HALK EDEBİYATINA GİRİŞ I

İlk yaratıda yaratıcıya bağlı olup sonrasında anonimleşmesi atasözlerinin genel özelliklerindendir, sosyo-kkültürel özelliklerinden değildir.

‘’Armut piş, ağzıma düş.’’ Atasözü değil, deyimdir.

‘’Keskin sirke kabına zarardır.’’ İfadesinde kabına ifadesi yanlıştır. Onun yerine küpüne ifadesi gelmelidir. Çünkü atasözleri kalıplaşmıştır. İçerisindeki kelimeler benzer ya da anlamdaşlarıyla değiştirilemezler.

Diğer özellikler deyimlerin özelliklerinden değillerdir.

‘’Dosta düşmana karşı’’ ifadesi mecazi olarak değil gerçek anlamında kullanılmıştır.

Türkiye Türkçesinde yaygın olarak kullandığımız “dua” ve “beddua” terimlerinin
eski ve günümüzde de Türk dünyasında yaygın flekilleri alkış ve kargıştır. ‘’Allah belanı vermesin.’’ Bir alkıştır. Diğer seçeneklerdeki ifadeler kargıştır.

Türkiye Türkçesinde yaygın olarak kullandığımız “dua” ve “beddua” terimlerinin eski ve günümüzde de Türk dünyasında yaygın şekilleri alkış ve kargıştır. Tarihsel olarak da, Dîvânu Lügâti’t-Türk baflta olmak üzere hemen hemen bütün yazılı kaynaklarımızda karşımıza çıkan arkaik form, “alkış” ve kargış” şeklindeki söyleyiştir. C'deki ‘’canı çıksın’’ ifadesi kargıştır.

Verilen tanım tekerleme türüne aittir.

Verilen özellikler bilmece türüne aittir.

‘’ Yeşil yeşil gelirler, sarı sarı giderler.’’  mensur bir bilmecedir. Diğer seçeneklerdeki bilmeceler manzum bilmecelerdir.

Halkbiliminin XVIII. yüzyıl sonlarında bağımsız bir bilimsel disiplin olarak ortaya çıktığı günlerde yaşayan halkbilimcilerin bir Halk Edebiyatı eserinin en çok değer verdikleri özelliği bu eserin anonim olmasıydı. Çünkü o günlerde “anonim” kavramı hemen akla, halkın türkü, masal, atasözü ve benzeri Halk Edebiyatı ürünlerini topluca (kollektif) yarattığı şeklinde özetlenebilecek “Topluluk Hâlinde Yaratma” kuramını getiriyordu. Günümüz, Halkbilimi çalışmalarında “Topluluk Hâlinde Yaratma Kuramı” geçerliliğini yitirmiştir. Bu kurama göre, Halk Edebiyatı ürünlerinin bir birey tarafından değil de tarihin çok eski çağlarında onları kullanan topluluk tarafından yaratılmış olduğu kabulü, bu ürünlerin onları yaratan topluluğun “millî ruhu”nu (volkgeist) yansıttığı sonucuna varıyordu. Bu sonuca göre, Halk Edebiyatı ürünleri millî ruhu ortaya koyan en arı ve duru kaynaklardı. Bu nedenle de son derece önemliydiler. Bu kabullere bağlı olarak atasözleri, epik destanlar, türküler, mitler, masallar, fıkralar, efsaneler, tekerlemeler ve benzeri Anonim Halk Edebiyatı ürünleri yaklaşık iki yüzyıldır büyük gayretlerle sözlü ve yazılı kaynaklardan derlenerek yayınlanmaktadır. Anonim Halk Edebiyatı ürünleri, ulusal kimliğin oluşumunda ve kökleri üstünde yenilenerek çağdaş formların oluşturulmasındaki katkıları nedeniyle günümüzde de önem verilen ulusal kaynakların başında gelmektedir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

A seçeneği deyimin özelliğidir. C seçeneği bilmecenin özelliğidir. D seçeneği tekerleme özelliğidir. E seçeneği ise alkış (dua) özelliğidir. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Türk atasözleri insan ve toplum ilişkilerinde, sosyal işbirliği ve dayanışmayı, sosyal hiciv, mevkie rağbet, yöneticilik, kanun fikri, mülkiyet, tasarruf, eğitim, iş ve zaman değerlendirilmesi, kabiliyetlerin değerlendirilmesi, kader, nasip, tanrı fikri, sebep-sonuç ilişkisi, değerlerin değer değiştirmesi konuları yaygın olarak işlenilmiştir. C seçeneği bu gruba dahil ve sorunun doğru cevabıdır.