HABERCİLİĞİN TEMEL KAVRAMLARI

Julius Sezar (MÖ 100-44) döneminde senato oturumunun tutanakları Acta Senatus adıyla yayınlanmıştı. Bunlar sonraları resmi gazete niteliğine bürünerek Acta Publica adıyla bir sayfalık bültenler olarak yayınlanır.

Ortaçağda düzenli haber yayan ve gazete niteliğinde olan, dünyanın en eski gazetesi olarak kabul edilen, günümüze kadar da yayınını sürdüren gazete, 911'de Çin'de yayınlanmaya başlayan Tio Pao'dur. Bu gazete, o dönemde Çin'de egemen olan Thiang ailesinin görevlendirdiği kişilerce bir çeşit "saray bildirisi" mahiyetinde bir gazeteydi. Yönetime gelen aileler tarafından değişik isimler verilerek yayımını sürdürmüştür.

Süreli yayımlanan ilk gazete, 1605 yılında Hollanda'da yayımlanmaya başlayan Wettlyeke Tydinghen adlı Flamanca ve Fransızca çıkan gazetedir.

Fransa'da haftalık olarak düzenli çıkmaya başlayan ilk gazete La Gazette (1631) dir. BU gazete, doktor Renaudot tarafından yarı resmi olarak çıkarılmış ve Kral XIII. Louis de yazılar yazmıştır. Renaudot düzenli olarak baş yazılar da yazmış ve basın tarihine ilk başyazı yazan kişi olarak girmiştir.

İstanbul'da ilk basımevini, 1493'de İspanya'dan İstanbul'a göç eden Yahudiler getirmiş ve kurmuşlardır.

Osmanlı'da ilk gazeteyi Fransız devriminin amaçlarını anlatmak ve diğer ülkelerin desteğini kazanmak amacıyla 1795'te Bulletin des Nouvelles adıyla Fransız elçiliği yayımlamıştır.

Tüccar olan ve İngiltere'deki Morning Herald gazetesinin de muhabirliğini yapan William Churcill 1840 yılında Padişah'tan aldığı izinle Ceride-i Havadis gazetesini yayımlamaya başlamıştır. Bu gazete ikinci Türkçe gazete olarak basın tarihindeki yerini alır.

Takvim-i Vekayi, II. Mahmut'un isteği doğrultusunda yayımlanmaya başlamış ve başına Vak'anüvis Esat Efendi getirilmiştir. Bu gazete Osmanlı devleti olanaklarıyla çıkan ve resmi nitelikte bir gazetedir. Ceride-i Havadis ise mali sıkıntılardan kutulmak için sürekli devlet desteği talep etmiştir. Bu nedenle Ceride-i Havadis gazetesi yarı resmi olarak tanımlanmaktadır.

Türk basınında ilk sansür 1876 yılında "Sansür Kararnamesi" ile uygulanmaya başlar. Bu dönemde gazeteler yayından önce kontrol edilerek, hükumete yönelik eleştiri içeren haberler ve kullanımı yasaklanan kelimeler çıkartılmıştır.