HALK SAĞLIĞI

İş sağlığı ve güvenliği sağlık bilimleri, fen bilimleri ve sosyal bilimleri içeren disiplinler
arası bir konudur. Sağlık bilimleri ile çalışan sağlığı doğrudan ilişkilidir. Çalışma ortamının insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde koşullandırılması, kaza risklerine karşı gerekli önlemlerin alınması, kazalar anında ilk yardım gibi konular sağlık bilimleri ve iş sağlığı arasındaki doğrudan ilişkiyi gösterir niteliktedir. Mühendislik bilimleri ile iş sağlığı ve
güvenliği arasındaki ilişki iki şekilde sınıflandırılabilir. Bunlardan ilki dolaylı katkılardır.
 İkinci sınıfta ise doğrudan katkılar yer almaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Cumhuriyet Dönemi’nde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çıkarılan bazı yasalar aşağıda
kronolojik olarak verilmiştir.
• 3008 Sayılı İş Kanunu (1936)
• 4792 Sayılı İşçi Sigortaları Kurumu Yasası (1946)
• 5502 Sayılı Hastalık ve Analık Sigortası Yasası (1950)
• 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranların Arasındaki İlişkilerin
Düzenlenmesi Hakkındaki Yasa (1952)
• 4772 Sayılı İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Sigortası Yasası (1954)
• 6309 Sayılı Maden Yasası (1954)
• 6700 Sayılı İhtiyarlık Sigortası Yasası (1957)
• 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Yasası (1964)
• 931 Sayılı İş Kanunu (1967)
• 1475 Sayılı İş Kanunu (1971)
• 4857 Sayılı İş Kanunu (2003)
• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (2012)

Doğru cevap C seçeneğidir.

İş sağlığı ve güvenliği temelde iş kazaları ve meslek hastalıklarının önüne geçme amacı
ile karşımıza çıkmakta, daha derin anlamda ise çalışanların sağlığını koruma ve güvenli
çalışma yerleri sağlama amacı ile önem arz etmektedir. Çalışanların sağlığı ve yaptıkları
işler arasındaki ilişkiler iş sağlığı ve güvenliğinin ana prensibini oluşturmaktadır. Bu noktada iş sağlığı ve güvenliğinin hedefleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

Çalışan sağlığını korumak ve fiziksel ve ruhsal açıdan azami seviyede tutmak
• Çalışanın işe olan uyumunu hızlandırmak
• Çalışma ortamındaki sağlık tehdidi unsurlarını gerekli tedbirler ile bertaraf etmek
• Sağlık zararlarını ve meslek hastalıklarını belirleyerek tedavilerini gerçekleştirmek
• İş kazası veya meslek hastalığı sonucu zarara uğrayan işçilerin tekrar çalışabilmelerini sağlamak
• Ortaya çıkan zararları objektif bir şekilde incelemek ve bilimsel ve etik yollarla
belirlemek

İş sağlığı ve güvenliği konusunda işçi ve temsilcilerinin eğitimi, bilgilendirilmesi,
görüşlerinin alınması ve dengeli katılımlarının sağlanması “İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetmeliği” kapsamında iş sağlığı ve güvenliğinin amacı ile ilgili olduğu için cevap D seçeneğidir.

Kanunda genç çalışan olarak tanımlanan kişi on beş yaşını bitirmiş ancak on sekiz yaşını doldurmamış çalışanı ifade etmektedir. Usul ve esasları yönetmelikle belirlenen iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanlara iş güvenliği uzmanı denilmektedir. İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş yeri hekimliği belgesine sahip hekimlere ise iş yeri hekimi adı verilmiştir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

İş yerlerinde meydana gelen kazalar, olayın gerçekleşme şekline, meydana gelen zararın özelliğine ve olayın doğurduğu sonuçlara göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalara aşağıda değinilmiştir. Doğru cevap 3 yani B seçeneğidir.

İş kazalarında yaralanma şiddetine, yaralanma ve kaza türüne göre sınıflandırma yapılabildiği gibi meslek alanlarına yönelik de sınıflandırma yapılabilir. Bazı meslek gruplarında karşılaşılan iş kazaları aşağıda sıralanmıştır. Elektrik ve elektronik sektörü ile ilgili iş kazaları,Kimya sektöründe çalışanların karşılaştıkları iş kazaları,Mekanik işlerde çalışanların karşılaşmış oldukları iş kazaları.

Mekanik işlerde çalışanların karşılaşmış oldukları iş kazaları: • Tornacılıkta parçaların tornaya gevşek yerleştirilmesi sonucu yaşanan kazalar, • Arızalı durumda olan iş tezgâhın faaliyete geçirilmesi ile yaşanan kazalar, • Koruyucusuz şekilde makine kullanılmasından doğan kazalar, • İş aletlerinin makine üzerinde unutulması kaynaklı kazalar, • Sıcak parçaların elle tutulması sonucu ortaya çıkan kazalar, • Makinelerde gözlüksüz çalışma sonucunda yaşanan kazalar, • Egzoz gazından zehirlenme, • Karasör boyama atölyesinde zehirlenmeler olarak sınıflandırılabilir.

 Organik solvan yanıkları kimya sektöründe çalışanların karşılaştıkları iş kazaları arasında yer aldığından cevap E seçeneğidir.

GÜVENSİZ ŞARTLAR

Kötü yapılmış koruyucular

Koruyucu eksikliği

Arızalı, keskin, sivri, kaygan, eskimiş, çatlak aletler

Güvensiz makine, alet, tesis

Güvensiz düzen, yetersiz bakım, tıkanıklıklar, kapanmış geçitler

Yetersiz aydınlatma, göz kamaştıran ışık kaynakları, yüksek ses düzeyi

Güvenli iş elbisesi, gözlük, eldiven, maske eksikliği

Yetersiz havalandırma, çevre, hava kaynakları

Güvensiz yöntemler ve mekanik, kimyevi, elektriksel, nükleer koşullardır.

Hareketli ve tehlikeli yerlerde çalışmak güvensiz davranışlar arasında yer aldığı için cevap D seçeneğidir.

Yürürlükteki 6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği” kanununda kazalardan korunma ile ilgili bazı tanımlamalar yapılmıştır. Bunlardan tehlike “İş yerinde var olan ya da dışarıdan
gelebilecek, çalışanı veya iş yerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli”ni
ifade etmektedir. Tehlike sınıfı ise “İş sağlığı ve güvenliği açısından yapılan işin özelliği,
işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem
ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak iş yeri için
belirlenen tehlike grubu”nu tanımlar. Kanundaki risk terimi “Tehlikeden kaynaklanacak
kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali”ni belirtmektedir.
Önleme ise “İş yerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümü”nü
ifade etmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kazalarda nedenlerin tespiti ve kaza analizi gerçekleştirildikten sonra alınacak tedbirler
aşağıdaki gibi gruplandırılabilir:
Teknik tedbirler, Eğitim, İşçi Seçimi,Disiplin.

Tedbirlerin uygulanışı: kazalardan korunmada en etkin basamaktır. Bu basamağa kadar kaza nedenleri tespit edilmiş, analizleri gerçekleştirilmiş ve uygulanacak tedbirler planlanmıştır.

C Grubu: Pnömokonyozlar ve Diğer Mesleki Solunum Sistem Hastalıkları

Silikoz

Asbestoz

Berillozis

Bisinoz

Mesleksel Bronşiyel Astım olarak sıralanabilir.

Tüberküloz D grubu hastalıklara girer. Bu nedenle cevap B seçeneğidir.

“İş Mevzuatı” ile devlet, çalışanlarını korumaya başlamıştır. Amerika Bileşik Devletleri’nde Profesör Gillmann Thomson 1914 yılında “The Occupational Disease (Meslek Hastalıkları)” adında geniş kapsamlı bir kitap yayımlamıştır.

4792 Sayılı İşçi Sigortaları Kurumu Yasası (1946)

"a" şıkkı iş sağlığı ve güvenliğinin hedeflerinden olup, iş sağlığı ve güvenliğinin amacı arasında yer almaz

"d" şıkkı iş verenin sorumluluğu iken, diğer şıklar çalışanların görevleridir.

"e" şıkkı dışındaki diğer maddeler Kimya sektöründe çalışanların karşılaştıkları iş kazalarıdır

"e" şıkkı ise Mekanik işlerde çalışanların karşılaşmış oldukları iş kazalarıdır

d şıkkı GÜVENSİZ ŞARTLAR, diğerleri ise GÜVENSİZ DAVRANIŞLAR altında yer alan nedenlerdir

ilk yardımın ana kuralı Kazazedeyi iyileştirmek  değil en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırmaktır

Sanayileşmiş ülkelerde karşılaşılan meslek hastalılarının % 60 (yüzde altmış)’ını deri hastalıkları oluşturmaktadır.

Asbestoz: Amiyant tozu içeren kimyasalların solunması sonucu ortaya çıkan pnömokonyoz tipidir.

maliyet artmaz, azalır