HALK EDEBİYATINA GİRİŞ I - Deneme Sınavı - 1

Şiir, öncelikle içeriği ile dikkat çekmektedir. Özgün metin yapısı dikkate alındığında, bir atasözü destanının ilk dörtlüğüdür.

Deyim ve atasözü arasındaki ana fark, bildirilen bir hükmün olup olmadığıdır. Deyimler, hüküm ifadesindense güçlü betimleyicilerdir.

Değişmez biçimli halk edebiyatı türlerinin hemen hepsi için geçerli olan durum; isteğe bağlı kalıp ifade özelliklerinin bozulamamasıdır.

Romantik milliyetçi yorumlar arasında sadece icracı bakış açısı, türler arası geçişe ve sözlü ürünlerin yaşayan kültür içinde gözlemlenmesine odaklanır.

Masallarda, törenlerde, oyunlarda ve âşıkların halk hikâyelerinde icra ettiği tekerlemeler, hemen anlatı başında ya da epizotlar arası geçişlerde kullanılır. Bu açış ve harekete geçirmelerden sonra eğlence, söz oyunu icra etme becerisi gibi diğer işlevler de karşılanmış olur.

Tekerlemelerin tüm çeşitlerinde tema aynı kalmaktadır: hayal, fantezi ürünü unsurlar, rüyalar, alt - üst edilmiş gerçeklikler. Dolayısıyla bu genel tür özelliği tek bir çeşit için ayırıcı bir özellik olamaz.

Bilmeceler, ilk çalışılan sözlü kültür ürünlerinden olup envanter çalışmalarında da metin merkezli bakış açıları güçlü bir biçimde etkili, belirleyici olmuştur.

Her bilmecede soru eki yoktur ama uzun bilmecelerde açık bir soru eki de yer alır. İpuçları sayesinde sorulan şey betimlenir. Bu ipuçları yakın – uzak çağrışımlardan faydalanırlar. Sorulan şey, bilmecelerde başka bir şeyle yani yeni bir özne olarak da ifade edilebilmektedir. Şiirsel yapının bozulmaması için bilmeceler sorulan şeyden bağımsız, bazen de anlamsız ifadelerden oluşan doldurma ifadelere de sahiptir. Her bilmecenin geleneksel bir yanıtı vardır.