HADİS

Tarihteki klâsik usûl daha çok bir hadisin baş tarafını zikretmektir. Tabii ki bu eserlerden faydalanmak isteyen bir okuyucunun özellikle hadisin ilk kelimesini bilmesi gerekir. Öte yandan yakın dönemde, herhangi bir kelimesinden hareketle hadisin kaynağını gösteren Concordance (Konkordans) da telif edilmiştir.

Doğru cevap A'dır.

Osmanlı âlimleri tarafından da hadislerin yerini tespit amacıyla sık sık başvurulan Suyûtî’nin (ö. 911/1505) el-Câmi‘u’s-Sağîr adlı eseridir.

Muellif bu kitabında genel olarak kavlî hadisleri, yani Efendimizin sözlerini ilk bir ya da iki kelimesini zikrederek sıralamıştır. Bununla birlikte kitapta Resûlüllah’ın (s.a.v.) fiili hadisleri de yer almaktadır.

Zira bizzat müellif, uydurma hadisleri bir araya topladığı el-Leâliü’l-masnûâ adlı eserinde zikrettiği bazı rivâyetleri elCâmi‘u’s-sağîr’ine de kaydetmiştir. Bu durum da el-Câmi‘u’s-sağîr’de uydurma rivâyetlerin bulunmadığı tezini gölgelemektedir.

Doğru cevap C'dir.

İnsanların yaygın bir şekilde hadis diye söylediklerinin gerçekte ne olduğu araştırılmıştır. Dolayısıyla bu kitap, hadis olup olmadığında tereddüt edilen bir söz duyulduğunda ilk bakılması gereken eserlerden birisidir.

Keşfü’l-hafâ konusunda bilinmesi gereken en önemli özellik, bir hadisin bu kitapta zikredilmiş olması onun sahih, zayıf ya da mevzû olduğunu göstermemesidir. Önemli olan, müellifin hadis hakkında verdiği bilgilerdir.

Aclûnî, eserinin hatime kısmında meşhur sahabe ve âlimlerin vasiyetleri, kabirleri vs. hakkında bilgiler vermekte ve bunlar arasında uydurma olanlarını zikretmektedir.

İsmâil b. Muhammed el-Aclûnî’nin (ö. 1162/1749) eserinin tam ismi Keşfü’l-hafâ ve müzîlü’l-ilbâs amma’ş-tehara mine’l-ehadîs alâ elsineti’n-nas’dır.

Doğru cevap E'dir.

Bir hadisin bulunabilmesi için başvurulan en yaygın kaynaklardan birisi de Concordance/ Konkordans’tır. el-Mu‘cemü’l-müfehres li elfâzi’l-hadîs adıyla da bilinen bu eser 1916 yılında telif edilmeye başlanmış bütünüyle tamamlanması elli yıldan fazla sürmüştür.

İslâm dünyasından Muhammed Fuad Abdülbâki’nin yanı sıra birçok batılı ilim adamı tarafından oluşturulan bu eser Kütüb-i Tis‘a’da geçen hadisleri içermektedir.

Konkordans’ta bir hadis aranırken mümkün olduğu kadar nadir kelime ya da fiillerin tercih edilmesi gerekir. Bu şekilde ulaşılması hedeflenen hadis daha kolay bir şekilde bulunabilir.

Doğru cevap B'dir.

Bu gün hadis bulmada en çok kullanılan programlardan birisi el-Mektebetü’ş-Şâmile’dir Birçok sürümü çıkartılan bu program binlerle ifade edilen kitaba sahiptir.

Şâmile programında aranan bir rivâyeti, Buhârî’nin Sahîh’i gibi belirli kitapta, sadece hadis kitapları gibi belirli bir grupta ya da bütün kaynaklarda arama şansı bulunmaktadır.

(و/ve) seçeneğini işaretlendikten sonra toplamda beş alternatif kelime yazma hakkımız bulunmaktadır.

Şâmile programının eksik olduğu diğer bir husus, esas alınan kitapların orijinalinde yer alan birçok tahkik ve tahric bilgisine yer verilmemesidir.

Doğru cevap A'dır.

Yazılan kelimelerin aynı sayfa içerisinde ayrı ayrı yerlerde de olsa bulunması isteniyorsa bir alt satırdaki (متناثرة (butonunun işaretlenmesi gerekir. Şayet yazılan kelimenin olduğu gibi aranması arzu ediliyorsa (حبثمطابق ;(kelimenin türevlerinin de aranması isteniyorsa (حبثصريف (kısmı tercih edilmelidir. Hemen yandaki (إختيار اجملال (butonu vasıtasıyla hangi kitaplarda arama yapılacağı belirlenebilir.

Bu programın Şâmile’ye göre daha kullanışlı yönlerinden biri her râvinin kim olduğuna doğrudan ulaşma imkânıdır. Farklı renkle belirlenen isimler tıklandığında râviler hakkında doğrudan bilgi elde edilir. 

İncelediğimiz hadisin içerisindeki garip kelimeleri de doğrudan öğrenme imkânımız bulunmaktadır. Lisânü’l-Arab gibi temel sözlükler ve bazı garîbü’l-hadis eserlerini içeren bu kısımda işaretlenen kelimenin anlamı doğrudan görülebilmektedir.

Cevâmi‘u’l-kelim programında hadis arama dışında, konularına göre hadisleri okumak (تقسيماملوضوعي (butonuyla yapılabilir.

Doğru cevap D'dir.

Sitenin en büyük özelliği Arapçanın yanı sıra Türkçe’de de hadislerin aranabiliyor olmasıdır.

Şayet bir konudaki hadisler toplu olarak görülmesi arzu edilirse “konular” ve “kavramlar” seçenekleri kullanılabilir. Şayet bir hadisin nerede geçtiği öğrenilmek isteniyorsa “hadisler” seçeneği işaretlenmelidir.

Site için taratılan kitaplar genelde harekeli olduğu için hadislerin Arapça aratılmasında kelimelerin harekeli olması gerekir.

Hadisin Arapçası, Türkçesi ve hangi kaynaklarda geçtiğini topluca vermesi bakımından avantajlıdır.

Doğru cevap E'dir.

el-Câmi‘u’s-sağîr ve Keşfü’l-hafâ eserleri klasik usülle hadisin ilk kelimesiyle arama yapma imkanı sağlarken Konkordans ve Şamile programlarında istenilen kelimeyle arama yapılabilmektedir.

Doğru cevap A'dır.

Bu gün hadis bulmada en çok kullanılan programlardan birisi el-Mektebetü’ş-Şâmile’dir Birçok sürümü çıkartılan bu program binlerle ifade edilen kitaba sahiptir. Örneğin elMektebetü’ş-şâmîle’nin ikinci sürümünde 5517 kitabın olduğu belirtilmekte; daha sonraki bir sürümde ise bu sayı 10183 olarak açıklanmaktadır. Program çeşitli eksiklikleri bünyesinde barındırsa da bu kadar çok sayıda kitabın bir araya getirilmiş olması elbette araştırmacıya büyük kolaylıklar sağlamaktadır

Doğru cevap B'dir.

Hikem.net, hadis bulma hususunda çeşitli sorunları bünyesinde barındırsa da Türkçede arama yapılabilmesi, ayrıca hadisin Arapçası, Türkçesi ve hangi kaynaklarda geçtiğini topluca vermesi bakımından avantajlıdır. Ayrıca sitede, yazılan kelimenin geçtiği âyetler de bulunabilmektedir.

Doğru cevap D'dir.

Tarihteki klâsik usûl daha çok bir hadisin baş tarafını zikretmektir. Tabii ki bu eserlerden faydalanmak isteyen bir okuyucunun özellikle hadisin ilk kelimesini bilmesi gerekir.

Doğru cevap D'dir.

Hadis bulmada klasik yöntem, hadisin ilk kelimesini bilmektir.

Concardance programı ile hadisin herhangi bir kelimesiyle hadis bulunabilir.

Sanal ortamdaki websiteleri sayesinde hadis bulunabilir.

Doğru cevap D'dir.

Tarihte bu usulle yazılmış birçok eser bulunmakla birlikte burada daha çok kullanım alanı bulmuş iki eserden bahsedilecektir. Bunlardan birisi Osmanlı âlimleri tarafından da hadislerin yerini tespit amacıyla sık sık başvurulan Suyûtî’nin (ö. 911/1505) el-Câmi‘u’s-Sağîr adlı eseridir.

Diğer şıklardaki bütün bilgiler İsmâil b. Muhammed el-Aclûnî’nin (ö. 1162/1749) eserinin tam ismi Keşfü’l-hafâ ve müzîlü’l-ilbâs amma’ş-tehara mine’l-ehadîs alâ elsineti’n-nas adlı eserin özellikleridir.

Doğru cevap A'dır.

İsmâil b. Muhammed el-Aclûnî’nin (ö. 1162/1749) eserinin tam ismi Keşfü’l-hafâ ve müzîlü’l-ilbâs amma’ş-tehara mine’l-ehadîs alâ elsineti’n-nas’dır. Bu isim kitabın yazılış amacını da ortaya koymaktadır. Zira başlıktan anlaşıldığına göre kitapta, insanların yaygın bir şekilde hadis diye söylediklerinin gerçekte ne olduğu araştırılmıştır. Dolayısıyla bu kitap, hadis olup olmadığında tereddüt edilen bir söz duyulduğunda ilk bakılması gereken eserlerden birisidir.

Diğer şıklardaki bilgiler Suyûtî'nin el-Câmi‘u’s-sağîr adlı eserinin özellikleridir.

Doğru cevap B'dir.

Keşfü’l-hafâ konusunda bilinmesi gereken en önemli özellik, bir hadisin bu kitapta zikredilmiş olması onun sahih, zayıf ya da mevzû olduğunu göstermemesidir. Önemli olan, müellifin hadis hakkında verdiği bilgilerdir.

Doğru cevap C'dir.

Bir hadisin bulunabilmesi için başvurulan en yaygın kaynaklardan birisi de Concordance/ Konkordans’tır. el-Mu‘cemü’l-müfehres li elfâzi’l-hadîs adıyla da bilinen bu eser 1916 yılında telif edilmeye başlanmış bütünüyle tamamlanması elli yıldan fazla sürmüştür. İslâm dünyasından Muhammed Fuad Abdülbâki’nin yanı sıra birçok batılı ilim adamı tarafından oluşturulan bu eser Kütüb-i Tis‘a’da yani Buhârî ve Müslim’in Sahîh’leri, Tirmizî’nin Câmi’i, Ebû Dâvûd, Nesâi ve İbn Mâce’nin Sünen’leri, Mâlik’in Muvatta’ı, Dârimî’nin Sünen’i ve Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde geçen hadisleri içermektedir.

Doğru cevap E'dir.

Konkordans’ta bir hadis aranırken mümkün olduğu kadar nadir kelime ya da fiillerin tercih edilmesi gerekir. Bu şekilde ulaşılması hedeflenen hadis daha kolay bir şekilde bulunabilir. (قال (çok sık kullanılan fiillerden ya da (كان، أن، إن (gibi harflerden hareketle bir hadisin Konkordans’tan bulunması imkânsızdır.

Doğru cevap C'dir.

Bu gün hadis bulmada en çok kullanılan programlardan birisi el-Mektebetü’ş-Şâmile’dir Birçok sürümü çıkartılan bu program binlerle ifade edilen kitaba sahiptir. Örneğin elMektebetü’ş-şâmîle’nin ikinci sürümünde 5517 kitabın olduğu belirtilmekte; daha sonraki bir sürümde ise bu sayı 10183 olarak açıklanmaktadır. Program çeşitli eksiklikleri bünyesinde barındırsa da bu kadar çok sayıda kitabın bir araya getirilmiş olması elbette araştırmacıya büyük kolaylıklar sağlamaktadır.

Doğru cevap A'dır.

Diğer şıklardaki bilgiler www.hikem.net web sitesinin özellikleridir.