HALK SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 12

Hastalık; Picornaviridae ailesinden bir RNA virüsü olan hepatit A tarafından başlatılan karaciğerin birincil inflamatuar akut enfeksiyonudur. Hepatit A’nın diğer hepatitlerden en önemli farkı diğer hepatitler gibi kronikleşme göstermemesidir. Hepatit A başta geliş­mekte olan ülkeler olmak üzere dünya genelinde sıklıkla görülen bir hastalıktır. Aslında bildirimi zorunlu hastalıklar arasında yer almaktadır fakat hastalığın semptom vermeyen çeşitlerinin sıklıkla görülmesi, insidans saptanmasının önüne geçmektedir.

Fekal-oral yol, virüsün başlıca bulaşma yoludur. Sarılık ortaya çıkana kadar 2 haftalık bir süre geçmekte ve tanının konulamadığı bu dönemde virüs, dışkı ile atılmak suretiyle yayılım göstermektedir. Hepatit A virüsünün bulaşma yolları arasında kişiden kişiye bulaşma, besinler ve su yoluyla bulaşma, parenteral bulaşma, prenatal bulaşma, cinsel yolla bulaşma, seyahat sıra­sında bulaşma gibi yollar yer almaktadır. Tedavide hastanın istirahat etmesi sağlanmalıdır. Karaciğer fonksiyonlarının bozuk olması sebebiyle ilaç tedavisinden uzak durulmalıdır. Hasta aç kalmamak üzere normal bir diyetle beslenmelidir. Esas bulaşma yolu oral yol olduğu için kontamine olmamış yiyecekler yenilmelidir. Hijyen kuralları çerçevesinde ya­pılan işler sayesinde hepatit A’nın yayılımı engellenebilir.

Difteri, gram pozitif bir bakteri olan Corynebacterium diphtheriae’dan kaynaklanan, üst solunum yollarında psödomembranlarla ilişkili tıkanmaya neden olan, iç organları ve si­nir sistemini etkileyen akut toksik bir bulaşıcı hastalıktır.

Ateş, brusellozun en önemli bulgularındandır. Tifo hastalığından ayıran özellik ise ateşe, bol miktarda terlemenin eşlik etmesidir. Romatizma benzeri ağrılar görülür fakat eklemlerde şişlik ve ateşin görülmemesi ile romatizmadan ayrılır. Diş eti kanaması da has­talık bulguları arasındadır.

Primovaksinasyon: Yaşam siklusu boyunca hiç aşılanmamış bireyde herhangi bir aşının ilk uygulanmasına denir.

Demansın en sık görülen nedeni Alzheimer hastalığıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Demans hastaları özellikle hafıza, dikkat, dil ve problem çözme gibi bilişsel alanlarda problemler yaşamaktadır. Evin yolunu bulamama sorunu hafızayla ilgili bir problemdir. Doğru cevap D seçeneğidir.

YBMD’nin kuru ve yaş olmak üzere iki çeşidi vardır. Bunlar yaş ve kurudur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Malign tümörlere ait bazı kanserli hücreler tümörden ayrılarak kan veya lenf dolaşımı aracılığıyla vücudun başka bölgelerine ulaşırlar ve orada yeni tümörler oluşturur. Bu olaya “metastaz” adı verilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

65-74 arası yaşlılar “genç yaşlı”, 75-84 arası yaşlılar “yaşlı” ve 85 yaş üzeri yaşlılar “ileri yaşlı” olarak gruplandırılırlar.

Halk sağlığı açısından diğer yaşlara göre yaşlılık bir risk grubudur. Çok yaşlı olan (75 yaş üzeri), bir ya da daha fazla kronik hastalığı olan, hareket kısıtlılığı bulunan, sosyal güvencesi olmayan, çocuğu olmayan, huzurevinde, yalnız ya da izole (tek ya da karı-koca) yaşayan yaşlıların yakından izlenmesi gerekir.

Sekonder (İkincil) Koruma Önlemleri
• Yaşlılar doktor ve sağlık personeli kaynaklı tıbbi ve iyatrojenik hatalardan korunmalıdır. Fizyolojik değişiklikler ve sağlık sorunlarındaki farklılıklar nedeniyle tanı
ve tedavi işlemleri dikkatlice yapılmalıdır. Bu amaçla yaşlılar çok sıkı izlenmeli,
tanı koymak için birkaç defa muayene ve kontrol yapılmalı, uygun tetkikler kullanılmalıdır.
• İlaç etkileşimleri ve ilaçların yan etkileri nedeniyle yaşlılarda fazla ilaç kullanımından kaçınılmalıdır. İlaçlara düşük dozda başlanmalı, yavaş yavaş doz artımı yapılmalıdır.
• Hem yaşlı hem de yaşlının bakımını üstlenen kişiler uygulanacak tedavi ve kullanılacak ilaç/ilaçlar hakkında (doz, uygulama şekli, beklenen etki ve yan etkiler, varsa
dikkat edilmesi gereken diğer konular) yeterince bilgilendirilmelidir.
• Sigara ve alkol gibi alışkanlıklar tedavi edilmelidir.
• Kadında meme ve rahim, erkekte de prostat olmak üzere erken dönemde tanı konulabilen kanserlerin taramaları yapılmalıdır.
• Görme ve işitme taramaları yapılmalıdır.
• Nöropsikiatrik incelemeler ve taramalar yapılmalıdır.
• Anemi taramaları yapılmalıdır

Sistolik kan basıncının 140 mmHg ve/veya diyastolik kan basıncının 90 mmHg’nin üzerinde olduğu durumlar “hipertansiyon” olarak değerlendirilmektedir. Hipertansiyona sessiz ölüm de denilmektedir.

KOAH kronik bronşit ve amfizeme bağlı olarak gelişen, hava akımında kronik, geri dönüşümsüz ve ilerleyici kısıtlanma ile karakterize bir tablodur. Hastalık genellikle zararlı gaz ve partiküllere uzun süre maruziyet sonucunda akciğerlerde oluşan inflamasyon ile ilişkili olarak ortaya çıkar. Tütün ürünlerinin uzun süre kullanımı, iç ve dış ortamdaki hava kirliliği (dumanlar, tozlar ve endüstriyel gazlar), zararlı etkenlere mesleki maruziyet (madencilerde, boyacılarda, ağaç işçilerinde, tarım işçilerinde olduğu gibi), bazı solunum yolu enfeksiyonları, düşük sosyoekonomik düzey ve genetik yatkınlık KOAH’ın başlıca nedenleri arasındadır. KOAH’a erkeklerde ve geriyatrik popülasyonda daha sık rastlanmaktadır.
Hastalığın semptomlarından en belirgini nefes darlığıdır.

Hastalığın altında yatan ana patoloji, beyinde ekstrapiramidal motor sistemin önemli bir parçasını oluşturan bazal gangliyonlarda dopaminerjik nöronların kaybına bağlı olarak ortaya çıkan progresif nörotransmisyon yetmezliğidir.

Katarakt gelişimsel ya da dejeneratif olaylar sonucunda göz bebeğinin arkasında bulunan ve görmeyi sağlayan doğal göz lensinin saydamlığını kaybederek matlaşmasıdır.

Osteoartrit, yani halk arasında bilinen adıyla kireçlenme eklemlerde tampon görevi gören kıkırdağın ciddi ölçüde yıpranması ya da eklemlere kayganlık veren sinoviyal sıvının azalması sonucu oluşan, ağrı ve hareket kaybıyla karakterize progresif bir sendromdur. Diz, kalça, el bileği ve omurga eklemleri osteoartritin en sık görüldüğü eklemlerdir.

Tip II DM gelişme riskinin genetik yatkınlık, yaş, obezite ve fiziksel aktivite azlığı ile arttığı bilinmektedir.

Enfeksiyon hastalığının ortaya çıkabilmesi için mikroorganizmanın tamamlamak
zorunda olduğu enfeksiyon zinciri adı verilen aşamalar söz konusudur. Enfeksiyon etkeni, enfeksiyon kaynağı, çıkış kapısı, bulaşma yolu, giriş kapısı ve konakçı; enfeksiyon zincirinin bileşenleri arasında yer almaktadır.

Eritrosit sedimantasyon hızını anemi, polisitemi, plazma protein düzeyi, cinsiyet, eritrosit şekli ve yaş etkilerken C-reaktif proteini yanık, travma, infarkt ve iskemi durumlarından etkilenir.

Toksoplazma gondii’nin bulaşma yolu; enfekte etlerin yeterince pişirilmeden veya hiçbpişirilmeden yenmesi sunucu olabilir.