HADİS TARİHİ VE USULÜ - Deneme Sınavı - 14

Eski adı Yesrib iken Hz. Peygamber’in hicretiyle birlikte yeniden imar ve inşa edilerek bir medeniyet merkezi haline dönüşen ve Medine adını alan bu şehir, genel anlamda İslam’ın ilk merkezidir.

Hz. Peygamber zamanında fetih hazırlıkları yapılan Şam, Hz. Ebû Bekir döneminde fethedilmiştir.

Hocalık ehliyetine riayet hocanın uyması gerekenlerdendir.

Hz. Peygamber’in vefatının üzerinden henüz yarım asır geçmeden Hicaz merkezli İslâm coğrafyası fetihlerle dört yöne alabildiğince genişliyor, Resûlüllah’a öğrenci olmuş sahâbîler halîfeler tarafından, fethedilen ülkelere değişik görevlerle gönderiliyordu. Vahyin canlı şâhitleri olan bu nesil mensupları, gittikleri yerlerde ilgi odağı oluyor, ilim meraklıları uzak, yakın demeden buralara gelip onlardan nebevî bilgi mirasını almaya çalışıyorlardı. Kısa sürede birer ilim merkezi haline dönüşen bu yerler, İlim Merkezleri veya Hadisin Coğrafî Merkezleri olarak adlandırılır. Bu yerler; Medine, Mekke, Şam, Küfe, Basra, Bağdat, Cezire, Yemen, Mısır, Mağrip ve Endülüs, Horosan ve Maveraünnehir’ dir.

Mekke’de gözden uzak bir yerde bulunan Dâru’l-erkam (Erkam’ın evi), İslâmın ilk zamanlarında belli bir gizlilik içerisinde yürütülen Müslümanları eğitme faaliyetinde önemli bir buluşma noktası idi.

Bu dönem, Hz. Peygamber’in vefatıyla başlayıp hicrî 220 yılı civarına kadar devam eden oldukça uzun bir süreyi kapsar.

Sâhibiye (Gökmedrese) veya Çifte Minareli Medrese Dârulhadîsi olarak tanınan  darülhadisler Sivas’ ta kurulumuşlardır.

Osmanlı döneminde ilk dârulhadîs, I. Murat devrinde (1360-1389) Çandarlı Hayrettin Paşa tarafından İznik’ te yapılmıştır.

Güzel ahlâk, hayâ, nezâket, zerâfet, yol, yordam gibi anlamlara gelen edep kelimesinin çoğulu olan âdâb, hadis öğrenim ve öğretiminde ahlâk ve terbiye kurallarına göre uyulması gereken yerleşik esaslar, günümüz tabiriyle bilimsel etik kuralları demektir.

İlk devir Osmanlı dârulhadislerinin en meşhuru II. Murad’ın 828/1425’te Edirne’de yaptırılan ve Osmanlı medrese teşkilatı açısından bir dönüm noktası sayılan Dârulhadîs Medresesi’dir.

Kanûnî devrinde dârulhadisler artmıştır. Amasya’da Osman Çelebi, İstanbul Eyüp’te Defterdar Mehmed Çelebi, Beyazıt’ta Papasoğlu, Vilâyet Konağı civarında Sofu Mehmed Paşa, Demirkapı’da Mehmed Ağa, Vefa’da Hüsrev Kethüdâ dârulhadisleri ile Süleymaniye Külliyesi bünyesinde kurnulan Süleymaniye Dârulhadîsi bu devre aittir.

Cumhuriyet döneminde ilk Yüksek İslam Enstitüleri 1959’ta İstanbulda eğitim- öğretime başlamıştır.

Ruvat kelimesi Ravi kelimesinin çoğuludur.

Sahabiliğin tesbit yollarında mezhep yer almamaktadır.

Hocalık ehliyetine riayet hocanın uyması gerekenlerdendir.

Hz. Hatice ilk Müslüman sahabilerden bilinmektedir.

Üveys el-Karanî Muhadramun sahabelerindendir.

Adaletin unsurları arasında Özgürlük yer almamaktadır.

Zabtın unsurları: Teyakkuz, Hıfz, Kitabı korumak, Mana ile Rivayette lafızların anlamını bilmek.

Rivayet hatalarına uymamak olması gerekn doğru bir harekettir.