HALK EDEBİYATINA GİRİŞ I

Varyant: Edebiyatta masal, efsane, bilmece, oyun gibi halk edebiyatı ürünlerinin aslından az çok ayrılan değişik biçimine denir. Anonim: Yaratıcısı belli olmayan demektir. Ayak: Halk şiirinde temel kafiyeye verilen isimdir. Cönk: Uzunlamasına açılan, halkın beğendiği şiir ve faydalı bilgileri yazdıkları, ince uzun defterlere verilen isim. Folklor, Halkbilimi anlamına gelen bir kelimedir ve sorunun doğru cevabı A seçeneğidir

Halkbilimi çalışmalarının başlangıç tarihi, yaygın olarak Almanya’da Jacob ve Wilhelm Grimm adlı iki kardeşin, “Ev ve Çocuk Masalları” adlı sözlü gelenekten derleyerek oluşturdukları masal kitaplarını yayınladıkları 1812 yılı kabul edilmektedir. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Edebiyatta masal, efsane, bilmece, oyun gibi halk edebiyatı ürünlerinin aslından az çok ayrılan değişik biçimidir.

Ziya Gökalp’ın Halka Doğru dergisinin 23 Temmuz 1913 tarihli sayısında yayınlanan “Halk Medeniyeti I- Başlangıç” adlı yazısı, Türkiye’de folkloru tanıtan ilk yazıdır. Doğru seçenek D’dir.

Sorunun doğru cevabı E seçeneği olan destandır. Diğer seçeneklerde verilenler “Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı” ürünlerindendir.

Sorunun doğru cevabı A seçeneği olan Hikmet’tir. Diğer seçeneklerde verilenler “Anonim Halk Edebiyatı” ürünlerindendir.

B seçeneği olan “İlâhî”, “Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı” ürünlerinden biridir ve sorunun doğru cevabıdır.

Şehr-engiz: Bir şehrin güzellerinden bahseden manzum eserlere verilen isimdir. Mesnevî: Her beyti kendi içinde kafiyeli olan, uzun nazım biçimleri ile yazılan eserlere denir. Sur-nâme: Düğünler hakkında bilgi verilen eserler. Mecmua: Beğenilen şiir ve faydalı bilgilerin toplandığı defterlere verilen isim. Sorunun doğru cevabı C seçeneği yani Tezkiredir.

Kutadgu Bilig: Yusuf Has Hacib’in 1069-1070’ te tamamlayarak Tabgac Buğ-ra Han’a sunduğu, devlet yönetimini anlatan Türk kültürüyle ilgili son derece zengin bilgiler veren manzum didaktik bir eserdir. Atabetü’l-Hakâyık: Edip Ahmet Yügnekî tarafından XII. yüzyılın ilk yarısında kaleme alınan manzum ahlak kitabıdır. Çin Yıllıkları: Eski Çin tarihlerinde Hunlar, Göktürkler, Uygurlar ve Kırgızlar başta olmak üzere Türk boyları ve kültürleri hakkında son derece önemli bilgiler yer alır. Dîvânu Lügâti’t-Türk: Kaşgarlı Mahmud’un Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçenin Arapçadan daha zengin bir dil olduğunu göstermek amacıyla 1072-1074 arasında hazırladığı ve Türk kültür tarihinin en önemli kaynağı olan ansiklopedik bir sözlüktür. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Seçilen konuya ilişkin özgün ve güvenilir bilgi elde etmek için araştırmacının araştırma yapacağı bireyin, grubun, ya da topluluğun yaşadığı yere giderek yaptığı çalışmaya “alan araştırması” denir. Görüşme yöntemi, araştırmacının, araştırma yerinde kaynak kişilere araştırdığı konularda daha önce hazırladığı soruları görüşme yolu ile sorarak bilgi edinmesi yöntemidir. Anket yöntemi, araştırma konusuyla ilgili, konusuyla ilgili sorular kâğıtlara çoğaltılarak posta yoluyla veya bölgede yaşayanlara elden teslim edilerek ya da muhtar veya öğretmelere ulaştırılarak, bunlardan hazırlanan anketleri uygulamaları ve cevapları geri göndermeleri ile ilgilidir. Buldurmaca Listesi Yöntemi, ankete çok benzeyen ve bazı derleyiciler tarafından daha çok kaynak kişi bulmada kullanılan yöntemdir. Sorunun doğru cevabı E seçeneği yani gözlem yöntemidir.

Halkbilimi çalışmalarının başlangıç tarihi, yaygın olarak Almanya’da Jacob ve Wilhelm Grimm adlı iki kardeşin,“Ev ve Çocuk Masalları” adlı sözlü gelenekten derleyerek oluşturdukları masal kitaplarını yayınladıkları 1812 yılı kabul edilmektedir.

Edebiyatta masal, efsane, bilmece, oyun gibi halk edebiyatı ürünlerinin aslından az çok ayrılan değişik biçimine varyant adı verilir.

Ana Kafiye (Ayak): Bir halk şiirinin bütün dörtlüklerinde belli bir plan dahilinde tekrarlanan kafiyelere, “ana kafiye” (ayak) adı verilir.

Halkın beğendiği şiir ve faydalı bilgileri yazdıkları, uzunlamasına açılan ince uzun defterlere cönk adı verilir.

Beğenilen şiir ve faydalı bilgilerin toplandığı defterlere mecmua adı verilir.

Tezkire: Eski şairlerin biyografilerinin ve eserlerinden örneklerin verildiği kitaplara verilen ad.

Köprülü'nün, Tekke ve Tasavvufî Halk Edebiyatı çalışmalarının temelini atıp bu yöndeki araştırma eğilimini belirleyip şekillendirdiği eseri, 1919 yılında Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar adıyla yayınlanan çalışmasıdır.