HABERCİLİĞİN TEMEL KAVRAMLARI - Deneme Sınavı - 12

Horton kavramı, “bir fotoğrafla öykü anlatmak”, “bir kamerayla habercilik yapmak”, “zamandaki bir anı kaydetmek”, “çok kısa bir zamanda anlık gerçekleşen bir öyküyü bir imajla özetlemek” şeklinde tanımlar. Doğru cevap E'dir.

En temel belge İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, 10 Aralık 1948 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca kabul ve ilan edilmiştir. Doğru cevap A'dır.

"Haber kaynağı" maddesine göre; “Süreli yayın sahibi, sorumlu müdür ve eser sahibi, bilgi ve belge dâhil her türlü haber kaynaklarını açıklamaya ve bu konuda tanıklık yapmaya zorlanamaz.”  Gazeteci; bilgi, belge, haber kaynağını açıklamama ve bu konuda tanıklık yapmaya zorlanmamaya hak sahibidir. Bu, gazeteci ve haber kaynağı için kanuni bir korumadır. Doğru cevap B'dir.

"Kriz” terimi savaşlar, terörist saldırılar, doğal ve insanlar tarafından oluşturulan afetler v.b. ifade ve haber alma özgürlüğünün tehdit edildiği durumları kapsar. Doğru cevap C'dir.

Halkı aydınlatma, çeşitli sorunlar üzerinde kamuoyunu düşünmeye sevk etme, tartışmalar açma, bilinmeyenleri araştırıp ortaya çıkarma basının en önemli görevleridir. Doğru cevap D'dir.

Medyanın, kamuoyunu bilgilendirirken haberlerin objektif, tarafsız, gerçeğe uygun verilmesi ve haber niteliği taşıması; haberle, yorumun karıştırılmaması ilkelerine özen göstermesi, haber sunuluşunun ölçülü olmasına dikkat etmesi beklenir. Doğru cevap E'dir.

İsveç uygulamasından yola çıkılarak geliştirilen ombudsman, okurların basınla ilgili şikayetlerini yönelttikleri kişilerdir. Doğru cevap B'dir.

Suçlu olduğu yargı kararıyla belirlenmedikçe hiç kimse “suçlu” ilan edilemez. Doğru cevap D'dir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 4 Kasım 1950 tarihinde Roma’da imzalanmış, 3 Eylül 1953 tarihinde yürürlüğe girmiş ve 18 Mayıs 1954 tarihinde Türkiye tarafından onaylanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Gazeteci, aşağıdaki hususları ciddi mesleki hatalar olarak ele almalıdır:
- Haber çalma (intihal)
- Kötü niyetli yanlış açıklamalar
- İftira, onur kırıcı yayın, temelsiz suçlama
- Yayın ya da baskı yapma bağlamında herhangi bir biçimde rüşvet kabul etme

Doğru cevap D'dir.

Düşünce ve basın özgürlüğünün ana vatanı İngiltere olarak görülmektedir. Doğru cevap A'dır.

Haber fotoğrafı en genel anlamıyla bir habere ilişkin bilgi veren, haberi destekleyen ve habere konu olan olayın gerçekleştiğini belgeleyen fotoğraflar olarak tanımlanabilir.

Foto muhabiri adı verilen ve ürettikleri haber fotoğraflarıyla kitlelere haber ileten kişilerin yerine getirdiği mesleğe haber fotoğrafçılığı adı verilir.

Osmanlı Döneminde dönemde gerek basında fotoğraf kullanımı gerekse haber fotoğrafçılığının gelişimi açısından öne çıkan yayın
organı, II. Abdülhamit döneminde Ahmet İhsan Tokgöz’ün (1868-1942), 27 Mart 1891’de yayınlamaya başladığı Servet-i Fünun dergisi olmuştur.

Haber fotoğrafçılığı mesleğinin yükselişi ve haber fotoğrafının yaygın kullanımı, ilk olarak 20. yüzyılın başlarında ve coğrafi olarak da özellikle Almanya'da gerçekleşir.

Solomon, fotoğraflanması zor olan olay ve kişileri yerinde ve zamanında fotoğraflayarak, yeni bir haber fotoğrafçılığı anlayışının doğmasını sağlamıştır. Dikkat çekmeyen hafif ve küçük makineleriyle yaptığı flaşsız çekimler sayesinde, olay ve kişilerin
bulunduğu ortamlarda rahatça çalışmış; fotoğrafları çekmenin yanı sıra haber metinlerini de kendisi yazmıştır.

Alman foto muhabirliği anlayışından etkilenen Vu dergisi, Lucian Vogel tarafından 1928’de Fransa’da kurulmuş ve yayın hayatına başlamıştır. Vu, 1954 yılına kadar yayın hayatını sürdürür.

Haber medyasının görece daha demokratik ve bağımsız bir yapıya kavuşması adına, 1990’larda Amerika’da başlayan yurttaş fotoğrafçılığı hareketi, dijital teknoloji ve internet teknolojilerindeki olanaklarla birlikte sivil vatandaşların da haber üretimine katılmasını gündeme getirmiştir.

Foto röportaj, belirli bir konunun kapsamlı ve birbiriyle ilişkili birden çok fotoğraf yoluyla aktarımıdır.

Haber fotoğrafının diğer özellikler ise şu şekilde özetlenebilir:
• “Fotoğraf olay hakkında bilgi vermeli; olay, haberle ilgili olmalıdır. Olaya tanıklık etmelidir.
• Haber fotoğrafı aksiyon, hareket içermeli, içeriğinde haberin hikayesi, gerçekleşen olaydan ilginç kareler bulunmalıdır.
• Haberi tamamlamalı, desteklemeli, güçlendirmelidir.
• Fotoğrafın daha çok ilgi uyandırması için değişik açılardan, diğer deyişle yüksekten, alçaktan ya da dar-ve geniş- açılardan çekilmelidir.
• Fotoğraf haberin gerçekleştiği yerde çekilmeli, haberdeki eylemi vermelidir.
• Fotoğraf doğal olmalı, yapmacık olmamalıdır.
• Fotoğrafta mümkünse en çok beş kişi bulunmalıdır. Ancak bir olayla ilgili kalabalığı göstermek için geniş açı çekilen fotoğraflar
da kullanılabilir.”