HALKLA İLİŞKİLER ARAŞTIRMALARI

Yorumlayıcı yaklaşımın temelinde ise, insan davranışlarını anlamak için yorumlamak ve aynı zamanda yorumların tamamen objektif olamayacağı gerçeğini kabul etmek gereği yatmaktadır. Sosyal olguların fen bilimcilerin yaklaşımı ile incelenmesi doğru değildir.

Değişkenlerin ana kütle ya da örneklemdeki dağılımı, istatistikleri, frekans dağılımları gibi bilgilerin elde edilmesi amacıyla yapılan bilimsel araştırmalara, betimsel ya da tarama araştırmaları denir. Bu tür araştırmalar, geçmişte ya da hâlen var olan bir durumu varolduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırmalardır.

Araştırma sorunu üç aşamalı bir yaklaşımla tanımlanabilir. Bütünleştirme: Sorunun genel çizgilerle bütün içindeki yerinin belirtilmesi, problemin dilimlere ayrılmasıdır.

Bilimsel araştırma ise, sorunlara güvenilir çözümler aramak amacı ile planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenmesi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesi sürecidir. Araştırma, temelde bir arama, öğrenme, bilinmeyeni bilinir yapma, karanlığa ışık tutma, kısaca bir aydınlanma sürecidir

Araştırma sorununun tanımlanması onun ayrıntıları ile araştırılacak biçimde ifade edilmesidir. Sorunlar sezildikleri biçimiyle her zaman açık seçik görülmeyebilir. Sorunları araştırmacılar tanımlar. Bir sorun yanlış formüle edildiğinde ona yanıt bulmak olanaksızdır. Açık seçik tanımlanmış bir araştırma sorunu, araştırma için iyi bir başlangıçtır.

Genel Ölçütler
Çözülebilirlik: Sorun araştırma ile çözülebilir mi? Sorunun çözülebilmesi için veri elde
edilebilir mi?
Önemlilik: Sorun önemli mi? Teorik veya pratik bir yararı var mı? Araştırmanın sonucunda varılacak bulgular ve bilgiler işe yarar mı?
Yenilik: Sorun orijinal mi? Araştırma daha önceden yapılan bir araştırmanın tekrarı
olmamalıdır, yeni bilgiler eklemelidir. Daha önce ele alınmış bir konu olsa bile konuyu
farklı boyutlarıyla ele almalıdır. Zamanı, örneklemi, değişkenleri vb. farklı olmalıdır.
Etik Uygunluk: Araştırmaya katılanların gizlilik hakkı ve sağlıklarının tehlikeye atılmaması, pişmanlık duyabileceği davranışlara zorlanmaması, fiziksel ve psikolojik baskı
altında bırakılmaması gerekir.

Herhangi bir deneğe/olguya/nesneye ait birden fazla değer alabilen bir özellik demektir. Değişen ve birden çok değer alabilen her şey değişkendir. Araştırmalarda nicel, nitel, sürekli, süreksiz, bağımlı ve bağımsız değişken gibi çeşitli değişkenler mevcuttur ve araştırma sorununun tanımlanmasında temel bir ögedir.

Bilimsel araştırma, bir yöntemler topluluğu olmasına ek olarak bir bilgi üretim sürecidir. Alternatiflerine göre daha fazla yapılandırılmış, düzenli ve sistematik bir süreçtir. Bilimsel araştırma her zaman mükemmel olmasa bile alternatiflerine göre daha az hata ve daha az yanlış içerir. Bilimsel araştırmaların alternatiflerine yani kişilerin bilimsel bilgi dışında başka bilgi edinme yollarına bakıldığında otorite, gelenek, sağduyu, medya mitleri ve kişisel deneyimler karşımıza çıkar.

Kişisel deneyim hataları, birbirini destekler ve başka alanlarda da ortaya çıkabilir. Bunlar, insanları propaganda, dolandırıcılık, sahtekarlık, klişeleştirme ve bazı reklamlar yoluyla yanlış yönlendirmek için temel oluşturur. Aşırı genelleme, eldeki veriler ya da ampirik gözlemlere dayanarak gerekçelendirilebilecek olanların çok ötesine geçen ifadelerdir. Seçici gözlem, tarafsız ve dengeli biçimde gözlem yapmak yerine, önceden varolan düşünceleri destekleyecek biçimde gözlemler yapmaktır.
Erken bitirme, bilimsel standartların gerektirdiği kanıt miktarına ve derinliğine ulaşmadan bir yargıya varmak, karar almak ve soruşturmayı bitirmektir. Hâle etkisi, tarafsız ve eşit bir değerlendirme yapmak yerine kişi, yer ya da nesnelerin önceden var olan saygınlığının kişisel değerlendirmeleri etkilemesine izin vermektir.

Seçici gözlem, tarafsız ve dengeli biçimde gözlem yapmak yerine, önceden varolan düşünceleri destekleyecek biçimde gözlemler yapmaktır.

Bilim öznel değil, nesneldir.

Bilimsel ya da toplumsal araştırmaların gerçekleşmesinde birbirini izleyen aşama-

lar aşağıda verilmiştir. Bu aşamalardan biri ya da birkaçı atlanarak sonraki aşamalara geçilemez.

1. Araştırma sorununun tanımlanması,
2. Alanyazının (ilgili literatürün) taranması,
3. Hipotezlerin kurulması,
4. Araştırma yönteminin seçilmesi,
5. Verilerin toplanması,
6. Verilerin analizi ve sonuçların yorumlanması,
7. Araştırma sonuçlarının rapora dönüştürülmesidir.

Kişilerin bilimsel bilgi dışında bilgi edinme yolları; otorite, gelenek, sağduyu, medya mitleri ve kişisel deneyimlerdir.

Hâle etkisi, tarafsız ve eşit bir değerlendirme yapmak yerine kişi, yer ya da nesnelerin önceden var olan saygınlığının kişisel değerlendirmeleri etkilemesine izin vermektir.

Araştırma sorununa günlük yaşam, çeşitli uygulamalar, daha önce yapılan araştırmalar ve kuramlar kaynak olabilir.

Genel Ölçütler

Çözülebilirlik: Sorun araştırma ile çözülebilir mi? Sorunun çözülebilmesi için veri elde edilebilir mi?

Önemlilik: Sorun önemli mi? Teorik veya pratik bir yararı var mı? Araştırmanın sonucunda varılacak bulgular ve bilgiler işe yarar mı?

Yenilik: Sorun orijinal mi? Araştırma daha önceden yapılan bir araştırmanın tekrarı olmamalıdır, yeni bilgiler eklemelidir. Daha önce ele alınmış bir konu olsa bile konuyu farklı boyutlarıyla ele almalıdır. Zamanı, örneklemi, değişkenleri vb. farklı olmalıdır.

Etik Uygunluk: Araştırmaya katılanların gizlilik hakkı ve sağlıklarının tehlikeye atıl- maması, pişmanlık duyabileceği davranışlara zorlanmaması, fiziksel ve psikolojik baskı altında bırakılmaması gerekir.

Özel Ölçütler

Alanda Yeterlik: Araştırmacının, araştırılan konuya ilişkin bilgisi, sonuçları değerlendir- mek için yeterli mi?

Yöntem ve Teknik Bilgilerdeki Yeterlik: Araştırmacı, verilerin toplanması ve değerlendirilmesinde gerekli yöntem ve teknik bilgisine sahip mi?

Veri Toplama İznine Sahiplik: Verilerin toplanmasına izin verilecek mi? Araştırmada ulaşılması planlanan verilere erişilebilecek mi?

Zaman ve Olanak Yeterliliği: Araştırmanın tamamlanabilmesi için gerekli zaman, eleman ve mali güç var mı? Araştırmanın bu sebeplerden dolayı yarıda kesilmemesine gü- vence sağlandı mı?

İlgi Yeterliliği: Araştırmacı, araştırma sonucu ne çıkarsa çıksın onu savunabilecek cesarette mi? Araştırmacı, konuyla ilgili mi?

Teknik Olanaklar: İyi yürütülebilecek bir araştırma için uygun ortam sağlanabildi mi?

Teşvik: Araştırma sorunu yeni araştırmaları teşvik edip yeni gelişmelere yol açabilecek nitelikte mi?

Araştırma sorunu üç aşamalı bir yaklaşımla tanımlanabilir.

Bütünleştirme: Sorunun genel çizgilerle bütün içindeki yerinin belirtilmesi, proble- min dilimlere ayrılmasıdır.

Sınırlandırma: Araştırılacak sorun diliminin seçilmesidir.

Araştırma sorunu seçiminde araştırmacının kendisine ilişkin özellikler yani özel ölçütler araştırmanın sürdürülebilmesi açısından oldukça önemlidir.

Tanımlama: Sınırlandırılmış sorunun ayrıntılarıyla açıklanması, araştırma amaçları- nın netleşmesidir.

Hipotez: Araştırmacının araştırma problemindeki değişkenler arasında ne tür
bir ilişkinin olduğuna dair beklentilerini ve yargılarını ifade eder.

Hipotez, ortaya çıkmış veya çıkacak belirli davranışlar, olaylar ve olgular hakkındaki ön açıklamalardır. Hipotez bir anlamda sorulan soruya verilen bir cevap veya kestirimdir.

Web kaynaklarını değerlendirme ölçütleri arasında öznellik değil nesnellik vardır.

Benimsenen Yaklaşıma Göre: Pozitivist yaklaşımda araştırmanın sübjektif değerlendirmelerden ve bireysel yorumlardan arındırılması gerektiği düşünülür. Tümevarım niteliğindedir. Değişkenler arasındaki nedensel ilişkileri izah etmeye çalışır. Genellikle nicelveriler kullanır. Araştırma hipotezlerinin sınanması amacını taşır. Yorumlayıcı yaklaşımın temelinde ise, insan davranışlarını anlamak için yorumlamak ve aynı zamanda yorumların tamamen objektif olamayacağı gerçeğini kabul etmek gereği yatmaktadır. Sosyal olguların fen bilimcilerin yaklaşımı ile incelenmesi doğru değildir. Benimsenen yaklaşım açısından pozitivist ve yorumlayıcı şeklinde ayrım yapılsa da, bir araştırmada iki yaklaşımın birlikte kullanıldığı durumlara da rastlanmaktadır. Pozitivist yaklaşımda nicel veriler, yorumlayıcı yaklaşımda nitel veriler toplanır. Bunlara ilişkin ayrıntılı bilgi kitabın 3. ve 4. bölümlerinde yer almaktadır.