HALK MASALLARI

Franz Albert Kuhn

Pançhatantra

Julius Krohn

Franz Albert Kuhn, Mitlerin Meteorolojik Gelişimi Teorisinin savunucusudur.

Tarihi-Coğrafi Fin Kuramını savunanlardan bazıları sistematik olarak Fin halk bilgisi ürünlerini derlemişlerdir. Yine içlerinden biri olan Elias Lönnrot,  uzun bir çalışma sonucunda ünlü Fin destanı ‘’Kalevela ‘’ yı bir araya getirmeyi başarmış, parçaları birleştirerek destanı yayımlamıştır.

Kaarle Krohn’un Halk Bilimi Yöntemi adlı eserinde Fin okulunun çalışma yöntemi şöyle belirlenmiştir:

 Kalıplaştırma kuralı, Axel Olrik’in epik yasalarından biridir.

Stith Thompson motiflerin ana başlıklarını şöyle belirler:

Mitolojik Motifler

Hayvanlar

Yasak (Tabu)

Sihir (Büyü)

Ölüm

Olağanüstülükler (Harikuladelikler)

Devler

Denemeler (Sınama, İmtihan Etme)

Akıllılar ve Aptallar

Aldatmalar

Talihin (Kaderin) Tersine Çevrilmesi

Geleceği Belirleme

Şans ve Kader/Talih

Toplum

Ödüller ve Cezalar

Tutsaklar (Esirler) ve Kaçaklar

Anormal Zulümler

Cinsiyet

Hayatın Tabiatı.

Din

Karakter Özellikleri

Mizah

Çeşitli Motifler

Sınıflandırılan motiflerin ana başlıkları içinde ağaçlar yoktur.

Auguste Comte

Elias Lönnrot ise uzun bir çalışma sonucunda ünlü Fin destanı “Kalevala”yı bir araya getirmeyi başarmış ve Grimm Kardeşler’in yaptığı gibi parçaları birleştirerek 1835 yılında destanı yayımlamıştır.

Yukarıda da dile getirildiği gibi kuramın temel eserleri arasında şunlar bulunmaktadır:
• Kaarle Krohn, “Halk Bilimi Yöntemi” (1926)
• Axel Olrik “ Halk Anlatmalarının Epik Yasaları” (1909)
• Antti Aarne “Masalların Tip Kataloğu” (1910)
• Stith Thompson “Masal Tip Kataloğu”(1928)
• Stith Thompson “Halk Edebiyatının Motif İndeksi” (1968)

Türk masallarının sınıflandırılması konusunda Boratav ve Eberhard’ın yapmış olduğu Typen Türkischer Volksmärchen; TTY adlı çalışmanın, yani Türk Masal Tipleri Kataloğu’nun önemini belirtmekte fayda vardır

Türkiye’de Propp yöntemi ile masalları inceleyen ilk araştırmacı olan Umay Günay, Propp’un dilbilim, edebiyat ve edebî tenkit, göstergebilim, etnografya, halk bilimi gibi alanlarda öncelikli olmak üzere sosyal bilimlerde, metin tahlili alanında 20. yüzyılın başlarında yeni ve orijinal bir yaklaşım olan yapısalcılığın öncü kurucularından olduğunu söyler.

Propp’un çalışmasında tespit ettiği dört grup yardımcı element vardır:
1. Olaylar arasında irtibatı sağlayan bağlayıcı unsurlar.
2. Hareketlerin maksat ve nedenleri.
3. Masal kahramanlarının ortaya çıkış şekilleri.
4. Masal kahramanlarının vasıfları.

Erich Fromm peri masallarını, mitleri ve rüyaları psikanalitik açıdan yorumlayan The Forgotten Language (Unutulmuş Dil) adlı öncü kitabını yazmıştır.

İd (altben) insan zihninde, gündelik yaşamı yöneten mantık ve ahlak ilkelerinden uzak, serbest enerji akışıyla belirlenen ilkel ve ilksel bir oluşumu gösterir.

Mitlerin Meteorolojik Gelişimi Teorisinin en büyük savunucusu Franz Felix Adalbert Albert Kuhn’dur (1812-1881). Kuhn karşılaştırmalı dilbilim incelemeleriyle bilinir. 1859 yılında yayınlanan ‘‘Miras Kalan Ateş ve Tanrıların İçeceği’’ adlı çalışmasının ardından “Mitlerin Gelişme Evreleri” adlı eserinde birçok mitin temelinde fırtına, yağmur, şimşek, rüzgâr gibi doğal güçlerin yer aldığını savunur.

Theodor Benfey (1809-1881) Alman filolog, karşılaştırmalı dilbilimi ve Hint filolojisi araştırmacısıdır. Göttingen Üniversitesi profesörü; ödünçleme, göç ve gezgin nesneler teorilerinin kurucusudur.

Sistematik olarak ilk defa Fin halk bilgisi ürünlerini derlemiş, onları takip eden diğer bir tıp öğrencisi Elias Lönnrot ise uzun bir çalışma sonucunda ünlü Fin destanı “Kalevala”yı bir araya getirmeyi başarmış ve Grimm Kardeşler’in yaptığı gibi parçaları birleştirerek 1835 yılında destanı yayımlamıştır” (Ekici, 2010: 62). Ancak Tarihî-Coğrafi yöntemin kurucusu Julius Krohn’dur.

Kuramın temel eserleri arasında şunlar bulunmaktadır:

Kaarle Krohn, “Halk Bilimi Yöntemi” (1926)

Axel Olrik “ Halk Anlatmalarının Epik Yasaları” (1909)

Antti Aarne “Masalların Tip Kataloğu” (1910)

Stith Thompson “Masal Tip Kataloğu”(1928)

Stith Thompson “Halk Edebiyatının Motif İndeksi” (1968) (1928’de çıkan kitabın genişletilmiş baskısı)

Bu beş temel kitap kuramın uluslararası alandaki görünürlüğünü artırmış ve kuramın gelişmesine ve pek çok kültürün masalları için uyarlanmasına aracı olmuştur.

Tarihî Coğrafi Fin Kuramının temel arayışı her masalın belli bir yer ve zamanda yaratılmış olduğunun ispatlanmasıdır.