HABERCİLİĞİN TEMEL KAVRAMLARI

Zamanlılık haberin son olayları ve gelişmeleri içermesidir.

Güncellik haberin zamansal yakınlığını ifade eder, eşdeyişle, haberin bugünkü yaşam koşulları, toplumsal ilgiler ve beğenilerle ilgili bulunmasıdır.

Haberin objektifliği, nesnelliği, yanlılığı ya da taşıdığı sorumluluk gibi somut olmayan kurallar haber değerlendirme ilkelerindendir.

Mücadele, çatışma: İnsanların kavgaya yönelik olan ilkel eğilimleri nedeniyle, çatışma haberleri ilgi çekmektedir.

Haber atlatma: Muhabirin, başka muhabirlerden önce bir haber elde ederek yayn organında yayımlatması.

Haber olaylarına göre: Olaylarına göre haberler; sosyal, siyasal, ekonomi, finans, ifl, işçi, magazin, polis, adliye, spor, bilim, din, eğitim, sağlık, ev, yaşam, uzay, hukuk, dış haber gibi konulara ayrılır.

Objektiflik; haber olayını bireysel etkilerden uzak, doğruyu, yansız bir düzenleme ile olduğu gibi vermek ve gerçeklerden ayrılmamaktır.

Olayın tüm unsurlarının eksiksiz biçimde bir haberde işlenmesi için temel gazetecilik kuralı, 5N1K denilen kuralın uygulanmasıdır.

Haberin temel özellikleri kapsamında haber de reklam içeriği hiçbir şekilde bulunamaz.

Bir eylemin ya da söylemin hedef kitlelere ulaştırılması için içermesi gereken özelliklere haber değeri denir.

Haberin son olayları ve gelişmeleri içermesi zamanlılık haber değeridir.

Haberin nerede meydana geldiği ile ilişkili olan haber değeri yakınlık öğesidir. İnsanlar doğaları gereği yakın çevreleri ile ortak kültürel ve coğrafi bağlılıklarının olduğu yere ilgi duyarlar.

Gündelik hayat içinde az bulunan, görülen, olan olaylar okurun ilgisini çekebilir.

Alışılmamış yönleri bulunan, tuhaf, yadırganan, şaşkınlık yaratan, acayip olduğu düşünülen şeylerin haber değeri daha yüksektir. Beş bacaklı buzağının doğması haberi, gariplik unsuru içermektedir. Bu yüzden trafik kazası haberinden daha değerli bir haber olarak görülmüş olabilir.

Kimi yayın organları habere, magazin haberciliğine yöneldiklerinden, habere eğlendirici yönü ön plana çıkartılarak, diğer bir deyişle renkli bir biçimde sunmaktadır. Haberi genelde öyküleştirerek sunan magazin haberciliğinde bol ver renkli görsel malzeme kullanmaktadır. Başlıklarda da heyecanı arttırmaya çalışan bir kelime seçimi söz konusudur. BU yaklaşım popüler ve magazin gazeteciliği tercih eden yayın organlarınca kullanılmaktadır.

Haberde doğru ve gerçek bilgilerin verilmesi gerekir.

Gazete ve dergilerde içerik kadar habere ayrılan alan ile radyo ve televizyon haberlerinde habere ayrılan süre belli bir mesaj taşır. Örneğin gazetelerde, sürmanşet ve manşet en önemli habere ayrılan alandır. Radyo veya televizyon haber bültenlerinde ise ilk haber en önemli haberdir. Haberlerin objektifli¤i denildi¤inde asgari olarak olayın tüm taraflarının yeterli ve net bir biçimde ortaya konulması, farklı görüşlerinin tümüne dengeli bir biçimde yer verilmesi ve bu denge sağlanırken de tüm taraflara aynı mesafede durularak aynı ölçüde yer verilmesi ve adil olunması şartlarına uyulmalıdır.

Medyada yer alan haberleri genel olarak yayınlandığı kitle iletişim aracının türüne, haber niteliklerine ve konularına göre sınıflandırmak mümkündür.