HADİS TARİHİ VE USULÜ - Deneme Sınavı - 6

Eserin tam adı Cem’ul-fevâid min Câmi’i’l-usûl ve Mecma’i’z-zevâid’dir. Eser Naim Erdoğan tarafından Büyük Hadis Külliyâtı adıyla Türkçe’ye tercüme edilmiştir.

Eserin tam adı Kenzü’l-ummâl fî süneni’l-akvâl ve’l-ef’âl’dir. Herhangi bir konudaki hadislere topluca ulaşmak isteyenler için kolaylık sağlayan kitapta rumuzlarla hadislerin kaynağı belirtilmiştir.

Mukayeseli çalışmalar adı altında üç eser vardır. Mecma’u’z- zevâid, el-Metâlibü’l-‘âliye ve İthâfü’l-hıyere.

Zevâid türü eserlerin hadisler açısından dördü de önemli faydalar sağlamıştır.

Terğîb iyiliğe teşvik, terhîb ise kötülükten sakındırmak demektir.

Aclûnî’nin tam adı Keşfu’l-hafâ ve muzîlu’l-ilbâs amme’ş-tehere mine’lehâdîs alâ elsineti’n-nâs olan kitabı, halk arasında hadis diye dolaşan sözlerin hadis olup olmadığını ortaya koymak amacıyla yazılmış en hacimli eserdir.

E-Câmiu’s-sahîh Buhari tarafından yazılmıştır ve Buhari şerhleri arasındadır.

Sadece sahih hadisleri bir eserde toplama faaliyeti ilk defa üçüncü asırda Buhârî ve Müslim tarafından başlatılmıştı.

Müstahrec türü eserler temel hadis kaynaklarındaki hadisleri âlî isnadla elde etmek ve onları daha güçlü kılmak amacınını gerçekleştirmek için hazırlandılar.

Temel hadis kaynaklarını birbiriyle mukayese eden eserlere zavâid adı verilmektedir.

Müstedrek türünün en tanınmış çalışması Hâkim en-Nîsâbûrî’nin (ö. 405/1014) elMüstedrek ale’s-Sahîhayn isimli eseridir.

Mesâbîhu’s-sünne İslâm dünyasında büyük şöhret kazanmış ve üzerine kırktan fazla şerh yazılmıştır. Bunlar arasında en tanınmışı Hatîb et-Tebrizî diye tanınan Muhammed b. Abdillah’ın (ö. 737/1336) Mişkâtü’lMesâbîh’idir. Hatîb et-Tebrizî bu eserinde Begavî’nin sahih ve hasen diye ikiye ayırdığı hadisleri yeniden düzenlemiştir. Onun hadisleri seçme şartlarını dikkate alarak esere üçüncü bir bölüm daha eklemiştir. Birinci bölüm Begavî’nin sıhah dediği hadisleri ihtiva etmektedir.

Zevâdin tespitinde genellikle Kütüb-i sitte esas alınmıştır.

Tanınmış tahric eserlerinden biri İmam Gazzâlî’nin İhyâü ulûmi’d-dîn adlı eseri üzerine Zeynüddin el-Irâkî’nin çalışmasıdır.

İslâm dünyasında 18. yüzyılın bir kısmı ile 19. yüzyılda hadis alanındaki çalışmalarıyla öne çıkan bölge, Hint Alt Kıtası diye isimlendirilen bölgedir.

Önemli hadis medreselerinden bir Kânûnî devrinde 1557’de yapılan Süleymaniye Dârulhadîsi’dir.

XVIII. asırda Osmanlı Anadolusunun en önde gelen hadisçisi, Amasya’da doğan Yusuf Efendizâde’dir (ö. 1167/1754).

Osmanlıda egemen mezhep olarak Hanefîliğin kabul edilmesi ekoller arasındaki rekabetin oluşmasını ve tabiatıyla farklı eserlerin yazımını azaltmıştır.

Kevserî’nin pekçok ilmî makalesi ve telif kitabı vardır. Makaleleri Makâlâtu’l-Kevserî ismiyle bir kitapta toplandı.

1950’den sonraki yıllarda ise hadis çalışmaları toparlanma sürecine girmiş, daha sonra ise olgunlaşmaya başlamıştır.