HABER TÜRLERİ - Deneme Sınavı - 13

Sağlık konulu yayıncılık alanında en yoğun faaliyet Amerika Birleşik Devletleri’nde dikkati çekmektedir. Ülkede 1990 yılı içinde yayımlanan günlük gazetelerdeki yazıların 40’ta biri, bir şekilde sağlık konusuyla ilişkili bulunmuştur.

KİA'nın açılımı Kitle İletişim Araçlarıdır. Doğru cevap A'dır.

Günümüzün en popüler spor dalları olarak sırasıyla futbol, at yarışı, basketbol, araba yarışları spor haberciliğinin en sık işlenen, işlenmesi gereken spor dallarıdır. Doğru cevap B'dir.

Bugün Türkiye’de aralarında futbol, basketbol, at yarışı, güreş gibi spor dallarının da bulunduğu 63 spor federasyonu bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Spor karşılaşmalarının duyurusu, sonuçlar, tartışmalı pozisyonlar, polemikler, transfer dedikoduları, yalanlamalar vb. konular spor haberciliğinde devamlı olan konulardır. Doğru cevap D'dir.

Spor bölümü kural olarak değil genel olarak gazeteciliğe, haberciliğe başlangıç noktasıdır. Hatta bugün birçok tanınmış gazeteci, gazetecilik yaşantısına spor bölümünden başlamıştır. Bu nedenle de spor habercilerinin birçoğu gençlerden oluşur. Bu nedenle de özellikle gazetelerin spor bölümleri “oyuncak bölümü - Toyland” olarak adlandırılır ve kendi rüştlerini ispat etmeleri istenir. Doğru cevap E'dir.

Spor haberciliğinin ataları veya öncülleri olarak kabul edilebilecek ilk ürünler Mısır, Irak ve Antik Yunan’da görülmüştür. Doğru cevap A'dır.

Dünyadaki ilk spor gazetesi 1838 yılında İngiltere’de yayınlanan Sporting Life’tır. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de ilk spor haberi 14 Mart 1891 tarihinde Servet-i Fünun dergisinde yayınlanmıştır. Doğru cevap D'dir.

Türkiye’de ilk spor karikatürü 1913 yılında Cem’i Bey’in sahibi olduğu İdman Dergisi’nde yayınlanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Transferler, Yönetim haberleri, Sorunlar ve Cezalar Spor Haberciliğinin konularındandır. Doğru cevap E'dir.

Sağlık profesyonellerine yönelik habercilik “medikal” ya da bilimsel dergi ve gazeteler ile diğer yayınları kapsar. Bu yayınların hedef kitlesi büyük ölçüde sağlık profesyonelleri ya da sağlık alanındaki sivil toplum kuruluşları ve onların üyeleridir.

Medimagazin “sağlık profesyonelleri arasındaki iletişimi kuvvetlendirmek ve onları değişen sağlık sistemi hakkında bilgilendirmek” amacıyla kurulmuş haftalık yayın yapan bir tıp gazetesidir. 

Halka yönelik sağlık haberciliği ise hedef kitlesinin çok geniş olması nedeniyle sağlıkla ilgili her tür konuyu işlemektedir.

Türkiye’de sağlık haberciliğinin gelişimi Öğüt’ün (2013) doktora tezine konu olmuştur. Türk basın tarihinin ilk gazetesi Takvim-i Vekayi’den (1831) başlayarak devam eden gazetelerde bir şekilde sağlık konularına değinildiği anlaşılmaktadır.

1991 yılının bir başka önemi, sağlık haberciliğinde uzmanlaşmaya dönük ilk adımın atılması ve sağlık habercilerinin 21 Mayıs 1991’de bir dernek çatısı altında toplanmasıdır. “Eğitim ve sağlık alanında haberciliğin kalitesinin arttırılması, mesleki dayanışma, halkın doğru bilgilendirilmesi ve etik kuralların uygulanmasını sağlamak” için Eğitim ve Sağlık Muhabirleri Derneği (ESAM-DER) kurulmuştur.

Özel hayat ve mahremiyet: Haber için bilgi sağlayan haber kaynağı ile habere konu olan diğer kişi ya da kişilerin kişisel onur ve saygınlığına zarar gelmemesi, özel hayatlarına ve mahremiyetlerine saygı gösterilmesidir. Cevap B şıkkıdır.

Daha sağlıklı bir yaşamın sağlık bilinci ile mümkün olduğu ve bunun yolunun da sağlık eğitiminden geçtiği söylenebilir. Bu nedenle sağlık okuryazarlığı sağlık eğitimi ve iletişimini de kapsar şekilde sağlık eğitimiyle kazandırılan önemli bir bilinç düzeyi olarak ifade edilebilir.

Sağlık yayıncılığında ilk popüler dergi olarak “Formsante”den de söz etmek gerekir. 1993 yılında Milliyet Dergi Grubu bünyesinde çıkmaya başlayan dergide sağlık ve güzellik konularının işlenmiş, çeviri sağlık haberleri, sağlık muhabirleri tarafından takip edilen tıp kongrelerinden haberler sunulmuş ve 40 binli tiraj rakamlarına ulaşılmıştır.

“Show” niteliğindeki ilk sağlık programı ise Kanal D’de 2009’da yayımlanmaya başlanan “Doktorum” adlı programdır. Başlangıçta üç doktor tarafından sunulan program, daha sonra Opt. Dr.
Aytuğ Kolonkaya ve sunucu Zahide Yetiş tarafından konuklarla birlikte hafta içi her sabah sunulmuştur.

En temel insan haklarından biri olan “sağlık hakkı” insanların yaşamlarını sürdürebilmesi için
gerekli ve vazgeçilmez bir haktır. Bu hakkın tamamlayıcısı olarak “hasta hakları” kavramı 1980’lerden sonra gündeme gelmiş, ülkemizde de 1990’larda yansımasını bulmuştur.

İlgili yasal düzenlemelere göre; hekim/uzman hekim, diş hekimi/uzman diş hekimi, eczacı, hemşire, ebe,klinik psikolog, fizyoterapist, fizyoterapi teknikeri, odyolog, odyometri teknikeri, diyetisyen, dil ve konuşma terapisti, sağlık fizikçisi, radyoterapi teknikeri, anestezi teknisyeni/teknikeri, tıbbi laboratuvar teknisyeni, tıbbi laboratuvar ve patolojiteknikeri, tıbbi görüntüleme teknisyeni/teknikeri,ağız ve diş sağlığı teknikeri, diş protez teknikeri,tıbbi protez ve protez teknisyeni/teknikeri, ameliyathane teknikeri, adli tıp teknikeri, diyaliz teknikeri, perfüzyonist, eczane teknikeri, iş ve uğraşı
terapisti (ergoterapist), iş ve uğraşı teknikeri (ergoterapi teknikeri), elektronörofizyoloji teknikeri,mamografi teknikeri, optisyen, acil tıp teknikeri,
acil tıp teknisyeni, hemşire yardımcısı, ebe yardımcısı, sağlık bakım teknisyeni “sağlık meslek mensupları” olarak tanımlanır.

Doğrudan sağlık meslek mensubu olmadığı hâlde “sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensupları” ise psikolog, biyolog, çocuk gelişimcisi, sosyal çalışmacı/sosyal hizmet uzmanı, sağlık eğitimcisi/tıbbi teknolog, sağlık idarecisi, çevre sağlığı teknisyeni/teknikeri, yaşlı bakım teknikeri/ evde hasta bakım teknikeri, tıbbi sekreter ve biyomedikal cihaz teknikeri şeklinde sıralanmaktadır.