HALK SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 5

Ülkemizdeki mevcut yasal düzenlemeye göre iş kazası olarak değerlendirilen haller; sigortalı çalışan iş yerindeyken, sigortalı çalışanın işvereni tarafından görevlendirilerek kendi işi dışında başka bir yerde işini icra ederken, işveren tarafından yapılan iş sebebiyle, sigortalı emziren çalışan süt iznini kullanırken, sigortalı çalışanlar işin yapıldığı yere işverence sağlanan bir araç ile toplu olarak taşınırken olarak görülmektedir. Doğru cevap A'dır.

A,B,D ve E seçeneklerinde ortaya çıkan yaralanma türüne göre kazalar verilirken C seçeneğinde gerçekleşen olayın türüne göre kaza verilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Kimya sektöründe çalışanların karşılaştıkları iş kazaları asit ve baz yanıkları, organik solvan yanıkları, gaz yanıkları, fosfor yanıkları, kimyasalın sindirim ve solunum yollarında neden olduğu tahribatlar, kimyasal maddelerin elle tutulması sonucu deride meydana gelen tahribat, cam laboratuvar gereçlerinin kırılması sonucu ciltte oluşan kesikler, kimyasal madde ve çözeltilerin tadına bakma isteği sonucu yaşanan zehirlenmeler şeklinde sayılabilir. Doğru cevap D'dir.

Kazalarda nedenlerin tespiti ve kaza analizi gerçekleştirildikten sonra alınacak tedbirler Teknik tedbirler, Eğitim, İşçi Seçimi ve Disiplin olarak gruplanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Bisinoz pamuk lifleri ile yaprak, keten, kenevir tozlarının solunması sonucunda ortaya çıkan astım nöbetleri ile karakterize pnömokonyoz tipidir. Genellikle tekstil sanayisi çalışanlarında ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Olağan dışı durumlar; sağlık uygulamaları açısından, meydana gelen olaydan etkilenen kişi sayısı dikkate alınarak sınıflandırılır. Yaralı sayısının 25-100 arasında olduğu veya 10 kişinin hastaneye kaldırıldığı durumlara Hafif Olağan Dışı Durum; 100-1000 arasında kişinin yaralandığı veya hastaneye kaldırılan kişi sayısının 50 olduğu durumlara Orta Dereceli Olağan Dışı Durum; yaralı sayısının en az 1000 olduğu ve 250 kişinin hastaneye kaldırıldığı durumlara ise Büyük Olağan Dışı Durum denilmektedir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Triaj: Sözlük anlamı sıraya dizme, seçme şeklindedir. Hastalara bakım hizmetinin, ihtiyaç veya hastalığın önemi dikkate alınarak sağlanmasıdır. Bir grup hasta arasından, mevcut sınırlı imkânların kullanımını değerlendirerek bakım önceliği sıralaması sağlamak olarak tanımlanabilir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Afet sonucu ortaya çıkan genel durumlar ise aşağıda sıralanmıştır:
• Çevresel denge bozulur.
• İnsanların olağan yaşamları sekteye uğrar.
• Ciddi derecede can ve mal kayıpları ortaya çıkar.
• Toplum, yaşanan olaylar ile başa çıkamaz ve uyum sağlayamaz.
• Dış yardım ihtiyacı kaçınılmazdır.

Sele bağlı yaşam kayıplarının birçoğu, ani şekilde bastıran sular içerisinde boğulma kaynaklı olmaktadır. Selle birlikte meydana gelen toprak ve çamur kaymaları; ölüm oranını artıran diğer primer faktörlerdir. Sekonder faktörler ise trafik kazaları, elektrik çarpmaları, strese bağlı olarak gelişen kalp krizleri ve temizleme çalışmaları esnasında karşılaşılan kazalardır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Afet yönetiminin kapsamı aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Olası afetlerin ortaya çıkmalarına yönelik tedbirler planlamak ve bunları uygulamak,
• Ani biçimde ortaya çıkabilecek afet tehditlerine karşı uyarı-hazırlık organizasyonu yapmak,
• Uyarı dönemleri ve afetlerin kötü sonuçlarında, etkin acil durum tedbirlerini hazırlamak,
• Afet bölgesi ve halkının durumlarını tespit ve takip etmek, çözüm ve önlemleri zamanında hayata geçirmek,
• Afetten hemen sonra hayat kurtarmak için acil yardım uygulamalarını gerçekleştirmek. Rehabilitasyon tedbirlerini hızlandırmak ve afet sonrasında yeniden yapılanmayı ve sürekli gelişimi teşvik etmek

Doğru cevap E seçeneğidir.

Afet yönetimi içerisinde yer alan başlıca bileşenler aşağıda sıralanmıştır:
• Devlet yönetiminde söz sahibi siyasiler, kurum ve kuruluşlar,
• Yerel yöneticiler,
• Güvenlik kuvvetleri,
• Yerel ve ulusal medya mensupları,
• Üniversiteler ve akademisyenler,
• Sivil toplum örgütleri ve gönüllüleri,
• Meslek odaları, sendikalar ve üyeleri,
• Deprem uzmanları,
• Uluslararası kuruluşlar,
• Halk

Afetler, türlerine göre kendilerine özgü süreç ve dönemlere sahiptirler. Bununla birlikte afetler, sağlık uygulamaları ve verilecek hizmetler bakımından beş döneme ayrılırlar:
1. Sessiz Dönem; afetin yaşanmadığı veya aynı türden iki afet arasında geçen dönemdir. Bu dönemin süresi afet çeşidine ve bölgesine göre değişiklik gösterir.
2. Alarm Dönemi; afetin yaklaştığı, zamanının öngörüldüğü ve bu nedenle topluma haber verilerek risk unsuru taşıyan yer ve yapılardan uzaklaşılan ve güvenilir yerlere sığınılan dönemdir. Afet çeşidine ve bölgesine göre, iki saat ile bir hafta kadar devam eder.
3. İzolasyon Dönemi; afetin başlama anından, toplumun afetin ilk etkilerinden ve şokundan arınma anına dek geçen zamana denir. Afet çeşidine ve bölgesine göre, üç saat ile üç gün kadar sürer.
4. Dış Yardım Dönemi; afet yerine dışarıdan yardımın gelmesi ile başlayan ve kesilmesine kadar geçen dönemdir. Afet çeşidine ve bölgesine göre üç gün ile üç ay kadar sürer.
5. Rehabilitasyon Dönemi; afet yerindeki yıkımların ve büyük hasarların giderilmesi ve yeniden yapılması sonucu bölgenin, afetten önceki durumuna geri döndürülmesi için geçen süreye denir. Bu süre; afetin şiddeti, ülkenin sosyal ve ekonomik düzeyine bağlı olup genellikle yıllar sürer.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Triaj uygulaması sonucu afetzedeler aşağıda belirtilen sınıflara ayrılırlar:

Doğru cevap B seçeneğidir.

Afetlerden sonra ikincil hastalıkların önlenmesi adına aşağıda sıralanan unsurların kontrol altında tutulması gerekmektedir:
• Su hijyeni sağlanmalıdır.
• Afetzedelerin düzgün beslenmesi ve gıda hijyeni sağlanmalıdır.
• İnsan dışkı ve idrarı zararsızlaştırılmalıdır.
• Afetzedeler için çadır kent ve benzeri geçici yerleşim yerleri sağlanmalıdır.
• Çevre sağlığı önlemleri alınmalıdır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Rehabilitasyon Dönemi; afet yerindeki yıkımların ve büyük hasarların giderilmesi ve yeniden yapılması sonucu bölgenin, afetten önceki durumuna geri döndürülmesi için geçen süreye denir. Bu süre; afetin şiddeti, ülkenin sosyal ve ekonomik düzeyine bağlı olup genellikle yıllar sürer.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Bölgesel boyutta karşılaşılan sorunlar; kentleşme, ulaşım, enerji üretimi, su temini ve hava kirliliği konularında yaşanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Çevre kirliliğinin ilk göstergeleri genellikle duyusal ve estetik algılama sistemlerine hitap eden renk, tozuma, çamur, bulanıklık, görüş mesafesi gibi faktörler, görüntü kirliliği, ses kalitesi, koku kalitesi gibi parametrelerdir. Doğru cevap C'dir.

“Ağır metal” terimi genel olarak yüksek yoğunluklu ve düşük konsantrasyonda dahi önemli zehirli etkiler gösterebilen her türlü metal için kullanılabilmektedir. Önemli ağır metallere örnek olarak; civa (Hg), kadmiyum (Cd), arsenik (As), krom (Cr), talyum (Tl), ve kurşun (Pb) verilebilir. Doğru cevap D'dir.

Fosfor, temel besi maddelerinden biri olması nedeniyle canlı hayatında büyük önem taşımaktadır. Sularda fosfor “fosfat” hâlinde bulunur. Çevre mühendisliği açısından en önemli fosfor bileşikleri; ortofosfatlar, polifosfatlar ve organik fosfatlardır. Aşırı fosfor, yüzey sularında ötrofikasyona neden olmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Su arıtımında kullanılan dezenfeksiyon yöntemleri; klorlama, filtrasyon, ozon, uv, ısıl işlemler, metal iyonları ve ultrosounddur. Doğru cevap A'dır.