HALK SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 7

Meydana gelen bir kaza veya hayati tehlike arz eden hallerde yaralı durumdaki kişiye yaralanma anından hemen sonra olay mahalline sağlık görevlisi gelene kadar hayat kurtarmak amacıyla yapılan müdahaleye ilk yardım denilmektedir.

14223 sayılı " Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü"nde meslek hastalıkları 5 ana grup halinde sınıflandırılır.

D Grubu: Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar

Ankilostomyazis (Kancalı Kurt Hastalığı)

Bruselloz

Leptospiroz

Şarbon

Tetanos

Tüberküloz

Besin ögeleri vücutta yeni dokuların ve savunma hücrelerinin oluşturulmasında, eskiyen dokuların yenilenmesinde ve enerji üretilmesi gibi birçok yaşamsal faaliyetin gerçekleştirilmesinde kullanılırlar. Yetersiz ve dengesiz beslenme; ruh ve vücut sağlığının bozulması, büyüme ve gelişmede anormallikler ile sonuçlanır. Araştırmalar yetersiz ve dengesiz beslenmenin gerçekleştiği toplumlarda çocuk ölüm oranlarının yüksek; genel vücut direnci, büyüme hızı, beyin ve vücut gelişiminin düşük olduğunu göstermektedir.

Sürdürülebilir çevre, gelecek kuşakların ihtiyaç duyacağı kaynakların varlığını ve kalitesini tehlikeye atmadan hem bugünün hem de gelecek kuşakların çevresini oluşturan tüm çevresel değerlerin her alanda ıslahı, korunması ve geliştirilmesi sürecini ifade etmektedir.

”Toplumda sağlıkla ilgili olayları kişi, yer ve zaman özelliklerine göre inceleyen, nedenlerini araştıran ve olayların önlenmesi için uygun çözüm yollarını belirleyen yöntemler bütünü” olarak tanımlanan bilim dalı epidemiyoloji olarak adlandırılır.

Çevre sağlığını etkileyen faktörler; afetler, enerji üretimi, toprak kirliliği, su kirliliği, hava kirliliği, katı atıklar, gürültü kirliliği, radyasyon olarak sıralanmaktadır.

Çevresel sağlık etiği "sürdürülebilirlik" ve "küresel sağlık" olarak iki önemli düşünce üzerinde yoğunlaşmaktadır. Sürdürülebilirlik, insan faaliyetlerinde yüksek talep gören doğal kaynakların uzun vadede en az tahribat ile kullanımını ifade eder.

Su kirleticileri;

D seçeneğinde verilen "kimyasal buharlar" ise atmosfere verilen başlıca hava kirleticilerindendir.

Atık su arıtımında kullanılan fiziksel yöntemler; ızgaralar, kum tutucular, yağ tutucular, dengeleme havuzları, yüzdürme sistemleri, çöktürme tankı ve havuzları olarak sıralanmaktadır.

Besinler; su, makro besin ögeleri (karbonhidratlar, proteinler ve yağlar) ve mikro besin ögelerinden (vitaminler ve mineraller) oluşmaktadır.

Şekerler; monosakkaritler (Glikoz, Fruktoz, Galaktoz), disakkaritler (Sakkaroz, Laktoz, Maltoz) ve poliollerden (Sorbitol, Mannitol) oluşmaktadırlar. Glikojen Polisakkaritler grubundandır. Polisakkaritler; nişasta (Amiloz, Amilopektin, Modifiye nişastalar) ve nişasta olmayanlar (Selüloz, Pektin, Glikojen, Kitin) olarak iki kısma ayrılmaktadırlar.

mg/dL (miligram/desilitre); kan şekerinin kandaki yoğunluğunun belirtilmesinde kullanılan birimdir ve kanın desilitresi başına bulunan glikoz miktarını ifade eder.

Karbonhidratların yetersiz tüketimi sonucunda vücudun enerji ihtiyacının tam olarak karşılanamaması, diğer enerji veren besin ögeleri olan protein ve yağların da etkin bir şekilde kullanılamamasına neden olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), diyetle alınacak toplam enerjinin %55 ile %75 arasında karbonhidratlardan karşılanması gerektiğini belirtmektedirler.

E vitamini kuvvetli antioksidan özelliği nedeniyle kanser ve kalp-damar hastalıklarına karşı koruyucu özelliği olan ve erken doğmuş bebeklerde demirin kullanılmasına yardımcı olması ile anemiyi (kansızlık) engelleyen bir vitamindir. Eksikliğine nadiren rastlanan E vitaminine günlük ihtiyaç; yetişkinlerde 12 mg’dır. Bitkisel yağlar, tahıl taneleri ve yağlı tohumlar en önemli E vitamini kaynaklarıdır.

Folik asit vücutta amino asit ve kan hücrelerinin yapımında görev alır. Eksikliğinde megaloblastik anemiye neden olur.

“Çevre yönetimi” idari, teknik, hukuki, politik, ekonomik, sosyal ve kültürel araçları
kullanarak doğal ve yapay çevre unsurlarının sürdürülebilir kullanımını ve gelişmesini
sağlamak üzere yerel, bölgesel, ulusal ve küresel düzeyde belirlenen politika ve stratejilerin uygulanma bütünüdür

“Çevresel etki değerlendirmesi” gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalardır.

Epidemiyoloji” toplumda sağlıkla ilgili olayları kişi, yer ve zaman özelliklerine göre
inceleyen nedenlerini araştıran ve olayların önlenmesi için uygun çözüm yollarını belirleyen yöntemler bütünü olarak tanımlanır.

Kimyasal madde ile biyolojik sistemlerin teması sonucunda hücredeki fonksiyonel ve
yapısal değişmenin niteliği ve ölçüsünün belirlenmesi çalışmaları “toksisite araştırmaları” olarak tanımlanır.

Balık biyodeneyi: Atık suların “indikatör organizma” olarak kullanılan türden balıklar üzerindeki zehirlilik etkisini saptamaya yarayan, atık suların değişik seyreltilerinde 48 saat, 72 saat, 96 saat gibi belirlisüreler sonunda balıkların sağ kalma yüzdelerinin belirlenerek zehirliliğin, seyrelti oranları ile ilişkili olarak ifade edilmesini sağlayan standart deneydir.

“Halk sağlığı” hastalık önleme, çevresel arıtım metotlarının etkinliği üzerinde organize olmuş toplumların fiziksel ve zihinsel sağlığını korumak,  toplumları enfeksiyonlardan korumak, kişisel hijyen konusunda bireylerin eğitilmesi,  medikal hizmetlerdeki hastalık teşhisinde erken tanı koyulması ve toplumdaki bireylerin sağlığının etkin sürdürülmesi için gerekli yaşam standartlarının sağlanmasını esas alan bilimdir.

Sayfa 146'daki tabloya göre doğru başlıklar aşağıdaki şekildedir.

Asidite” genel anlamıyla bazları nötralize etme kapasitesi olarak tanımlanabilir.

“Alkalinite” suyun asit nötralize etme kapasitesi olarak tanımlanır.

Suda sertlik, iki değerlikli metal katyonları tarafından oluşturulur. Bu iyonlar, sabun ile
tepkimeye girerek çözülemeyen maddeler ve bazı anyonlar ile birlikte çökeltiler (kazantaşı) oluştururlar.

Suların besi maddelerince, özellikle azot ve/veya fosfor bileşiklerince kirlenmesi; alg
ve daha yüksek yapılı bitkilerin üremesini hızlandıracak, böylece sudaki canlıların dengesini bozacak ve su kalitesinde istenmeyen bozulmalara yol açacak şekilde zenginleşmesi “ötrofikasyon” olarak tanımlanmaktadır.

Radyoaktivite su kirletici bir faktördür.