirilebilir ve olası yeni krizlere karşı erken uyarı sistemleri oluşturulabilir.
- Yeni rekabet mecraları doğurabilir.
Hem krizin ortaya çıkmasında hem de krizin şiddetinin derecesinde rol oynayan temel faktörler nelerdir?
- Denetim
- Algılama
- Hassasiyet
Krizin ortaya çıkmasında ve krizin şiddetinin derecesinde algılama faktörünün rolü nedir?
Algılama: Kriz durumunun pozitif veya negatif olarak algılanması, kurum yönetimi krizi, amaçlara ve potansiyel daha üst noktalara ulaşma yönünde bir fırsat olarak görülebileceği gibi, kurumun bugünkü amaçları üzerine bir tehdit unsuru veya amaçlara ulaşmada kurumun yeteneğini azaltan bir faktör olarak da algılayabilir.
Çoğu zaman kurumlar tarafından öngörülemeyen, kontrol edilemeyen ve kurumun kontrolü dışında meydana gelen olaylar nedeniyle yaşanan krizlere ne ad verilir?
Ani krizler
Genellikle kurumların içinde ufak sorunlardan meydana gelen, yönetim kadrosu tarafından gözden kaçırılan ancak, zamanla büyüyerek kurumu etkileyecek nitelikte ki krizler nedir?
İçten içe devam eden krizler
Kriz türleri nelerdir?
- Acil krizler
- Yükselen krizler
- Sürekli krizler
Hava, kara ve demiryolu kazaları, önemli bir personelin ya da liderin ani ölümü, yangın, deprem gibi örnekler hangi kriz türünü kapsamaktadır?
Acil krizler
Halkla ilişkiler biriminin kontrolü dışında; ağızdan ağıza iletişim ya da basın kapsamı içinde yer almak şeklinde kendini gösteren kriz türü hangisidir?
Sürekli krizler
Kriz yönetimi nedir?
Kriz yönetimi, krize karşı kurumlar (kamu ve özel sektör) tarafından alınması gerekli önlemleri ifade eder. Kriz yönetimi; krize neden olabilecek tüm belirtilerin ortaya çıkmasıyla birlikte krizin boyutunun ve etkilerinin önceden bilinerek hafifletilmeleri ve/veya ortadan kaldırılmaları krizin başlangıcında uygulanacak iletişimin etkinliğinin artırılması, krize yönelik ilk hamleler krizlere neden olan olayın etkilerine karşı yapılacak faaliyetlerin detaylandırılarak geliştirilmesi ve krizin etkilerinin ortadan kaldırılması için zarar gören maddi ve manevi kaynakların etkili ve süratli bir şekilde tekrar düzeltilmesini kapsayan bir yönetim sürecidir.
Tepki verici kriz yönetiminin çalışma kapsamı nedir?
Tepki verici kriz yönetimi kriz başlayana kadar kriz sürecini doğuracak tüm unsurlar görmezlikten gelinip ancak krizin ortaya çıkmasından sonra krize yönelik anında tepki vermeye yönelik çalışmaları kapsar.
Kriz belirtilerinin ortaya çıkmaya başladığı krizin “potansiyel veya gizli kriz” olarak adlandırıldığı dönem hangisidir?
Kriz öncesi dönem kriz belirtilerinin ortaya çıkmaya başladığı krizin “potansiyel veya gizli kriz” olarak adlandırıldığı dönemdir.
Kriz ile ilgili ilk sinyallerin alındığı, ancak örgüt yöneticilerinin iç ve dış çevreden gelen bu sinyalleri algılasalar bile doğru teşhis ve tanımlamada yetersiz kaldığı kriz öncesi dönem hangisidir?
Körlük dönemi
Kriz döneminin tırmanma aşaması neyi ifade etmektedir?
Kriz anı, krizin ortaya çıktığı ilk aşama ya da başka bir ifadeyle akut dönemidir. Bu an, kriz belirtilerinin sonuçlarının en şiddetli şekilde ortaya çıktığı ve algılandığı dönemdir. Krizin özelliğine göre ilk müdahalenin yapıldığı bu dönem iki aşamadan oluşur: Tırmanma aşaması ve tırmanmanın durması yani gerileme aşaması. Tırmanma aşaması ilk şok ve panik havasının yaşandığı anlardır.
Krizlerin meydana getirdiği olumsuz etkileri gidermenin yolları nelerdir?
- Verimli çalışmayı önleyen engelleri ortadan kaldırmak,
- Kurumun hedef ve amaçlarını yeniden ve daha güçlü olarak belirlemek,
- Kriz boyunca yapılan başarılı çalışmaları değerlendirmek ve gerekirse ödüllendirme yoluna gitmek.
Kriz iletişimi yönetim süreçleri nelerdir?
- Kriz sinyalinin alınması
- Krize hazırlık ve korunma
- Krizi denetim altına alma
- Krizin olumlu yanlarının saptanması
- Krizi çözme yaklaşımı
- Kriz sonrası rehabilitasyon
- Öğrenme ve değerlendirme
Halkla ilişkiler uzmanının kriz yönetiminde ele alması gereken kavramlar nelerdir?
- Krizin meydana geldiği kamu (halk) ve politik çevreyi,
- Krizle yüz yüze gelen kurumun kültürünü,
- İnsan doğasını ve algılama biçimlerini ele almalıdır.