HADİS

Hadisin metin kısmını nakleden raviler ve sened üzerindeki inceleme "sened tenkidi"ni oluşturmaktadır.

bütün şıklar bir hadisin sened metni için gereklidir

Muhaddisler yanında kelamcılar da hadisleri metin tenkidine tabi tutmuşlardır.

İllet hadisin sened veya metninde bulunan ve ancak hadis ilminde uzman olanların görebileceği gizli bir kusurdur.

Buhârî kitabına aldığı hadislerin râvilerinin birbirleriyle görüşmüş olmalarını şart koşmaktadır. Buna likâ (görüşme) şartı, görüşmüş olduğunun tespitine de sübûtu’l-likâ denmektedir.

hadisin sened veya metin açısından diğer rivâyetlere aykırılık taşımasına Şaz denilir.

sahih hadisin tanımı da ortaya çıkmaktadır. Buna göre “Sahih hadis, sika bir râvinin kendisi gibi sika olan râviden almak suretiyle senedin başından sonuna kadar muttasıl birşekilde şaz ve illetli olmaksızın naklettiği hadistir”.

Müslim râvilerin birbirleriyle muasır olmalarını, başka bir ifadeyle görüşmüş olma imkânını yeterli görmüştür. Buna da muâseret denmiştir.

Bu tür hadislere Munkatı' hadis adı verilir.

Söz konusu karşılaştırma biçimi sünnetle karşılaştırma olarak bilinir.

Şaz, hadisin sened veya metin açısından diğer rivâyetlere aykırılık taşımasıdır.

Bütün şartları taşıdığı halde râvilerinden birinde hafif bir zapt kusuru bulunan hadis hasen olarak isimlendirilir

Hadisten hüküm çıkarmak hadis tenkidinin amaçlarından biri değildir?

Hadiste metin tenkidi yapılırken samimiyet, i‘tidal, genişhadis kültürü, metnin iyi kavranması, hadisin bütün tarîklerinin toplanması, hadisin edebi özelliklerinin tespiti, müteşâbih-müşkil (anlaşılması zor) hadislerden olup olmadığının tespiti, te’vil imkânlarının araştırılması, metnin derinlemesine tahlil edilmesi gibi noktalara dikkat edilmesi bu yöntemin uygulanması esnasında göz önünde bulundurulması gereken hususlardandır.