HALK SAĞLIĞI

Enfeksiyon hastalığının ortaya çıkabilmesi için mikroorganizmanın tamamlamak zorunda olduğu enfeksiyon zinciri adı verilen aşamalar söz konusudur. Enfeksiyon etkeni, enfeksiyon kaynağı, çıkış kapısı, bulaşma yolu, giriş kapısı ve konakçı; enfeksiyon zincirinin bileşenleri arasında yer almaktadır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Toksoplazma gondii’nin seksüel dönemi, evcil kedilerin intestinal mukozasında olur. Daha sonra spor oluşturmamış ookistler, kedi dışkısıyla atılır. Bu ookistler döngüyü; 1-5 gün sonra spor oluşturarak birkaç hafta süreden sonra da enfeksiyöz hâline gelerek tamamlarlar. Buna göre doğru vevap A seçeneğidir.

Sıtma tedavisinde ilk tercih edilecek ilaç; klorokindir. Mebendazol ve albendazol; askariazis ve oksiyüriasis tedavisinde kullanılır. Prazikuantel ve niklozamid ise teniyasis tedavisinde kullanılır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Oksiyüriasis (Kıl Kurdu): Enterobius vermicularis (Oksiyür)’un neden olduğu hastalık, en çok çocukluk çağında olmakla birlikte dünyada en sık görülen parazitik enfeksiyonlardan biridir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Trikomoniyazis: Trichomonas vaginalis seksüel yolla bulaşan ve ürogenital sistemde yaşayan bir parazittir. Bu parazit kaynaklı hastalıklara oldukça sık karşılaşılmaktadır. AIDS de seksüel yolla bulaşan bir hastalık olmasına rağmen virüs kaynaklıdır. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Kızamık (Rubeola-Measles-Morbilli): Paramyxoviridaea ailesi, morbillivirus cinsine mensup olan kızamık virüsü, hava yolu ile bulaşan bir RNA virüsüdür. Bu virüs, eter ve kloroform gibi kimyasal çözücüler ile kuvvetli asitlere karşı duyarlıdır. Oldukça bulaşıcı bir hastalık olan kızamığın bulaşma zamanı, döküntü başlamadan önceki ve döküntü başladıktan sonraki 4 gündür. Kızamık hastalığının özel bir tedavisi ne yazık ki bulunmamaktadır. Virüs kaynaklı
bir hastalık olduğundan, antibiyotikle tedavi edilmez. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Tetanos; anaerob bir basil olan Clostridium tetani etkeni ile oluşan, kaslarda kasılmalar ile karakterize, ölüm oranı yüksek bir hastalıktır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Gonore; erkeklerde dizüri ve üretral akıntıya neden olan, kadınlarda ise asemptomatik şekilde ilerleyen Neisseria gonorrhoeae isimli bakterinin etken olduğu bir enfeksiyondur. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Primovaksinasyon: Yaşam siklusu boyunca hiç aşılanmamış bireyde herhangi bir
aşının ilk uygulanmasına denir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Tifüs; 1969 tarihli Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri kurallarına göre şüphe duyulduğu an bildirimi yapılması gereken B grubu hastalıklardan bir tanesidir. Tifo ve Bruselloz bildirilmesi zorunlu A grubu, Trahom ve Tularemi ise bildirilmesi zorunlu C grubu hastalıklardandır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Enfeksiyon hastalığının ortaya çıkabilmesi için mikroorganizmanın tamamlamak zorunda olduğu enfeksiyon zinciri adı verilen aşamalar söz konusudur. Enfeksiyon et­keni, enfeksiyon kaynağı, çıkış kapısı, bulaşma yolu, giriş kapısı ve konakçı; enfeksiyon zincirinin bileşenleri arasında yer almaktadır. Enfeksiyon etkenleri; virüsler, bakteriler, mantarlar, parazitler, artropotlar ve riketsiyalardır. Enfeksiyon kaynağı, mikroorganiz­maların yaşadıkları doğal ortamlar olup bu ortamdan çıkış noktalarına çıkış kapısı denir. Bulaşma yolu, enfeksiyon etkeninin konakçıya taşınma yoludur. Enfeksiyon etkeninin konakçı vücuduna girdiği yere giriş kapısı denir. Enfeksiyon etkenini, üzerinde veya için­de barındıran insan, hayvan ve bitkiye konakçı denir.

Trikomoniyazis: Trichomonas vaginalis seksüel yolla bulaşan ve ürogenital sistemde yaşayan bir parazit­tir. Bu parazit kaynaklı hastalıklara oldukça sık karşılaşılmaktadır. Trichomonas vaginalis; üreme bozukluklarına, doğum ağırlığında düşmeye ve pelvisle ilgili hastalıklara neden olabilir. Parazit kaynağı, enfekte olmuş kadın ve erkek bireylerdir. Hastalığın klinik bulgu­ları, idrar ve üreme yolu hastalıklarının bulguları ile sıklıkla karıştırılabilmektedir.

Taenia saginata (sığır tenyası), adlı parazitin meydana getirdiği bulaşıcı bir hastalıktır. Taenia saginata’nın görüldüğü yerler; özellikle çiğ et tüketiminin olduğu bölgelerdir. Ara konak, sığır gibi otçul hayvanlar olup son konağı ise insandır. Çiğ etin yenilmesi ile insan sindirim kanalına larva şeklinde alınan parazit burada gelişerek yetişkin tenya hâline ge­lir.

Sarcoptes scabiei hominis etkeninin neden olduğu alerjik reaksiyonlarla seyreden paraziter bir hastalıktır. Gal’in en önemli belirtisi; şiddetli gece kaşıntısıdır. Kaşıntı, bazı durumlar­da kişiyi uykusundan uyandırabilecek kadar şiddetlidir ve normal kaşıntılardan farklı ola­rak yanıcı özelliktedir. Ciltte “eritem” ve “ödem” oluşur. Kaşıntının başlama süresi; birincil infestasyondan 4-6 hafta sonradır.

Oldukça bulaşıcı bir hastalık olan kızamığın bulaşma zamanı, döküntü başlamadan önceki ve döküntü başladıktan sonraki 4 gündür. Belirti dönemi bulaşıcılığın en üst se­viyede olduğu dönemdir. Virüsün konakçı vücudundaki döngüsü, ilk olarak nazofarink epitelinden girmesi ile başlar. Buradan lenf bezlerine gider ve ilk “viremi” denilen ikinci-üçüncü günlerinde kan dolaşımına geçişini tamamlayarak çoğalma sürecine retiküloen­dotelyal alanlarda devam eder. İkinci viremi dönemi, beşinci-yedinci günler arasındadır. Yedinci-on dördüncü günlerinde ateş, döküntü ve üst solunum yolu rahatsızlıkları görü­lür. Hastalığın on beşinci ve on yedinci günlerinde virüsün çoğalması durmuş olur.

Hastalık; Picornaviridae ailesinden bir RNA virüsü olan hepatit A tarafından başlatılan karaciğerin birincil inflamatuar akut enfeksiyonudur. Hepatit A’nın diğer hepatitlerden en önemli farkı diğer hepatitler gibi kronikleşme göstermemesidir. Hepatit A başta geliş­mekte olan ülkeler olmak üzere dünya genelinde sıklıkla görülen bir hastalıktır. Aslında bildirimi zorunlu hastalıklar arasında yer almaktadır fakat hastalığın semptom vermeyen çeşitlerinin sıklıkla görülmesi, insidans saptanmasının önüne geçmektedir.

Fekal-oral yol, virüsün başlıca bulaşma yoludur. Sarılık ortaya çıkana kadar 2 haftalık bir süre geçmekte ve tanının konulamadığı bu dönemde virüs, dışkı ile atılmak suretiyle yayılım göstermektedir. Hepatit A virüsünün bulaşma yolları arasında kişiden kişiye bulaşma, besinler ve su yoluyla bulaşma, parenteral bulaşma, prenatal bulaşma, cinsel yolla bulaşma, seyahat sıra­sında bulaşma gibi yollar yer almaktadır. Tedavide hastanın istirahat etmesi sağlanmalıdır. Karaciğer fonksiyonlarının bozuk olması sebebiyle ilaç tedavisinden uzak durulmalıdır. Hasta aç kalmamak üzere normal bir diyetle beslenmelidir. Esas bulaşma yolu oral yol olduğu için kontamine olmamış yiyecekler yenilmelidir. Hijyen kuralları çerçevesinde ya­pılan işler sayesinde hepatit A’nın yayılımı engellenebilir.

Difteri, gram pozitif bir bakteri olan Corynebacterium diphtheriae’dan kaynaklanan, üst solunum yollarında psödomembranlarla ilişkili tıkanmaya neden olan, iç organları ve si­nir sistemini etkileyen akut toksik bir bulaşıcı hastalıktır.

Ateş, brusellozun en önemli bulgularındandır. Tifo hastalığından ayıran özellik ise ateşe, bol miktarda terlemenin eşlik etmesidir. Romatizma benzeri ağrılar görülür fakat eklemlerde şişlik ve ateşin görülmemesi ile romatizmadan ayrılır. Diş eti kanaması da has­talık bulguları arasındadır.

Primovaksinasyon: Yaşam siklusu boyunca hiç aşılanmamış bireyde herhangi bir aşının ilk uygulanmasına denir.

A Grubu: AIDS, Kızamık, Sifiliz, Akut Kanlı İshal, Kızamıkçık, Şarbon, Boğmaca, Kolera, Şark Çıbanı, Bruselloz, Kuduz, Tetanos, Difteri, Menigokokkal Hastalık, Tifo, Gonore, Neonatal Tetanos, Tüberküloz, Hıv Enfeksiyonları, Poliomyelit, Viral Hepatitler, Kabakulak, Sıtma

B Grubu: Sarı Humma, Veba, Tifüs, Çiçek

C Grubu: Akut Hemorajik Ateş, Lepra, Şistozomiyaz, Tularemi, Creutzfeldt Jakob, Trahom, SSPE, İnfluenza, Ekinokokkoz, Leptospiroz, Kala- Azar, Toksoplazmoz

D Grubu: Campylobacter jejuni, Campylobacter coli, Salmonella Sp., Chlamydia trachomatis, higella Sp., Enterohemorrhagic E.coli, Cryptosporidium, Giardia intestinalis Entamoeba histolytica, Listeria monocytogenes