HADİS - Deneme Sınavı - 13

Tefsir

İttiba

Vahiy

Kitab't- Tefsir

Sünnet

Tahrif

Takriri

Tavsif

Hz. Peygamber

Metlüv Vahiy

Kur’ân, kendi kendini muhtelif âyetlerde açıkladığı gibi, Hz. Peygamber de söz, davranış ve onaylarıyla Kur’ân’ı en güzel şekilde açıklamıştır.

Kur’ân’da Allah’a imanın yanında ‘Resûle iman’ da emredilmekte olup hiç şüphesiz bunun kapsamı, onun sadece peygamber olduğuna inanmakla sınırlı değildir. Aksine uyma emrini bildirdiği hususların tamamı için geçerlidir. Allah Resûlü’ne iman emredildiği gibi itaat da emredilmiş olup, bu pek çok âyette
Allah’a itaatle birlikte zikredilmiş ve ona itaatin de aynı derecede önemli olduğu vurgulanmıştır. Yüce Allah, insanlara ideâl örnek olarak Allah Resûlü’nü göstermiş ve her yönüyle insanlığın ona uyması gerektiğini ifade etmiştir. Örneklik konusu, hiçbir kayıt ve sınırlamaya tabi tutulmaksızın hayatın bütün yönlerini içine almaktadır. Allah Teâlâ kendisi istediği şeyleri helâl ve haram kıldığı gibi bu fiilleri Resûlü’ne de nisbet etmiş ve bu yetkiyi ona da vermiştir.

Allah Resûlü söz konusu olduğunda Kur’ân’da emredilen hususlardan birisi de ittibâdır. İttiba, ancak beşer cinsinden birine uymayı ifade etmekte olup, bu yönüyle itaatten ayrılmaktadır.

Kur’ân Sünnet bütünlüğünü açıkça gösteren ve Allah Resûlü’nün dini doğru anlamak ve yaşamak için örnek alma/itaat zorunluluğunu ifade eden bir diğer husus, Kur’ân dışında da Hz. Peygamber’e vahiy geldiğine delâlet eden âyetlerdir. Allah Resûlü’nün hayatının tamamıyla vahyin kontrolünde olması bir yana, bu tür âyetler de gayri metlüv vahiy (namazda okunmayan vahiy) olgusuna açık delillerdendir.

Kur’ân Sünnet bütünlüğünü açıkça gösteren ve Allah Resûlü’nün dini doğru anlamak ve yaşamak için örnek alma/itaat zorunluluğunu ifade eden bir diğer husus, Kur’ân dışında da Hz. Peygamber’e vahiy geldiğine delâlet eden âyetlerdir. Allah Resûlü’nün hayatının tamamıyla vahyin kontrolünde olması bir yana, bu tür âyetler de gayri metlüv vahiy (namazda okunmayan vahiy) olgusuna açık delillerdendir ve bu tür âyetlerin yirmi kadar olduğu ifade edilmektedir.

Kur’ân âyetlerinin bir kısmı ihtiva ettikleri mânâyı açıkça ifade etse de bir kısmı kapalı yani mücmel olup açıklanmaya muhtaçtır. Bu tür mücmel âyetler çoğu zaman hüküm ifade eden konularda olmakla birlikte, yaratılış, kader, ecel, ölüm ve sonrası, gelecekte yaşanacak olaylar, cennet, cehennem gibi gaybî konuları da içermektedir.

Hadis okuyan kişinin, hadis öğrenirken veya mütalâa ederken meşguliyeti hâlis bir niyete sâhip olmalı, hadis tahsilinden önce Kur’ân’ı ezberlemelidir. Hadisin şanına yakışır bir biçimde, abdestli olarak hadisleri okumalı, tartışma veya mevcut hâlini meşrulaştırma düşüncesiyle değil, öğrenip uygulamak maksadıyla, hadislerle yapıcı ve müspet bir ilişki kurmalıdır. Hadisle meşguliyeti rızık kapısı gibi görmemeli, kendisinin ve ailesinin rızkını temin için ayrı bir meslek edinmelidir.

Kur’ân’da zikredilen bir hususun bazı özelliklerini belirtmek yani tavsîf, suretiyle muhataplarının daha iyi anlamalarını sağlamaya yönelik açıklamalar yapması da Hz. Peygamber’in Kur’ân-ı Kerîm’i açıklama sorumluluğunun tezâhürüdür. Tavsif de yine teşvik, sakındırma, istenilen veya kötülenen bazı hususların özelliklerini belirleme şeklinde olabilir.