HADİS

Kur’ân ve Sünnet’i anlamanın ve aralarındaki ilişkiyi en doğru şekilde kurmanın yolu tefsir, hadis ve fıkıh bilginlerinin ortaya koyduğu usûller ve esaslara göre hareket etmekten geçer.

Bu ifade Kur’ân ve Sünnet bütünlüğünü, Kur’ân’ı anlarken sünnete de müracaat etmek zorunda olduğumuzu açıkça beyan etmektedir.

Hadisler dikkate alınmadan Kur’ân’ın anlaşılmaya çalışılması durumunda, önü alınamayacak ihtilâfların ortaya çıkacağı, dinin bir kaos yumağına dönüşeceği, toplum ile dinî dayanakları arasındaki irtibatın zayı ayacağı ortadadır.

Sadece Kur’ân âyetlerinden hareketle kurgulanan bir din, pek çok farklı örnekte görüldüğü üzere, kaos üretir ve modellik etme özelliğine sahip olamaz.

İttiba, ancak beşer cinsinden birine uymayı ifade etmekte olup, bu yönüyle itaatten ayrılmaktadır.

E seçeneğindeki ayet ticaret ile alakalı bir ayettir.

Hz. Peygamber’in Kur'an'ın tebliği kadar önemli olan temsil sorumluluğu da vardır.

Namazın kıyam, kıraat, rükû, secde gibi rükünlerini teşkil eden kısımları da aynı şekilde Sevgili Peygamberimizin beyânı ile bugünkü anlamını kazanmıştır.

Hadis okuyan kişinin, hadis öğrenirken veya mütalâa ederken meşguliyeti hâlis bir niyete sâhip olmalı, hadis tahsilinden önce Kur’ân’ı ezberlemelidir. Hadisin şanına yakışır bir biçimde, abdestli olarak hadisleri okumalı, tartışma veya mevcut hâlini meşrulaştırma düşüncesiyle değil, öğrenip uygulamak maksadıyla, hadislerle yapıcı ve müspet bir ilişki kurmalıdır. Hadisle meşguliyeti rızık kapısı gibi görmemeli, kendisinin ve ailesinin rızkını temin için ayrı bir meslek edinmelidir.

Bir hadisi doğru anlamak için mutlaka bütün tarîklerini görmek ve son hükmü öyle vermek gerekir.

Bilindiği üzere, her şeyden önce bir beşer olarak Kur’ân’ın ilk muhatabı ve uygulayıcısı Hz. Peygamber’dir. Doğru anlamanın ilk adımı da Kur’ân’ı, vahyin ilk muhatapları olan Allah Resûlü ve sahâbîleri gibi, kalbinde hiç bir tereddüde yer vermeksizin teslim olarak ve yaşamak gayesiyle/suretiyle anlamaya çalışmaktır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Allah Resûlü’nün “Haberiniz olsun! Bana Kur’ân ve onunla birlikte bir benzeri verildi” ve “Size iki şey bırakıyorum, onlara sımsıkı sarıldığınız sürece yolunuzu şaşırmazsınız: Allah’ın Kitâbı ve Peygamber’inin Sünneti” şeklindeki ifadeleri Kur’ân ve Sünnet bütünlüğünü, Kur’ân’ı anlarken sünnete de müracaat etmek zorunda olduğumuzu açıkça beyan etmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hadisler dikkate alınmadan Kur’ân’ın anlaşılmaya çalışılması durumunda, önü alınamayacak ihtilâfların ortaya çıkacağı, dinin bir kaos yumağına dönüşeceği, toplum ile dinî dayanakları arasındaki irtibatın zayıflayacağı ortadadır. İhtilâfa düşülünce başvurulacak yegâne otoritenin Hz. Peygamber olduğunun bizzat Kur’ân’da ifade edilmesi (Nisâ 4/65) bu sebepledir. Kur'an'ı en doğru şekilde anlamak için muhakkak hadislere de başvurulmalıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Allah Resûlü söz konusu olduğunda Kur’ân’da emredilen hususlardan birisi de ittibâdır. İttiba, ancak beşer cinsinden birine uymayı ifade etmekte olup, bu yönüyle itaatten ayrılmaktadır. Kur’ân pek çok âyette mü’minlerin kime ve neye uymaları gerektiğini açıkça ifade etmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Allah Resûlü Rabbi adına elçilik yapmış ve O’nun emrine öncelikle kendisi uymuştur. Dolayısıyla Kur’ân’ın anlaşılması ve yaşanmasında Hz. Peygamber’in onun tebliği kadar önemli olan temsil sorumluluğu da vardır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Hz. Peygambere hitâben “Sana bu zikri (Kur’ân’ı) indirdik ki kendileri için insanlara indirilen şeyi bildirip açıklayasın. Olur ki iyice düşünürler (Nahl 16/44)” buyurulması onun kendi tefsirinin önemini ortaya koymaktadır. Tefsir de, sadece lâfız veya ahkâmın bildirilmesini değil uygulanmasını da içermektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Allah Resûlü Kur’ân’ın sadece tebliğ edicisi/ulaştırıcısı değil aynı zamanda beyân edicisi (mübeyyin), açıklayıcısıdır. Kur’ân âyetlerinin bir kısmı ihtiva ettikleri mânâyı açıkça ifade etse de bir kısmı kapalı (mücmel) olup açıklanmaya muhtaçtır. Bu tür mücmel âyetler çoğu zaman hüküm ifade eden konularda olmakla birlikte, yaratılış, kader, ecel, ölüm ve sonrası, gelecekte yaşanacak olaylar, cennet, cehennem gibi gaybî konuları da içermektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Özellikle âyetlerin anlaşılmasında ihtilâfların söz konusu olduğu durumlarda sözlü ve fiilî Nebevî beyan belirleyici olmaktadır. Ayrıca, aralarında anlam bakımından zıtlık olduğu düşünülen âyetlerin anlaşılması konusunda da Sünnet açıklayıcı hükümler koymuştur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Allah Resûlü’nün Kur’ân’ı açıklama bağlamındaki sözlerinin bir kısmı da âyetlerin mânâsını te’kit etmek için, aynı anlamı ifade etmek üzere söyledikleridir. Hatırlatma ve te’kit, bazen aynı âyeti tekrarlamak, bağlamında yeniden söylemek, bazen mânâyı başka bir sözle ifade etmek şeklinde olur. Bu durumda sözden maksat, âyetle ifade edilen hükmün mânâsını kuvvetlendirmektir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Hadis okuyan kişinin, hadis öğrenirken veya mütalâa ederken meşguliyeti hâlis bir niyete sâhip olmalı, hadis tahsilinden önce Kur’ân’ı ezberlemelidir. Hadisin şanına yakışır bir biçimde, abdestli olarak hadisleri okumalı, tartışma veya mevcut hâlini meşrulaştırma düşüncesiyle değil, öğrenip uygulamak maksadıyla, hadislerle yapıcı ve müspet bir ilişki kurmalıdır. Hadisle meşguliyeti rızık kapısı gibi görmemeli, kendisinin ve ailesinin rızkını temin için ayrı bir meslek edinmelidir. Hadislerin gereği ile amel etmek öncelikle hadis ehlinin işidir. Zira hadis ehli, her ne kadar Allah Resûlü’ne sahâbî olamamışlarsa da nefeslerinin (sözlerinin) sahâbîsidirler. Hadis okuyanın yaşantısında, Kur’ân ve Sünnetin tesiri görülmeli, dinin yasakladığı hususlardan dikkatle kaçınmalı, emrettiklerini gücü nisbetinde yapmaya çalışmalı, bu konuda topluma örnek olmalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.