HABERCİLİĞİN TEMEL KAVRAMLARI

Logonun üstünde bulunan haber sürmanşet olarak adlandırılır.

Başlıkların harf büyüklüğü punto kavramıyla karşılanır.

Kapak ve kapak yazısı dergilerde bulunur. Diğer seçenekler gazeteyken D seçeneğinde Atlas dergisi bulunmaktadır.

Bir gazete sayfasında genellikle aralarında yaklaşık yarım santimetre ya da daha az boşluk bulunan dikey, yukarıdan aşağıya doğru uzanan bölümler kolondur.

Pek çok içeriği ya da bölümü bünyesinde barındıran; haber, köşe yazısı, video, bilgi, söyleşi, sohbet, eğlence, eğitim, ekonomi, finans, yaşam, spor, yemek, trend, kadın, TV, magazin, sinema, oyun, reklam ve arşiv gibi çeşitli bölümlerden oluşan web sitelerine kapı anlamına gelen portal denir.

Protokol haberciliğinde en önce, protokolde ilk sırada yer alan kurum ya da kişinin haberi, ardından protokol sırasına göre diğerlerinin haberlerine yer verilir.

İyi bir haber başlığının nasıl olması gerektiğine ilişkin belli başlı noktalar üzerinde durulacak olursa özetle şunlara dikkat edilmesi gerektiğinin altı
çizilebilir:
• Başlıklar haberi okutmak için okuyucuyu isteklendirmelidir
• Okuyucunun ilgi ve dikkatini çekmelidir
• Haber unsurlarını içermelidir
• Kısa ve anlaşılır olmalıdır
• Haber metni ile çelişmemelidir
• Haberin özünden uzaklaşılmamalıdır
• Abartılı olmamalıdır
• Çoklu okuma ya da yanlış anlaşılmaya yol açmamalıdır
• İmalı anlamlar içermemelidir
• Boş sözlerden kaçınılmalıdır
• Habere yorum getirmemelidir

İnternette videolarla desteklenmiş yayınlar multimedya yayın olarak adlandırılır.

Kaç tane sorusu 5 n 1 k'dan biri değildir.

Diğer seçeneklerde özetleyici giriş varken C seçeneğindeki giriş genelleyicidir.

Gazeteciler için en zor işlerden biri her gün meydana gelen milyonlarca olay ve bunlara ilişkin yazılan binlerce haber arasından belli sayıda haberi seçerek ve bunları belirli bir hiyerarşik sıra içerisinde düzenleyerek halka sunmaktır. Yayın organları her gün halka ülkede ve dünyada yaşanan en önemli olayların hangileri olduğunu ve hangi sorunların çözüm beklediğini sunarlar. Hangi sorunların daha önemli ve acil çözüm beklediğinden başlayarak daha az önemli konulara doğru uzanan bir sıralamadır bu. Konular ya da haberler arasındaki önemlilik sıralamasına yayın organlarında “gündem” adı verilir.

Ülkeyi ilgilendiren en önemli problemleri gündeme getirmek yerine başka konuları gündeme getiren yayın organları bu nedenle “suni gündem yaratmak” eleştirisiyle karşı karşıya kalabilir. Bu aslında ülkede daha önemli konular varken dikkatin başka yere çekilmesi ya da çekilmeye çalışılmasına yönelik bir eleştiridir.

Manşet: Gazetelerin ilk sayfasına en iri puntolarla konulan, genellikle gazetenin logosunun altında yayınlanan başlık

Sürmanşet: Gazetelerin birinci sayfasındaki gazetenin logosunun üzerinde kullanılan başlık.

“Sürmanşet haber” olağan üstü durumlarda tercih edilen, manşet haberden çok daha önemli haberlere karşılık gelir. Dolayısıyla geleneksel gazetecilik anlayışında normal bir günde sürmanşet haber uygulamasına gerek yoktur. Çünkü gazetenin en önemli haberi manşet haber olarak sayfada yer alacaktır. Ancak çok daha önemli gelişmelerin yaşandığı nadir durumlarda sürmanşet uygulamasına gidilir. Aslında sürmanşet uygulamasının geçmişine bakıldığında zorunlu ve pratik bir teknik uygulama olduğu da söylenebilir.

Bir gazete sayfası genellikle aralarında yaklaşık yarım santimetre ya da daha az boşluk bulunan dikey, yukarıdan aşağıya doğru uzanan kolonlar dikkate alınarak tasarlanır. Bu kolonların her birine “sütun” adı verilir.

İngilizce “portal” sözcüğü “ana kapı” anlamına gelir. Aynen gazetelerde olduğu gibi pek çok içeriği ya da bölümü bünyesinde barındıran; haber, köşe yazısı, video, bilgi, söyleşi, sohbet, eğlence, eğitim, ekonomi, finans, yaşam, spor, yemek, trend, kadın, TV, magazin, sinema, oyun, reklam ve arşiv gibi çeşitli bölümlerden oluşan web sitelerine haber portalı adı verilir.

ÖRNEK:

X1:haber başlığı…….2019 FİBA KADINLAR AVRUPA ŞAMPİYONASI’NDA SON DURUM

BASKETBOL-Spor / 29 Haziran 2019 / 09.05 /Güncelleme 1 saat önce

Servis-Bölüm        /Yayın tarihi/              saat  /Güncelleme

x6:……….haber içeriği:………Letonya ve Sırbistan’ın ortaklaşa düzenlediği 2019 FİBA Kadınlar Avrupa Şampiyonası’nın ikinci günü tamamlandı.

C Grubunda mücadele eden Türkiye ………………………………x6.

Multimedya Ses, görüntü, video, animasyon, grafik, canlandırma vb. öğeleri birleştiren bilgisayar ortamı.

Haber öğeleri şöyle tanımlanabilir:

Bu örnek haberde tüm haber öğelerine ilişkin sorulara bir şekilde yanıt verilmiştir. Ancak kimi zaman bu öğelerin tamamı karşılığını bulmaz. Bir haberde haber öğelerinden biri ya da birkaçı bulunmuyorsa bu tür haberlere “eksik haber” adı verilir.

Zıtlık İfade Eden Giriş:

Haber tanımlarında “köpeğin insanı ısırması değil ama insanın köpeği ısırması haberdir” denir. Dolayısıyla her gün karşılaşılan olaylar habercilikte “rutin” olarak görülür ve haber değeri düşük bulunur. Sıra dışı, farklı, nadir, beklenmedik, şaşırtıcı şeyler her zaman daha fazla haber değerine sahiptir. Bu bağlamda bir olayda alışık olunanın dışında bir durumun varlığı ön plana çıkartılarak habere giriş yapılabilir. Şu örnekler incelenebilir:

Doğrudan Anlatım:

Diğer cümle ve yüklem türü ise haber kaynağının sözlerinin kelimesi kelimesine; yani olduğu gibi aktarılmasına dayanan, aktarılan sözlerin aktaran kişinin adı belirtilerek tırnak içinde yazıldığı “doğrudan anlatım” tekniğine dayanır. Bu teknikte kullanılan yüklemler daha çok şunlardır: “dedi”, “şunları söyledi”, “şöyle konuştu”, “diye konuştu”, “diye kaydetti”, “şu açıklamada bulundu”, “ifadesini kullandı”. Yüklemlerin koyu olarak yazıldığı şu cümleler incelenebilir: