HABER TÜRLERİ - Deneme Sınavı - 10

Uluslararası habercilik; dünyanın çeşitli bölgelerinde meydana gelen önemli ve taze olay ve gelişmelerin gazetecilik teknikleriyle takip edilerek, okurun anlayabileceği bir formatta düzenlenip kitle iletişim araçları aracılığıyla sunulması işidir

Oysaki uluslararası haberciliğin gerektiği gibi yerine getirilmesi için gazetecinin gerek küresel enformatik dayatmalardan, gerekse ulusal basın yayın organlarının kısıtlayıcılıklarından sıyrılması ve bir dünya insanı olma özgürlüğüne kavuşması gerekir.

Uluslararası habercilikte gazetecinin küresel olay ve gelişmeleri özgür, tarafsız ve bilinçli bir biçimde takip etmesi de tek başına yeterli değildir. Aynı zamanda gazetecinin dünyadaki gelişmeleri ve olayları ülke okurları açısından anlaşılır bir dile ve formata dönüştürmesi de önemlidir. Bununla beraber takip edilerek haberleştirilen olayların, okurun dikkatini çekecek düzeyde olmasına ve bir kamuoyu oluşturabilmesine özen gösterilmelidir. Çünkü uluslararası haberciliğin, yalnızca ulusal kamuoyunu geliştirmeye yönelik değil, aynı zamanda küresel kamuoyunun oluşmasına katkı sağlamak gibi bir misyonu da bulunmaktadır. Bu habercilik türünde ayrıca, ülkesi için ulus ötesi olay ve durumları takip eden gazeteci o ülke kamuoyunu şekillendirirken, diğer yandan da çeşitli ülkelerde farklı konularda hakim olan kamuoylarının tanıtılmasında bir aracı işlevi üstlenmektedir.

Ancak her ulusal olay ve gelişmelerin küresel platformda yer alması söz konusu değildir. Burada gazeteci bazı sınırlılıklar ve ölçeklerle karşı karşıya kalabilir. Bu sınırlılık ve ölçekler; söz konusu ülkedeki hükümet politikaları, o ülkenin sahip olduğu jeopolitik konum, küresel siyaset ve ekonomideki etkinliği, olay ve gelişmelerin küresel etki dereceleri, teknolojik gelişmişlik düzeyi, haberin diğer ülke yurttaşları tarafından ilgi çekici görülüp görülmeyeceği şeklinde sıralanabilir.

Bu bağlamda gazeteci nerede ve hangi dalda görev yapıyor olursa olsun, yayıncılık etik ve ahlak ilkelerine bağlı kalması gerektiğini bilmeli ve dördüncü kuvvet olarak halkın sesi ve temsilcisi olma niteliğinden uzaklaşmamalıdır. Bununla beraber gazeteci açık ve tarafsız olmalı, okurunun ihtiyaç ve beklentilerini yakından takip etmeli, haber kaynaklarına eşit ve mesafeli bir duruş sergilemeli ve en önemlisi de olay ve gelişmeleri objektif bir tavır ile ele almalıdır. Konu itibariyle, uluslararası alanda faaliyet gösteren bir gazetecinin taşıması gereken niteliklerin neler olduğu ise şu şekilde sıralanabilmektedir.

Entelektüel bilgi düzeyi: Uluslararası alanda çalışan bir gazeteci, aynı zamanda geniş bir alan yelpazesiyle karşı karşıyadır. Küresel boyutta meydana gelen olay ve gelişmelerin ilgili olduğu tüm alanlarda uzmanlaşması elbette beklenemez, ancak üzerinde analiz yapabilecek, değerlendirmelerde bulunabilecek ve tartışabilecek derecede bir entelektüel bilgi düzeyine sahip olması gerekir.

Bu durum, gazetecinin araştırmacı niteliğine uygun olmamakla beraber, olayların çok yönlü ve derinlemesine incelenerek en doğru ve kapsamlı biçimde okura ulaştırılabilmesini de engellemektedir. Masa başı habercilikte, ajanslardan hazır olarak gelen bilgileri olduğu gibi okura aktarmakla yetinen gazeteci, haberciliğin objektiflik niteliğini de riske atmaktadır.

Bir gazeteci olaylara öznel yargılarıyla değil, kamusal fayda bağlamında bakmak ve değerlendirmek zorundadır.

Uluslararası habercilik

Öznel yargılardan arınmak

Alanında uzmanlaşmak

Basın yayın kuruluşlarının yapısı ve uygulamalarından kaynaklanan sorunlar

Küresel bazda haber dağılımındaki dengesizlikle

Uluslararası haber ajansı

Haber bilgilerini görüntü, ses, grafik, istatistik gibi verilerle desteklemesi

Sürü gazeteciliği

Associated Press

Agence France Presse

Uluslararası habercilik; küresel habercilik, dış habercilik ve dünya haberciliği olarak da adlandırılır. Uluslararası habercilik, diğer gazetecilik türleri gibi habercilik mesleğinin bir dalıdır, ancak sahip olduğu stratejik önem itibariyle uluslararası güç dengelerini etkileyebilecek ve hatta yerinden oynatabilecek bir alan olduğu gerçektir. Bu habercilik dalındaki gazeteci, içinde yetiştiği ve yaşadığı toplumun dünyadaki önemli gelişmelerden haberdar olması adına çaba gösterirken, genellikle bağlı bulunduğu basın yayın organlarının ulusal düzeydeki habercilik esaslarına ve yayın politikalarına göre hareket etmek gibi bir sıkışmışlık ile karşı karşıyadır. Oysaki uluslararası haberciliğin gerektiği gibi yerine getirilmesi için gazetecinin gerek küresel enformatik dayatmalardan, gerekse ulusal basın yayın organlarının kısıtlayıcılıklarından sıyrılması ve bir dünya insanı olma özgürlüğüne kavuşması gerekir. Uluslararası habercilik; siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel sınırlılıkların ötesinde gerçekleşen bir faaliyet alanını kapsamaktadır.

Her ulusal olay ve gelişmelerin küresel platformda yer alması söz konusu değildir. Burada gazeteci bazı sınırlılıklar ve ölçeklerle karşı karşıya kalabilir. Bu sınırlılık ve ölçekler; söz konusu ülke deki hükümet politikaları, o ülkenin sahip olduğu jeopolitik konum, küresel siyaset ve ekonomideki etkinliği, olay ve gelişmelerin küresel etki dereceleri, teknolojik gelişmişlik düzeyi, haberin diğer ülke yurttaşları tarafından ilgi çekici görülüp görülmeyeceği şeklinde sıralanabilir. Bu ölçekler dahilinde dış haberler servisinde değerlendirmeye alınan yabancı haberlerden hangisinin yayınlanıp yayınlanmayacağına karar verildikten sonra bu haberler türlerine göre ilgili servislere gönderilir, diğer haberler ise yayınlanmayacak haberler olarak rafa kaldırılır.