HADİS TARİHİ VE USULÜ

Yukarıdaki soruda tanımlanan hadis, B seçeneğindeki Mütevâtir hadistir. Haber-i Vâhid, herhangi bir tabakada râvî sayısı, mütevatir hadisin râvî sayısına ulaşamayan hadistir. Makbûl hadisler, Hz. Peygamber’e ait olma ihtimali fazla olan hadislerdir. Merdûd hadisler, Hz. Peygamber’e ait olma ihtimali az olan hadislerdir. Munkatı’ ise hadis ilminde, senedinde sahabeden sonra bir veya peş peşe olmayarak, birkaç râvî atlanmış olan hadislerdir.

Makbûl hadisler, Hz. Peygamber’e ait olma ihtimali fazla olan hadislerdir. Makbûl hadisler, biri E seçeneğinde verilen Sahîh, biri de hasen olmak üzere ikiye ayrılırlar. A, B, C ve D seçeneklerindeki hadisler ise Merdûd hadis türlerindendir.

Yukarıda tanımlanan merdûd hadis türü Arapça’da alaca karanlık anlamına gelen A seçeneğindeki müdellestir. Muʻallel, hadis ilminde, ancak işin uzmanı âlimlerin fark edebileceği ve sahihliğe zarar veren gizli bir kusuru bulunan hadise verilen isimdir. Muzdarip, hadis ilminde, birbirlerine zıt olmakla beraber birinim diğerine tercih imkânı bulunmayan hadislerden her birine verilen isimdir. Maklûb, hadis ilminde, sened veya metindeki kelime veya cümleler arasında yer değişikliği yapılmış olan hadise denir. Sâzz- Mahfûz ise hadis ilminde, sika bir râvînin kendisinden sonra sika olan bir râvîye veya râvîlere zıt olarak rivayet ettiği hadis demektir.

Soruda tanımlanan hadis türü C seçeneğindeki Kudsî hadistir. A seçeneğindeki Merfû, hadis ilminde, Hz. Peygamber’e – sallellahu aleyhi ve sellem- ait olduğu söylenen söz, iş veya herhangi bir durumla ilgili hadis demektir. B seçeneğindeki Mevkûf, bir sahabiye ait olduğu söylenen söz ve işle ilgili hadis demektir. D seçeneğindeki Muhkem, hadis ilminde, kendisine zıt mânâda sağlam bir hadis veya şer’î bir delil bulunmayan yani diğer dinî delillerle çelişmeyen hadis demektir. E seçeneğindeki Muttasıl, hadis ilminde, senedinde başından sonuna kadar râvî düşmesi bulunmayan, isnad zinciri kesintisiz olarak devam eden hadis demektir.

D seçeneğinde verilen Muennen, senedindeki iki veya daha çok râvî arasında bulunan hadistir ve senedin özelliklerine göre sınıflandırılan hadis türlerindendir. A, B, C ve E seçeneğinde belirtilen hadisler ise senedi veya metninin müşterek özelliklerine göre sınıflandırılan hadislerdendir.

Soruda tanımlanan hadisin ismi A seçeneğindeki müsnedtir. B seçeneğindeki Musahhaf, sened veya metninden noktalama ve harekeleme hatası yapılmış olan hadistir. C seçeneğindeki Muharref, sened veya metninde harf hatası yapılmış olan hadistir. D seçeneğindeki Garîb, herhangi bir yönden farklılık gösteren veya tek kalan hadis demektir. E seçeneğindeki Müdrec, sened veya metnine, aslında bulunmayan bir şey eklenmiş olan

Sened veya metnine, aslında bulunmayan bir şey eklenmiş hadise verilen isim olan E seçeneğindeki Müdrec soruda verilen özelliklere göre sınıflandırılan hadislerdendir. A, B, C ve D seçeneklerindeki hadisler ise Merdûd hadislerdir.

Yukarıdaki açıklamaya göre sahîh hadisler, Sahîh li-zâtihi ve Sahih li-gayrih olmak üzere toplamda, B seçeneğinde belirtildiği gibi iki kısma ayrılır.

Yukarıda bahsi geçen hadise verilen isim Arapça’da, kesik ve kopuk anlamına gelen C seçeneğindeki “Munkatı’”dır. A seçeneğindeki Mürsel hadis ilminde Tâbiînin doğrudan Hz. Peygamber’den -sallellahu aleyhi ve sellem- naklettiği hadis demektir. B seçeneğindeki Muʻdal, hadis ilminde, senedinden peş peşe iki veya daha fazla râvî atlanmış olan hadis demektir. D seçeneğindeki Mu’allak, senedinin müellif tarafı, bir veya birkaç râvîsi atlanmış gibi eksik olan hadistir. E seçeneğindeki Müdelles ise hadis ilminde, bir kusuru veya ekseriya hoş görülmeyen bir özelliği gizlenerek onun bulunmadığını zannettirecek şekilde rivayet edilmiş olan hadis demektir.