HABER TÜRLERİ - Deneme Sınavı - 3

Haber dilini iyi bilmek gibi bir nitelik ajansların özelliği değildir, bütün gazetecilerin özelliğidir.

Redaksiyon işinde hükümet politikaları bulunmaz.

şunlardır (Alver, 2014):
• Enerji kaynakları ve üretimi
• Ozon tabakası• İklim değişiklikleri
• Türlerin korunması
• Orman hayatı
• Çevreye yapılan tahribatlar
• Fabrika atıkları
• Organik tarım
• Uluslararası çevre gündemi
• Çevrecilerin yaptıkları eylemler

Doğru cevap D'dir.

Türkiye’de ağırlıklı olarak din içerikli yayın yapan birçok özel radyo ve televizyon bulunmakta ve çeşitli dergiler yayımlanmaktadır. Buna rağmen ana akım Türk medyasında dini konular daha çok Ramazan ayında ve Hac sezonunda ön plana çıkmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap E'dir.

Turizm ve gezi haberciliği yurtiçi ve yurtdışından farklı şehirlerin ve doğa harikası mekanların tanıtımını kapsayan yumuşak içerikli bir habercilik türüdür. Turizm ve gezi habercileri gezdikleri yerlerdeki tecrübelerini öyküleyici bir anlatım sergileyerek ve genelde düz piramit tekniği kullanarak akıcı bir dille okurlarına aktarırlar. Doğru cevap E'dir.

Gazetecilik tarihinde turizm ve geziyle ilgili ilk profesyonel yazarlık örnekleri Belçikalı ve Fransız gazetecilerin çabalarıyla gerçekleşmiş, 1954 yılında ise Uluslararası Turizm Gazetecileri ve Yazarları Federasyonu (FIJET) kurulmuştur (Özbay, 1996). Doğru cevap D'dir.

Barış gazeteciliği üzerine uzmanlaşmış bir gazeteci haberleştireceği hikayelerin barışa katkısının olup olmadığını yaptığı işin önceliği olarak belirler. Çatışma ve şiddete ilişkin konuları aktarırken bunların barışın sağlanması için bir vesile olmasını hedefler. “Barış gazeteciliği, toplumdaki askeri, politik veya ekonomik güç odaklarını önceleyen haberlerden çok halkı, tüm barış girişimlerini ve sivil dinamikleri kamusal alanda görünür ve işitir kılmaktadır” (Çetinkuş ve Keleş, 2018: 129). Doğru cevap A'dır.

Kriz denilen an veya süreç doğal akışın aniden bozulması ve olumsuz bir takım gelişmelere karşı alınan önlemlerin yetersiz ve geç kalınması durumudur. Kriz dönemi “belirsizlik” üzerine kuruludur. Doğru cevap A'dır.

Teknolojik gelişmelerin medyanın yapısına, işleyişine ve izlenirliğine nasıl etkilerde bulunduğuna uzun bir süredir şahit olmaktayız. Robot gazetecilik denilen gelişme ise daha öncekilerden farklı olarak içerik üretme üzerine kurulu bir yeniliktir. Teknolojik gelişmeler bugüne kadar medyanın içeriğinin daha hızlı ve daha kaliteli bir şekilde izler kitleye ulaşmasını sağlamaktaydı. Robot gazetecilikte ise artık metinsel içeriğin de teknoloji eliyle oluşturulabileceğini görmekteyiz. Doğru cevap C'dir.

Veri gazeteciliğinin tüm dünyada tanınır hale gelmesi ve bir gazetecilik türü olarak kabul edilmeye başlamasında ise Wikileaks belgelerinin ortaya çıkmasının rolü büyüktür. Advertorial reklamlarda amaç okuyucu haber sitesinde haberlere göz gezdirirken -bazen oradaki haberlerle ilgili bir konuda advertorial’ın da tıklanması ve reklamdan kaçmaya alışmış okuyucuyu farklı bir yöntemle reklama çekmektir. Doğru cevap D'dir.

Uluslararası habercilik, diğer gazetecilik türleri gibi habercilik mesleğinin bir dalıdır, ancak sahip olduğu stratejik önem itibariyle uluslararası güç dengelerini etkileyebilecek ve hatta yerinden  oynatabilecek bir alan olduğu gerçektir. "Dünya halkları sürdürülebilir bir gelecekte, yaşanmaya değer bir yaşam tarzı için mücadele ediyorsa, medyanın da artık bu mücadelede bir rolü vardır." denmektedir. Tüm bunlarla beraber, artık küresel bir kamusal alanın önem kazanmaya başlaması, bir ülkede meydana gelen gelişmelerin diğer ülkeler tarafından da önemle takip edilir hale gelmiş olması, kamusal tartışmalara ilikin konuların ortaklık derecesindeki artış gibi hususlar da göz önüne alındığında, sıralanan tüm bu gelişmeler küresel medya ve uluslararası habercilik konularını daha önemli hale getiren göstergeler olarak değerlendirilebilmektedir.

Uluslararası haberciliğin gerektiği gi yerine girilmesi için gazetecinin gerek küresel enformatik dayatmalardan, gerekse ulusal basın yayın organlarının kısıtlayıcılıklarından sıyrılması ve bir dünya insanı olma özgürlüğüne kavuşması gerekir.

günümüzde, uluslararası haberciliğin işleyişine dair en büyük eleştiri, olayların olduğundan farklı sunulması ve gerçeklikten uzaklaşılması konularına yöneliktir.

Uluslararası habercilikte sorun yaratan eğilimler, uluslararası habercilik dalı ile uğraşan gazetecilerin ulus ötesi gelişmeleri yerinde takip etmektense, ajanslardan hazır şekilde alarak masa başı habercilik yapması, yabancı dil hakimiyetinin yetersizliği, gelişmelere bir dünya vizyonu ile bakamaması, bağlı bulunduğu basın yayın organının yayıncılık esasları, editoryal sınırlılıklar ve ulusal medya kuruluşlarının dış haberciliğin geliştirilmesine yeterli olanakları sağlamaması gibi faktörlerden meydana gelmektedir.

Uluslararası habercilik konuları temelde politik ve ekonomik durum ve gelişmeler olarak algılansa da bu gazetecilik dalının deprem, sel felaketi, terörizm gibi ani gelişen olaylar ile iklim değişiklikleri, küresel hastalıklar ve krizler, nüfus artışı, müzik ve edebiyat gibi konuları içeren geniş bir perspektifi bulunmaktadır.

Her ulusal olay ve gelişmenin küresel platformda yer alması söz konusu değildir. Burada gazeteci bazı sınırlılıklar ve ölçeklerle karşı karşıya kalabilir. Bu sınırlılık ve ölçekler, söz konusu ülkedeki hükümet politikaları, o ülkenin sahip olduğu jeopolitik konum, küresel siyaset ve ekonomideki etkinliği, olay be gelişmelerin küresel etki dereceleri, teknolojik gelişmişlik düzeyi, haber diğer ülke yurttaşları tarafından ilgi çekici görülüp görülmeyeceği şeklinde sıralanabilir.

uluslararası konu ve olayların takibi ve gelişmeler arasındaki ilişkilerin analizi konusunda küresel düzeyde çalışan gazeteciler önemini günümüzde de korumaktadır. Gazetecilik yalnızca olay ve gelişmelerin takip edilmesi ya da ajanslardan gelen bilgilerin 5N1K çerçevesinde formatlanarak yazılması işi değildir. Alanında uzmanlaşan gazeteci okurunun ne istediğini, hangi bilgilere ihtiyaç duyduğunu, alanda meydana gelen taze gelişmelerin neler olduğunu bilir, güncel olayların geçmişle bağlantısını kurabilir ve geleceğe yönelik etkilerinin değerlendirmesinde bulunabilir.

Uluslararası habercilikte gazetecinin taşıması gereken temel nitelikler şunlardır:

Uluslararası habercilikte yaşanması muhtemel sorunlar ana hatlarıyla;

olmak üzere 5' ayrılmaktadır.