HABER TÜRLERİ - Deneme Sınavı - 14

Kişi haberleri

Özel yaşantıları

Servetleri

Sponsorluk görüşmeleri

Evleri, özellikle arabaları

Röportajlar

Spor haberciliği diğer habercilik türlerine oranla daha az maliyetlidir. Haber konusu ve haber olayı arama, ulaşma ve diğer haber üretim maliyetleri spor haberciliğinde çok daha düşüktür. Bunun en önemli nedeni ise haber kaynaklarının spor habercilerine ulaşmada istekli ve hevesli olmasıdır. Bunun için de birçok haber üretim maliyeti haber kaynakları tarafından üstenilmektedir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Dünyadaki ilk spor gazetesi 1838 yılında İngiltere’de yayınlanan Sporting Life’tır. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Türkiye’de ilk spor haberi 14 Mart 1891 tarihinde Servet-i Fünun dergisinde yayınlanmıştır. Haber Ali Ferruh Bey’in Fransa’dan yazdığı eskrimle ilgili bir haberdir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Türkiye Spordan sonra ikinci spor gazetesi tam 36 yıl sonra yayınlanabilmiştir. 4 Eylül 1989 tarihinde yayınlanmaya başlayan Fotospor o dönem adı basında tekelleşmeyle anılan Kıbrıslı İşadamı Asil Nadir’in oğlu Birol Nadir tarafından çıkartılmıştır.

Transferlerin konu edildiği bir haberin içeriğinde a. Söylentiler, dedikodular b. Transfer görüşmeleri c. Transfer anlaşmaları d. Ayrılıklar yer alır. Yönetimsel sorunlar Yönetim Haberleri içerisinde yer alır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Her haberde olduğu gibi spor haberlerinde de 5N 1K’nın önem sırası değişmektedir. Söz konusu değişiklik haber olayının özsel niteliklerinden kaynaklanmaktadır. Örneğin kaybeden büyük bir takım olduğunda “Kim” sorusu ön plana çıkmakta, kaçan gol nedeniyle galibiyet elden gittiğinde ise “Nasıl” sorusu ön plana alınmaktadır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Genel olarak spor haberciliğinde ve spor haberlerinde 5N 1K, Ne, Kim, Nasıl ve Neden soruları şeklinde bir önem sıralamasına sahip olduğu söylenebilir.

Okurlar, izleyiciler, internet kullanıcıları hava ve saha durumunun oyunu, sonucu, performansı etkileyeceğini düşünür. Zaman, ortam, özellikle de mekânla ilgili bilgiler hem bilgi hem de habere renk katma anlamında önemli ve değerlidir. a. Karşılaşmanın oynandığı, oynanacağı saha, salon, pist, ring, manejerin durumu b. Karşılaşmanın oynanacağı günkü hava durumu veya tahmini c. Hava ve saha durumunun sağladığı avantaj veya dezavantaj (bir tenisçinin toprak kortta başarılı olması, yıldız futbolcunun soğuk havada, buzlu sahada başarılı olmaması) d. Hava koşulları nedeniyle karşılaşmanın olumlu ve olumsuz etkilenmesi, geç başlaması, kesintiye uğraması, iptal edilmesi haberde dikkate alınan unsurlardır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Spor habercisi okurlarının, izleyicilerinin, toplumun tarafı olduğunu unutmamalıdır. Haberci kaynaklarıyla, ilgilendiği alanın aktörleriyle “iyi”, “sağlam”, “tutarlı” ve mutlaka "mesafeli” bir ilişki kurmak zorundadır. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Eksik bilgi veren spor habercisi görevini eksik yapmış olmaz. Görevini yapmamış olur. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Sağlığı birçok bireysel ve çevresel faktör etkileyebilir. Bireysel faktörler; kalıtım yolu ile genlerde taşınan bozukluklar, doğuştan ya da yaşamın herhangi bir döneminde- sonradan ortaya çıkan hastalıklara yol açabilen en önemli unsurları içerir. Dolayısıyla bireye özgü hormonal değişiklikler, metabolizma bozuklukları beslenme, hareket, uyku ve stres oluşturan durumlarla başa çıkma becerisi gibi tüm bireysel unsurları kapsar.

Dış çevresel faktörler ise en az bireysel faktörler kadar sağlık üzerinde etkilidir. Örneğin hava koşulları, çalışma koşulları, iş ve yaşam alanlarının yeterliliği, giyinme ve beslenme olanakları, içme ve kullanma sularının kalitesi, gürültü ve radyasyon gibi fiziksel faktörler, ayrıca dış psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörlerin hepsi bu tür çevresel faktörleri oluşturur. Dolayısıyla sağlık kavramını tanımlarken bu faktörlerin de farkında olmak gereklidir.

İnsan, yalnızca biyolojik ve psikolojik değil, sosyal boyutu ile birlikte bir bütün hâlinde var olan “biyopsikososyal” bir canlıdır. Bu nedenle sağlık kavramını açıklamaya yönelik yaklaşımlar, insanı farklı yönlerini ayırarak değil, tüm boyutlarını birden kapsayarak biyolojik yapısı, ruhsal durumu, çevre ile olan etkileşimleri ve sosyal rolleri ile birlikte bütün bir sistem olarak ele almak zorundadır.

Hasta hakları kavramı ise sağlık hizmetlerinden yararlanma gereksinimi bulunan bireylerin sadece insan olmaları nedeniyle sahip bulundukları, anayasa, uluslararası anlaşmalar, yasalar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış hakları kapsamaktadır. Temel hasta hakları şunlardır: 

1. Bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hâli içinde yaşama hakkı, en temel insan hakkıdır. 

2. Herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Hiçbir merci veya kimsenin bu hakkı ortadan kaldırmak yetkisi yoktur. Hastaya insanca muamelede bulunulur. 

3. Sağlık hizmetlerinin verilmesinde hastaların ırk, dil, din, mezhep, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç ve ekonomik ve sosyal durumları ile diğer farklılıkları dikkate alınmaz. Sağlık hizmetleri, herkesin kolayca ulaşabileceği şekilde planlanıp düzenlenir. 

4. Tıbbi zorunluluklar ve kanunlarda yazılı hâller dışında, rızası olmaksızın kişinin vücut bütünlüğüne ve diğer kişilik haklarına dokunulamaz.

Sağlık haberlerinde “en çok işlenen tema ya da konular” nelerdir?Bu bağlamda yapılan araştırma bulguları en genel temanın “beslenme” olduğunu ortaya koymaktadır.

Sağlık yayıncılığında ilk popüler dergi olarak “Formsante”den de söz etmek gerekir. 1993 yılında Milliyet Dergi Grubu bünyesinde çıkmaya başlayan dergide sağlık ve güzellik konularının işlenmiş, çeviri sağlık haberleri, sağlık muhabirleri tarafından takip edilen tıp kongrelerinden haberler sunulmuş ve 40 binli tiraj rakamlarına ulaşılmıştır (Öğüt, 2013).

İstanbul dışında yayımlanan ilk süreli tıbbi yayın ise 1910’da Trabzon’da yayın hayatına başlayan ve Anadolu’da çıkarılan ilk Türk tıp dergisi olma sıfatını da taşıyan Hekim dergisidir (Öğüt, 2013).

Sağlık kurumlarında hasta ve yakınlarıyla ilişki kuran kişiler genel olarak sağlık çalışanlarıdır. İlgili yasal düzenlemelere göre; hekim/uzman hekim, diş hekimi/uzman diş hekimi, eczacı, hemşire, ebe, klinik psikolog, fizyoterapist, fizyoterapi teknikeri, odyolog, odyometri teknikeri, diyetisyen, dil ve konuşma terapisti, sağlık fizikçisi, radyoterapi teknikeri, anestezi teknisyeni/teknikeri, tıbbi laboratuvar teknisyeni, tıbbi laboratuvar ve patoloji teknikeri, tıbbi görüntüleme teknisyeni/teknikeri, ağız ve diş sağlığı teknikeri, diş protez teknikeri, tıbbi protez ve protez teknisyeni/teknikeri, ameliyathane teknikeri, adli tıp teknikeri, diyaliz teknikeri, perfüzyonist, eczane teknikeri, iş ve uğraşı terapisti (ergoterapist), iş ve uğraşı teknikeri (ergoterapi teknikeri), elektronörofizyoloji teknikeri, mamografi teknikeri, optisyen, acil tıp teknikeri, acil tıp teknisyeni, hemşire yardımcısı, ebe yardımcısı, sağlık bakım teknisyeni “sağlık meslek mensupları” olarak tanımlanır.