HABERCİLİĞİN TEMEL KAVRAMLARI - Deneme Sınavı - 4

New York Sun gazetesinden John Bogart’ın 1880 yılında yaptığı tanımda “Bir köpeğin bir insanı ısırması haber değildir, bir insanın bir köpeği ısırması haberdir” diyerek çok yaygın ve popüler şekilde kullanılan bir tanımlama yapmıştır.

Herhangi bir eylemin ya da söylemin hedef kitlelere ulaştırılması için içermesi gerekli özelliklere “haber değerleri” denilmektedir.

Zamanlılık haberin son olayları ve gelişmeleri içermesidir.

Güncellik haberin zamansal yakınlığını ifade eder, eşdeyişle, haberin bugünkü yaşam koşulları, toplumsal ilgiler ve beğenilerle ilgili bulunmasıdır.

Haberin objektifliği, nesnelliği, yanlılığı ya da taşıdığı sorumluluk gibi somut olmayan kurallar haber değerlendirme ilkelerindendir.

Mücadele, çatışma: İnsanların kavgaya yönelik olan ilkel eğilimleri nedeniyle, çatışma haberleri ilgi çekmektedir.

Haber atlatma: Muhabirin, başka muhabirlerden önce bir haber elde ederek yayn organında yayımlatması.

Haber olaylarına göre: Olaylarına göre haberler; sosyal, siyasal, ekonomi, finans, ifl, işçi, magazin, polis, adliye, spor, bilim, din, eğitim, sağlık, ev, yaşam, uzay, hukuk, dış haber gibi konulara ayrılır.

Objektiflik; haber olayını bireysel etkilerden uzak, doğruyu, yansız bir düzenleme ile olduğu gibi vermek ve gerçeklerden ayrılmamaktır.

Olayın tüm unsurlarının eksiksiz biçimde bir haberde işlenmesi için temel gazetecilik kuralı, 5N1K denilen kuralın uygulanmasıdır.

Manşet: Gazetelerin ilk sayfasına en iri puntolarla konulan, genellikle gazetenin logosunun altında yayımlanan başlık.

Haberin 15-20 sözcüklük özet ifadeleri ya da haberin okunmasını sağlayacak ilgi çekici anlatımlar haber spotlarıdır.

5N1K: Haber öğeleri olarak bilinen ne, kim, nerede, ne zaman, neden ve nasıl sorularının yanıtlarını içeren temel haber yazma formülü.

Haber yazma tekniklerinin kral tahtında oturan ve bu unvanı nedeniyle de en yaygın şekilde kullanılan Ters Piramit Tekniği dışında, haber yazmada; Piramit Tekniği, Wall Street Journal Tekniği, Kronolojik Dizi Tekniği, Listeleme Tekniği, Bölümleme Tekniği ve Dörtgen (Kare/Blok) Tekniği de kullanılmaktadır.

Rutin (genel) haberler: her gün olan, alışık olunan, olacağ› önceden bilinen ve olağanüstü bir özelliği bulunmayan haberlerdir.

Derleme haberler: Arşiv taramasına bağlı olarak daha önce yayınlanmış bilgi ve belgeler ışığında oluşturan daha çok bilgilendirmeyi amaçlayan haberlerdir.

Sıcak haberler: Ani gelişen ya da beklenmedik olaylar karşısında hazırlanan ve süratle yayınlanan haberler sıcak haberlerdir.

Asparagas haberler: Yalan, asIlsIz ya da palavra haberlerdir.

Gazetelerin birinci sayfaları “vitrin” sayfası olarak bilinir.

Piktogram: Bir kelime ya da deyime karşılık gelen basit resim ya da şekil.