Halkla İlişkilerde Fotoğraf ve Uygulamaları

Fotoğraf, halkla ilişkiler alanında yapılan çalışmaların en önemli bölümlerinden biridir. Halkla ilişkiler etkinliklerinin; çok iyi hazırlanmış fotoğraf, görsel malzeme ve video görüntüleriyle amacına ulaşabileceği gerçeği dikkate alınırsa, konunun önemi daha iyi anlaşılabilir. Fotoğraf ya da diğer görüntülerin iletişim açısından ne kadar önemli ve güçlü olduğunu anlatan bazı sözler de benzer bir bakış açısını yansıtır. “Bir fotoğraf bin kelimeye bedeldir”, “Fotoğraflar sözcüklerden daha fazla bilgi içerir” ya da “ben görmediğim şeye inanmam” gibi farklı yaklaşımlar bunlardan bir kaçıdır ve hepsinin ortak yönü, fotoğrafın önemine işaret etmeleridir.

Halkla ilişkiler uzmanlarının fotoğraf ve görüntü üretim teknikleri hakkında bilgi sahibi olmalarının en önemli yararlarından biri de profesyonel fotoğrafçının bulunamadığı durumlarda alternatif olabilmeleridir. Herhangi bir çalışma sürecinde profesyonel fotoğrafçı bulunamadığı takdirde halkla ilişkiler personeli devreye girebilmeli, olabilecek en iyi görüntüleri elde etmek için uğraşmalıdır. Bu çaba, yeterli bir fotoğraf bilgisi ile olumlu sonuca ulaşabilir.

Fotoğrafın kullanım alanları düşünülerek bir sıralama yapmak gerekirse, halkla ilişkiler alanında çalışan profesyonellerin dikkate alması gereken başlıklar şöyle sıralanabilir:

• Kurum ile ilgili bir fotoğraf arşivi oluşturmak, bu arşivi “kurum hafızası” olarak da değerlendirmek

• Kurum ile ilgili fotoğraf öyküleri ve setleri (konulara göre) oluşturmak

• Haber bülteni ve fotoğrafın birbirini desteklemesini sağlamak • Fotoğraflarla sergilemeler ve vitrinler oluşturmak

• Portatif, kolay taşınabilir standlarla fotoğraf sergilemeleri oluşturmak. Bunların konferans, fuar, basın toplantısı ve kokteylleri gibi ortamlarda kullanımını sağlamak

• Kurumun üretim alanlarıyla ilgili olarak hazırlanan bütün basılı malzemeler, kullanım kılavuzu ya da yıllık rapor gibi evraklar içinde Fotoğrafları görsel malzeme olarak değerlendirmek

• Televizyon haber programı, söyleşi ve kurumla ilgili röportaj ve görüşmelerde fon oluştururken Fotoğraflardan yararlanmak. Haber içeriğine uygun fotoğraf setleri oluşturarak, sunulan haber içeriğini görsel olarak desteklemek

• Fotoğraf ve diğer bütün görsel malzemelerden oluşturulacak tanıtım görsellerinin, herhangi bir yayın aracının kullanım biçimine uyum sağlayabilecek biçimde farklı dosyalar oluşturmak. Oluşturulan dosyaları CD, DVD, USB ve manyetik bant gibi farklı ortamlar için farklı çözünürlüklerde hazır bulundurmaktır.

Halkla ilişkiler etkinliklerine fotoğraf sağlayan kaynaklar işlev ve yararları açısından şöyle sınıflandırılabilir:

• Kurum Fotoğrafçıları,

• Profesyonel Serbest Fotoğrafçılar

• Hazır Görüntü Kaynakları

Bir kurumun yemek salonu nasıl çalışan sayısına göre planlanıyorsa, halkla ilişkiler ve ona bağlı çalışan fotoğraf biriminin de kurumun gereksinimleriyle orantılı biçimde planlanması gerekir. Görüntüleme çalışmalarında, çalışan sayısı için bazı alt sınırlar olmalıdır. Önemli bir etkinliğin görüntülenmesi yalnızca bir fotoğrafçı ile gerçekleştirilmek istenirse, sonucun hayal kırıklığı olması kaçınılmazdır. Özellikle kutlama, açılış, temel atma gibi özel önemi olan etkinliklerde yapılacak görüntüleme çalışmasını bir ekibin yapması en doğru davranış olacaktır. Konukların etkinlik alanına gelişinden itibaren farklı mekân ve açılardan birden fazla sayıda fotoğrafçı görüntüleme yaptığında, çok başarılı sonuçlar elde edilebilir. Tek başına çalışan fotoğrafçının her yere yetişme çabası yetersiz, niteliksiz ve aceleyle çekilmiş Fotoğraflardan oluşan bir dosya oluşturmaktan öteye geçemez.

Özellikle küçük ölçekli işletme ya da kurumların fotoğraf birimi kurma, harcama yapma ve profesyonel eleman çalıştırma şansı olmayabilir. Kurumun halkla ilişkiler biriminde görevli personelin de fotoğraf ve görüntüleme konusunda yeterli olmaması durumunda dışarıdan destek alma yoluna gidilmeli ve serbest çalışan profesyoneller tercih edilmelidir.

Dışarıdan sağlanan profesyonel fotoğrafçının kurum ile bağlantısı olan kişileri ve bağlantı düzeylerini bilmemelerinden kaynaklanabilecek sorunlardır. Bu konu dikkatle ele alınmalı, fotoğrafçıya çekim sürecinde eşlik edecek, mekânda bulunan kişilerin kimliklerine ilişkin bilgi aktaracak birinin bulunması yararlı olacaktır.

Kurum dışından çalışılacak fotoğrafçının seçimi yapılırken, çalışma alanının içeriği çok önemlidir. Fotoğrafçının uzmanlık alanı ve kurumun beklentilerinin örtüşmesi gerekir. Bu örtüşme özellikle de ürün çekimleri, reklam ve tanıtım amaçlı Fotoğrafların çekiminde önem kazanır. Otomobil üreticisi bir şirketin ürün tanıtımı için çalışmayı tercih edeceği fotoğrafçının stüdyo ve otomobil fotoğrafı konusunda uzmanlaşmış olması beklenmelidir. Bir fotoğrafçının moda ya da gıda ürünleri çekiminde başarılı olması, aynı başarıyı otomobil çekimlerinde de gösterebileceği anlamına gelmez.

Hazır görüntü kaynakları, yerel çalışan görüntü bankaları ile internet ortamında fotoğraf ve diğer görsel malzemelerin pazarlamasını yapan “stok” siteleridir.

Herhangi bir konuda acil gerek duyulan görüntülerin üretilmesi yerine stok fotoğraf sitelerinden amaca en uygun görüntülerin seçilmesi hem kaliteyi artıran, hem de ekonomik bir çözüm yöntemidir. Üstelik amaca en uygun görüntüyü bulma şansı, daha yüksektir. Özellikle mevsim ya da fiziki koşullar nedeniyle çekimi olanaklı olmayan konular için stok fotoğraf siteleri tercih edilmelidir.

Kurumların halkla ilişkiler alanı için gereksinim duydukları fotoğraf ve görsel malzeme giderleri için iki farklı bütçeleri olmalıdır. Bunlardan ilki, kurumun kendi olanaklarıyla gerçekleştirmeyi planladığı görüntüleme çalışmalarında kullanılması öngörülen fotoğraf araç-gereç altyapısı için ayrılması gereken bütçedir. İkincisi ise bazı önemli ya da özel durumlar için kurumun yeterli fotoğraf donanımına sahip olmaması halinde, profesyonel ekiplerden alınacak destek için ayrılması gereken bütçedir.

Bülten ve basın kiti, halkla ilişkiler profesyonellerinin çok özenle hazırlaması gereken fotoğraf ve diğer görsel malzemeleri yeterince içermesi gereken bilgi kaynaklarıdır. Bülten, özel kurumların etkinliklerinin basına duyurulması amacıyla gerekli olduğu zamanlarda hazırlanan Fotoğrafı haber içeriklerini oluştururken, Valilik ve Emniyet birimleri gibi kamu kurumlarının da düzenli olarak basına dağıttığı bilgi kaynaklarıdır. Basın kiti çoğunlukla, özel kurumların dönemsel olarak basına yönelik olarak hazırladıkları iletişim etkinliklerini kapsayan ve bültene göre daha geniş içeriğe sahip olan dosyalardan oluşur. Basın kitinin içeriğinde çok sayıda materyal bir arada bulunur. Bunlar; güncel haber içeriklerinin yanı sıra kurumsal yayın örnekleri, broşür ve katalog gibi dönemsel yayınlardır.

Basın kiti içinde yer alması gereken materyaller şöyle sıralanabilir:

• içindekiler sayfası
• basın bildirisi
• kurumsal geçmiş ve tarihi süreci aktaran bilgiler
• kurumsal kimliği ve etkinlikleri anlatan broşürler
• varsa, yayımlanan dergi ve bültenlerden örnekler
• basında yer almış haber ve yazılardan yapılmış bir derleme
• faaliyet raporu, makale ve yazılar
• kurumsal etkinliklerle ilgili Fotoğraflar, CD, DVD ve diğer görsel materyaller.

• Fotoğraf Makineleri ve Hız Özellikleri: Halkla ilişkiler birimlerinde kullanılan fotoğraf makinelerinin hızlı çekim koşullarına uyum sağlayabilen ve refleks özelliği taşıyan küçük boyutlu makinelerden oluşması gerekir.
• Makinenin Çekime Hazır Olma Hızı: Halkla ilişkiler alanında çalışan fotoğrafçılar birden bire gelişen olaylarla sık karşılaşırlar. Anlık olayların görüntülenmesi önemli olabilir. Bu nedenle hızlı devreye girebilen makineler bu alana çoğu zaman önemli avantajlar sağlarlar.
• Deklanşör Hızı: Deklanşör hızı, çekim amacıyla deklanşöre basılan an ile çekimin gerçekleştiği an arasında geçen zaman dilimidir. Profesyonel olarak halkla ilişkiler etkinlikleri için fotoğraf çekenler, hem makine çekim hızlarına hem de Objektiflerin netleme hızlarına öncelikle önem vermelidirler. Bu kullanım özellikleri, fotoğrafçının çekim yaparken doğru zamanlama yapabilmesi ve önemli anları yakalaması için gereklidir.
• Kayıt Hızı ve Seri Çekim Kapasitesi: Bir fotoğrafın çekildiği andan hafızaya kaydedildiği an’a kadar geçen süreye “kayıt hızı” (write speed) adı verilir. Bu özellik, görüntünün işlemden geçerek hafızaya kaydedilmesini tanımlar. Algılayıcı ilk çekilen fotoğrafı işleyip kaydettikten sonra, ikinci çekilen görüntü için işlem yapmaya başlayacaktır. Bu sürenin ne kadar olduğu önemlidir.
• Seri Çekim Hafıza Kapasitesi: Fotoğraf makinesinin “seri çekim hafıza kapasitesi” (burst rate), kayıt hızı ile bağlantılıdır. Makine ilk çektiği fotoğrafı işleyip hafıza kartına kayıt yaparken, aynı anda ikinci, üçüncü fotoğrafı çekiyor olabilir. Makinenin geçici hafızası da çekilen ve kaydedilmeyi bekleyen görüntüleri hafızada tutar. Makine “seri çekim seçeneği”nde fotoğraf çekmeyi sürdürürken, hafıza kapasitesi ile sınırlıdır. Bu hafıza dolduğunda makine durur ve hafızada yer açılmasını bekler.
• Sürekli Çekim Hızı: Seri çekim özelliği kullanılan bir fotoğraf makinesiyle yapılan görüntüleme ise, en çarpıcı anın seçilip kullanılması açısından daha etkili bir fotoğraf çalışması anlamına gelir. Fotoğraf makinelerinin sürekli çekim ayar sistemleri bu gereksinimler dikkate alınarak belirlenir. Makinelerin seri çekim ayarları “yavaş”, “normal” ve “hızlı” çekim seçenekleri sunabilmektedir.

Objektif, fotoğrafı çekilecek konudan yansıyan ışığın film ya da algılayıcı üzerine doğru ve nitelikli bir şekilde düşmesini sağlayan optik malzemedir. Objektifler, mercekler topluluğu olarak da tanımlanır. Üretilen her objektifin kendine özgü bir yapısı ve sahip olduğu farklı özellikleri vardır. Başlıca türleri şunlardır:

• Normal Odak Uzaklıklı Objektifler
• Kısa Odak Uzaklıklı Objektifler
• Uzun Odak Uzaklıklı Objektifler
• Değiştirilebilir Odak Uzaklıklı Objektifler

Ortam ışığı, çekimi yapılan konuyu yeterince iyi aydınlatamıyorsa, başvurulacak yöntemlerin başında flaş kullanımı gelir. Sayısal fotoğraf makineleri, gövde yapısında bulunan “bütünleşik flaş”, gövdeye bağlanabilen “kafa flaş” ya da kablolu ve kablosuz bağlantı ile harekete geçirilebilen “flaş sistemleri” ile birlikte kullanılabilirler.

“Pozlama” ışığa duyarlı yüzeyler üzerine objektif aracılığıyla ışık düşürerek görüntü oluşturma sürecidir. Pozlama, geleneksel fotoğrafta film üzerine, sayısal fotoğ- raf makinelerinde ise algılayıcı (sensör) üzerine ışık düşürülmesi yoluyla gerçekleştirilir. Pozlamayı belirleyen iki düzenek vardır. Bunların ilki, ışığın geçiş süresini belirleyen örtücü düzeneği, ikincisi ise ışığın geçtiği aralığın büyüklüğünü belirleyen diyafram sistemidir. Fotoğraf makinelerinde pozlama süresinin kontrol edilebilmesini sağlayan ayar seçenekleri bulunmaktadır. Bunlar;

• program seçeneği,
• otomatik seçeneği,
• diyafram öncelikli seçenek,
• örtücü öncelikli seçenek,
• el ile ayar seçeneği,
• serbest süre ile pozlama,
• pozlama telafisi’dir.

İyi bir fotoğrafın çekim sırasında doğru pozlanmış ve baskıya uygun olması temel teknik niteliklerden ikisidir. Netlik, aydınlatma ve beyaz ayarı da diğer teknik nitelikler arasında yer alır.

İyi bir fotoğrafın sahip olması gereken estetik ölçütler vardır. Fotoğrafçının tarzı, anlatımda doğallık ve canlılık, anlam derinliği, fotoğrafa değer katan estetik ölçütlerden birkaçıdır. Bunların dışında kalan; doğru çekim anı, kompozisyon, optik etkiler ve bakış açısı gibi estetik ölçütler de burada üzerinde durulması gereken estetik ölçütler arasındadır.

Hem görsel biçim hem de içerik açısından iyi bir fotoğrafın yayımlanma olasılığı yüksektir.

Fotoğrafların yayına hazırlanması sürecinde yeterli ve etkileyici bir altyazı hazırlanması da önemlidir. Fotoğrafların, altındaki yazının dilinden konuştuğu yaygın bilinen bir gerçektir. Birkaç küçük açıklama, fotoğrafın etkisini güçlendirir, okurun algısını istenen biçimde yönlendirmeye yardımcı olur. Ancak altyazının okur algısını manipüle etmesine de yol açmamak etik gereğidir. Doğru hazırlanmış bir fotoğraf ve altyazı, haber metnine olan ilgiyi ve haberin okunma şansını artırır.

Fotoğraf seçimi yapılırken dikkat edilecek özellikle şöyle sıralanabilir:

• Haber içeriğini en genel haliyle özetleyebilen, anlatabilen bir fotoğraf
• Habere konu olan olayla ilgili ayrıntı görüntüler içeren birkaç detay fotoğraf
• Hem yatay, hem de dikey çerçevede çekilmiş en az birer fotoğraf (sayfa düzenlemesinde yatay ve dikey seçenekler sunmak editörlerin tasarımını kolaylaştırır)
• Haber içeriğini farklı bakış açılarından da değerlendirilmesini sağlayabilecek sıra dışı bir fotoğraf da habere eklenebilir.