HABERCİLİĞİN TEMEL KAVRAMLARI - Deneme Sınavı - 3

Medya okuryazarlığı, medya mesajlarına ulaşma, bunları analiz edebilme, değerlendirebilme ve bunların iletilmesi olarak tanımlanmaktadır (Yates, 1999). Doğru cevap D'dir.

Medya okuryazarlığı eğitimiyle kişilere kazandırılmak istenen temel beceriler şunlardır (Önal, 2007):

Medya kapsamındaki bilgi kaynaklarını ve kanallarını özellikleriyle tanıma;

Medya üretiminin temelinde yatan düşüncelerin ve değerlerin nasıl analiz edileceğini öğrenme;

Medyanın isimler, tarihler, tanımlar ve ortamlarla ifade edilebilen gerçek olaylara dayalı bilgiyi ne denli kapsadığını inceleme;

• Medya kapsamında aşk, nefret, mutluluk ve kızgınlık gibi duyguların nasıl aktarılması gerektiğini anlatma;

• Göze ve kulağa hitap eden estetik ve sanatsal unsurların medya kapsamıyla nasıl bütünleştiğini değerlendirme;

• Edinilen bilgilere yönelik uygulamalar gerçekleştirme;

• Materyal üretim aşamalarını öğrenerek, düşünceleri gerektiğinde medya ortamlarında ifade etmedir. Doğru cevap C'dir.

Bir Medya Akademisyeni olan Art Silverblatt’a göre kişinin eleştirel düşünme yetenekleriyle medya içerikleri hakkında bağımsız yargılar verebilmesi ve bunu geliştirme. Medya içerikleri ve medyada verilen mesajları eleştirel düşünme, medya okuryazarlığının temel özelliklerinden biridir. Doğru cevap D'dir.

Kişisel Anlam Eşleştirme ve Anlam Yapılandırma Çalışması

Kişisel anlam eşleştirme ve anlam yapılandırma, bilgi işleme görevlerinin yönetimine ilişkin bir kavramdır. Bu kavram hedeflerden ve girişimlerden oluşur. Hedefler, edinilen bilgiler artarken süzgeçten geçenler kişi tarafından belirlenenlerce şekillenir. Bu kavramın güçlü olmaması girişimciliğin az ve hedeflere ulaşmanın güç olduğunu gösterir.

Dijital okuryazarlık kavramını ortaya çıkaran ilk araştırmacı Paul Gilster (1997): Dijital okuryazarlığın sadece tuşlara basmaktan ibaret olmayan, fikirlere hâkim olmakla ilişkili özel bir tür zihniyet olduğunu belirtmiştir (Gilster, 1997:15).

Konvansiyonel medya, geleneksel medya demektir. Dijital medya okuryazarlığı bu kavramla doğrudan ilişkili değildir.

Bilgi işlemenin üç görevi vardır. Bunlar süzme (filtreleme), anlam eşleştirme ve anlam yapılandırmadır. Bu üç görev bilgi işleme sürecinde sırasıyla uygulanır. Bir mesaj süzme aşamasında ya yok sa- yılacak ya da işleme tabi tutulacaktır. İşleme tabi tutulan mesajlar için anlam eşleştirme ve anlam yapılandırma söz konusu olacaktır.

Medya okuryazarlığı için temel beceriler şu başlıklar altında ele alınabilir:

• Analiz: Bir medya mesajını anlamlı parçalara bölmek.

• Değerlendirme: Anlamlı parçaların değeri hakkın hüküm verebilme; hüküm vermek bazı kriterlere göre parçaları karşılaştırmaktır.

• Gruplama: Birbiri ile ilgili olan veya olmayan elemanları belirlemek.

• Gruplandırılan parçalardan bir model oluşturmak.

• Genel ilkeleri kullanarak belirli şeyleri açıklamak.

Medya Hukuku'nun Ceza Hukuku, Ceza Muhakemesi Hukuku, Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku, Fikri Mülkiyet Hukuku, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku ve Vergi Hukuku gibi hukuk dalları ile ilişkisi vardır.

Basın Hukuku, basın özgürlüğü ve bunun kullanımını düzenleyen ve kitle iletişim araçları içerisinde yer alan gazete, dergi gibi basılmış eserlerin basımı ve yayımı ile ilgili kavram, kurum ve faaliyetleri inceleyen hukuk dalıdır.

Amerika Birleşik Devletleri'nde, 1791 Anayasası'na eklenen Ek 1. maddeye göre kongre söz veya basın özgürlüğünü sınırlayan kanun yapamaz hükmü ile basın özgürlüğü açıkça garanti altına alınmıştır.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 4 Kasım 1950 tarihinde Roma'da imzalanmış, 3 Eylül 1953 tarihinde yürürlüğe girmiş ve 18 Mayıs 1954 tarihinde Türkiye tarafından onaylanmıştır.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 26 Eylül 2007 yılında gerçekleştirdiği 1005. toplantısında kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğünün korunması hakkında rehber ilkeler yayınlamıştır. Bu ilkeler dört alt başlık ile hazırlanmıştır: Kriz durumlarının tanımlanması, medya çalışanlarının çalışma koşulları ve güvenlik, medya çalışanlarının dolaşımı ve habere ulaşma özgürlüğü, ifade ve haber alma özgürlüğüne getirilecek aşırı sınırlamalar.

Denetim, eleştiri, uyarma ve gerçekleri açıklama, tartışmalar açma basının en doğal ve vazgeçilmez görevidir.

luslararası Gazeteciler Federasyonu'nun 2. Dünya Kongresi'nde onaylanan deklarasyonuna göre gazetecinin ciddi mesleki hatalar olarak ele alması gereken hususlar:

Profesyonel Gazeteciler Birliği Etik Kuralları dört ana başlıkta ele alınmıştır:

Gazetecilerin hak ve sorumluluklarını belirleyen ve basın ahlakı, basının kendi kendini denetimi ve bunların uygulanmasını gözeden basın konseyi, medya konseyleri, ombudsmanlar veya gazeteci odaları olarak karşımıza çıkmaktadır.

ürkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'ne göre özel hayatın geçersiz sayılabileceği başlıca konular şöyle sıralanabilir:

Gazete, kitap, dergi ve broşür yazılı basın ürünleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sinema, Film, Radyo, Televizyon, CD / DVD, İnternet, Akıllı Cep Telefonlar teknolojik gelişmeler ile birlikte kitle iletişim araçları arasına girmiştir. Doğru cevap E'dir.