HALKLA İLİŞKİLER ARAŞTIRMALARI

Felsefenin kendisine konu edindiği temel alanlardan biri olan etik, dilimizde ahlak felsefesi olarak da ifade edilebilmektedir.

Felsefenin diğer temel alanları ise;
• Epistemoloji (Bilgi Felsefesi),
• Ontoloji (Varlık Felsefesi),
• Estetik (Sanat Felsefesi)
olarak ayrışmaktadır.

Etik kavramı Yunanca “ethos” sözcüğüne dayanmaktadır

Ahlak Arapça ‘hulk’ kökünden türeyen bir kelime olup huy, karakter gibi anlamlara gelmektedir.

Ahlak Arapça ‘hulk’ kökünden türeyen bir kelime olup huy, karakter gibi anlamlara gelmektedir.

Günümüzde birçok meslek dalının kendine özgü etik standartlar geliştirdiği bilinmektedir. Basın etiği, tıp etiği, hukuk etiği, halkla ilişkiler etiği gibi örneklerde olduğu gibi daha genel anlamda ‘bilim etiği’ ve ‘bilimsel araştırma etiği’ gibi alanlar da bu çerçevede gelişim göstermektedir.

Halkla ilişkiler etiğini olumsuz yönde etkileyen söz konusu oluşumları şu şekilde sıralamak mümkündür:Rüşvet ve Çıkar Sağlama, Kamu Yararını Gözetmedeki Çelişki, Sır Saklama/Gerçekleri Gizleme, Yanlış Bilgilendirme.

Dürüstlük: Doğrulukla yakından ilişkili olan bu ilke halkla ilişkiler faaliyetlerinin
tüm evrelerinde samimiyeti, gerçeği olduğu gibi kabul ederek olduğu gibi yansıtmayı ifade etmektedir.

20. yüzyılın ilk çeyreğinde ABD’de halkla ilişkiler alanında ilk profesyonel uygulamaları gerçekleştiren bu isimlerden Ivy Lee 1906’da yayınladığı ‘İlkeler Bildirgesi’ (Declaration of Principles) ile halkla ilişkilerle ilgili ilk etik ilkeleri ortaya koymuştur. Bu ilkelerden
belli başlı olanları şu şekildedir:
• Gizliliğe yer yoktur.
• Gerçek bilgileri elde etmek ön koşuldur.
• Kamuoyunu bilgilendirmede basınla ilişkilere ağırlık verilmelidir.
• Halkla ilişkiler reklamla karıştırılmamalıdır

Halkla ve Basına Yönelik Davranış Kuralları:
• Bir üye daima kamuoyunun çıkarları doğrultusunda hareket etmelidir.
• Derneğe üye bir halkla ilişkiler uzmanı asla medyayı birbirine düşürecek hareketlerde bulunmamalıdır.
• Bir halkla ilişkiler uzmanı yanlış ve çarpıtılmış bilgiyi basına vermemelidir.
• Bir üye çalıştığı organizasyon adına daima tutarlı ve iyi bir temsilci olmalıdır.
• Bir üye hiçbir zaman bir derneği kendi çıkarları için kullanmamalıdır.

Etik kavramı ahlak felsefesi olarak da ifade edilebilir. Doğru cevap A'dır.

Etik, ilkelerle alakalı bilgi üretmekte ama davranış kuralları koymamaktadır. Diğer seçenekteki özellikler ahlakı anlatmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Halkla ilişkiler mesleği doğası itibarıyla toplumla doğrudan etkileşim içerisinde olmayı, kurum ve kuruluşlar için kamuoyu nezdinde olumlu bir itibar ve imaj oluşturmayı gerektirmektedir. Bu amaçla gerçekleştirilen faaliyetler ise yer yer toplumu kurumsal amaçlar doğrultusunda manipüle etme, insanları yanıltma, gerçeklerin sadece belli kısımlarını aktarma, içerikten ziyade görüntüyü önemseme gibi eleştirilere maruz kalabilmektedir. Uzun süren mesai uygulamaları sektöre ve etkinliklere göre istisna durumlar dışında halkla ilişkiler özelinde getirilen bir eleştiri değildir. Doğru cevap C'dir.

Halkla ilişkiler mesleğinin toplumla etkileşime dayanıyor olması onu kamusal bir faaliyet türü olarak görmeyi gerektirmektedir. Kamusal nitelikli faaliyetlerde göz önüne alınması gereken temel unsur kamu yararını gözetmek olduğundan kamuya karşı dürüst, açık, güvenilir olmak kaçınılmaz bir gereklilik hâline gelmektedir. Dahası kamusal faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların içinde faaliyet gösterdikleri toplumsal yapıya zarar vermek şöyle dursun, ‘sosyal sorumluluk’ kapsamında katkı ve fayda sağlayacak uygulamalarda bulunmaları beklenmektedir. Örneğin insan sağlığına doğrudan zarar veren sigara, alkol, kolalı/asitli içecek vb. üreticisi olan çok uluslu şirketler faaliyetleriyle kamu yararını açıkça ihlal etmektedir. Gençler başta olmak üzere toplum sağlığı için apaçık risk üreten bu kuruluşların festivaller, konserler, sergiler, sanatsal faaliyetler, doğa sporları etkinlikleri vb. ile kamu yararı ve sosyal sorumluluk anlayışı adına çaba gösterdikleri iddiası son derece çelişkili ve gerçekleri örtmeye yöneliktir. Bu tür organizasyonların halkla ilişkiler faaliyetleri kapsamında yürütülmesi de bu mesleği sorgulanır bir hâle getirmektedir. Doğru cevap D'dir.

Halkla ilişkilerin kurumlar için tanıma ve tanıtma etkinlikleri yürüten bir faaliyet dalı olduğu dikkate alındığında özellikle kurumun topluma ve ilgili hedef kitlelere tanıtılması hususunda doğru ve eksiksiz bilgilerin dürüstçe iletilmesi beklenmektedir. Ancak uygulamada gerçeklerin belli bir kısmının iletilmesine rağmen toplumu doğrudan ilgilendiren birtakım bilgilerin özenle saklandığı görülebilmektedir. Örneğin bazı kuruluşlar faaliyetlerinin bir sonucu olarak çevreye, doğaya, insan sağlığına zararlı sonuçlara neden olabilmektedir. Gerek üretim aşamasında çalışanların maruz bırakıldığı yüksek risk, gerekse de insan ve doğa yaşamına yönelik tehditler bir şekilde kamuoyundan gizlenmekte, söz konusu faaliyetin olumlu görülebilecek kısımlarıysa abartılı bir biçimde gündemde tutulabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Etik ekonomik faydalarla ilgilenmez. Kârlılık, halkla ilişkiler etiğinin temel ilkelerinden biri değildir. Doğru cevap A'dır.

Ivy Lee'nin 1906 yılında yayınladığı "İlkeler Bildirgesi"ndeki halkla ilişkilerle ilgili etik ilkeler şunlardır:

Gerçek bilgileri elde etmek ön koşuldur.

Kamuoyunu bilgilendirmede basınla ilişkilere ağırlık verilmelidir.

Halkla ilişkiler reklamla karıştırılmamalıdır.

Yukarıdaki seçeneklerdeki diğer ilkeler Edward L. Bernays'ın 1923 yılında yayınladığı "Kamuoyunun Belirginleşmesi Aydınlatılması" adlı kitabında yer verdiği halkla ilişkilerin meslek ilkeleri ve kurallarındandır. Doğru cevap B'dir.

"Bir üye ilgili tarafın onayı olmaksızın taraf tutmamalı, rekabet etmemelidir." ilkesi Meslek Etik Yasası'nın müşteriye yönelik kurallarındandır. Doğru cevap C'dir.

Bilim etiği ilkeleri; gerçeğe uygunluk, bilimsel araştırmanın zarar vermemesi, sorumluluk ve haklar, yazarlar, kaynak gösterme ve alıntılar, bilim insanı ve akademik etkinliklerde etik başlıklarıyla ele alınabilir. Bilimsel araştırmalarda literatür yazarken kaynak gösterme bilim etiği ilkelerindendir. Doğru cevap D'dir.

"Halkla ilişkiler araştırmalarında katılımcılardan elde edilecek bilgilerin gizli tutulması ve araştırma dışında başka hiçbir amaçla kullanılmaması en önemli etik ilkelerden biridir. Katılımcılara bu yönde verilecek güven araştırma sürecinde sağlıklı verilere ulaşmayı kolaylaştıracaktır.", gizlilik ilkesini tanımlamaktadır. Doğru cevap E'dir.